%0 Journal Article %T تبیین نقش متقابل فرهنگ و هنر در معماری آیینی تکایای مازندران %J مطالعات هنر اسلامی %I موسسه مطالعات هنراسلامی %Z 1735-708X %A حسن پور, مرتضی %A سلطان زاده, حسین %D 1400 %\ 03/01/1400 %V 18 %N 41 %P 160-184 %! تبیین نقش متقابل فرهنگ و هنر در معماری آیینی تکایای مازندران %K فرهنگ %K هنر آیینی %K معماری بومی %K تکایا %K مازندران %R 10.22034/ias.2021.270249.1525 %X ساختارهای موجود در جامعه با یکدیگر در رابطه متقابل هستند. هنر آیینی تبلور عینی فرهنگ، اعتقادات مذهبی و باورهای عامیانه کنش­گر اجتماعی است. معماری تکایا، آیینه سنت­ های پنداری، گفتاری و کرداری هنرمند شیعه در رابطه با "زمان و مکان" مقدس است. معماری آیینی، هنر آمیخته با فرهنگ است، معماری بومی تکایا تجلّی تاریخ، نژاد، هنر، اقلیم، مذهب شیعه، سنت، هویت و فرهنگ مردم مازندران است. واکاوی معیارهای فرهنگ و اهمیت هنر آیینی علاوه بر نمایاندن ارزش‌های معماری بومی تکایا، می‌تواند رهنمودهای طراحی جهت خلق فضایی با کیفیت بیش‌تر را در اختیار طراحان قرار دهد. پژوهش حاضر با بهره ­گیری از غنای زیست بوم و جغرافیای فرهنگی مازندران به تأثیر متقابل فرهنگ و هنر آیینی برای روایت مصائب امام حسین(ع)، اهل بیت، یارانش و مناسک عزاداری عاشورا در معماری تکایا پرداخته است. این پژوهش از نوع کیفی است که با روش تاریخی-تفسیری انجام شده و به صورت اسنادی و میدانی به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته و در تحلیل داده ­ها از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی بهره برده است. جامعه آماری، پژوهش تعداد 9 تکیه از شهرستان آمل می­ باشند. نتایج پژوهش گویای آن است که معیارهای فرهنگ (ساختار قدرت، جایگاه اجتماعی، ساختار خویشاوندی، وقف، نذر، سن و جنسیت کاربرفضا) و آیین ­های بومی مردم مازندران (دیوان، شالیزار، زن شاهی، برف چال واوارون، شیلان) و هنر آیینی که شامل نقاشی آیینی (نگاره­ های سقانفار)، معماری آیینی(تکایا) و  نمایش آیینی (تعزیه) تأثیر متقابلی در احیاء، ماندگاری، سازگاری و ارتقاء همدیگر داشته اند. فرهنگ تأثیر به سزایی در معماری داشته و متقابلاً معماری نیز یکی از عواملی تأثیرگذار بر فرهنگ بوده است.اهداف پژوهش:1. بازشناسی هنر آیینی و معیارهای فرهنگ در معماری بومی تکایای مازندران.2. بررسی تأثیر فرهنگ و هنر آیینی در چیدمان عناصر معماری آیینی تکایا.سوالات پژوهش:1. معیارهای موثر فرهنگ بر معماری تکایای مازندران کدام اند؟2. چه رابطه ای میان فرهنگ و معماری آیینی، نمایش آیینی و نقاشی آیینی وجود دارد؟ %U https://www.sysislamicartjournal.ir/article_129444_5b57ba6991c83fde066aa12a59622e1f.pdf