داستان‌های اقلیمی رهیافتی برای شناخت معماری خانه‌های منطقه بر پایه نظریه منطقه‌‌گرایی انتقادی (مطالعۀ موردی: شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

3 استادیار بخش هنر و معماری، دانشگاه پیام نور، ایران.

4 دانشیار گروه زبان و ادب فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

امروزه یکی از دغدغه ­های معماری در شهر تهران شکل‌گیری خانه‌هایی فاقد هویت منطقه‌ای، یکسان‌سازی محیط کالبدی و از بین رفتن هویت معماری و سیمای ظاهری خانه‌ها است. این در حالی‌ست که مفهوم سکونت و خانه در ایران با فرهنگ و اقلیم هر منطقه گره خورده است و این امر در داستان‌ها و به طور خاص ادبیات اقلیمی و شناخت نگاه نویسندگان که برگرفته از لایه‌های زندگی افراد است قابل مطالعه و بررسی می‌باشد. مسئله­ ای که اینجا قابل طرح است بازشناسی نقش داستان­ های اقلیمی در آگاهی از عناصر و ویژگی­ های معماری در گذشته است. روش تحقیق این پژوهش تفسیرگرایی با روش مطالعات تطبیقی و رویکرد پژوهش از نوع کیفی است. نوع پژوهش به لحاظ هدف بنیادی، و با توجه به اینکه خروجی آن قرار است از نوع روش باشد پس به لحاظ نوع نتایج  تبیینی و به لحاظ شیوه تحلیل نقد ادبی است. شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و از آنجایی که بنیاد این پژوهش بهره‌گیری از ادبیات اقلیمی ست، لذا از نقد ادبی و تحلیل محتوا استفاده گردید. یافته­ های پژوهش حاکی از این است که از طریق اصول منطقه‌گرایی انتقادی می­توان با ویژگی‌های داستان‌های اقلیمی آشنا شد. کاربست روش نقد معنایی با رویکرد‌های روایت‌شناسی، لغوی(صورتگرایانه)، فنی، نشانه‌شناسی ساختاری، اجتماعی و زیبایی‌شناسی در شناخت معماری خانه ­های قدیمی از طریق داستان­های اقلیمی مؤثر است.

اهداف پژوهش
1.بررسی ویژگی­ های معماری خانه ­های قدیم تهران براساس داستان­های اقلیمی.
2.تبیین کاربرد نظریه منطقه ­گرایی انتقادی در بازشناسی معماری خانه ­های قدیم تهران.

سؤالات پژوهش
1.چگونه می­توان از داستان­های اقلیمی در بازشناسی ویژگی­ های معماری خانه ­های قدیمی تهران استفاده کرد؟
2.نظریه منطقه­ گرایی انتقادی چه کابردی در شناخت معماری خانه­ های قدیمی تهران دارد؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regional Stories; an Approach to Understanding the Architecture of Regional Homes Based on the Critical Regional Theory (Case Study: Tehran)

نویسندگان [English]

  • Golrokh Farivar 1
  • Manouchehr Foroutan 2
  • Maryam Charkhchian 3
  • Reza Sadeghi Shahpar 4
1 Department of Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor of Architecture, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran.
3 Assistant Professor of Art and Architecture, Payame Noor University, Iran.
4 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran.
چکیده [English]

Today, one of the architectural concerns in Tehran is the formation of houses without regional identity, the unification of the physical environment and the disappearance of the architectural identity and appearance of the houses. However, the concept of housing in Iran is tied to the culture and Regional of each region, and this can be studied in stories and particularly Regional literature and perceiving the views of authors that are taken from the layers of people's lives. The issue that can be raised here is the recognition of the role of Regional stories in the awareness of architectural elements and features in the past. The research method of this research is descriptive with the method of comparative studies and the research approach is qualitative. The type of research is fundamental in terms of purpose, and considering that its output is supposed to be methodical, then it is explanatory in terms of the type of results and in terms of the technique of literary criticism analysis. The process of data collection is library research and since the foundation of this research is the use of Regional literature, literary criticism and content analysis were used. Findings indicate that through the principles of critical regionalism, one can get acquainted with the characteristics of Regional fiction. The application of semantic critique method with narrative, lexical (formalistic), technical, structural, social and aesthetic semiotics approaches is effective in understanding the architecture of old houses through Regional stories.
Research aims:
1. A study of the architectural features of the old houses of Tehran based on Regional stories.
2. Explaining the application of the theory of critical regionalism in recognizing the architecture of old houses in Tehran.
Research questions:
1. How can Regional stories be used to recognize the architectural features of old houses in Tehran?
2. What is the use of the theory of critical regionalism in understanding the architecture of old houses in Tehran?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Story
  • Regional Architecture
  • Old Houses of Tehran
  • Critical Regionalism

مراجع

اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. تهران: نشر فردا.
دیباج، سید موسی. (1382). شعر و خانه‌ی ما: تحقیقی در معماری و ادب فارسی. تهران: نشر پیوند نو.
جمالزاده، محمد علی. (1379). قلتشن دیوان. تهران: انتشارات سخن.
حبیبی، محسن. (1389). قصه شهر(تهران، نماد شهر نو پرداز ایرانی 1299-1332). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حجازی، محمد. (1345). زیبا. تهران: شرکت سهامی افست.
حسن لی، کاووس؛ نادری، سیامک. (1396). "بازیابی عنصر مکان در بوف کور صادق هدایت بر پایه‌ی جغرافیای تاریخی ری و تهران". نقد ادبی، شماره37، صص185-163.
خالصی مقدم، نرگس. (1392). شهر و تجربۀ مدرنیتۀ فارسی. تهران: انتشارات تیسا.
سعدوندی، مهدی و همکاران. (1392). "بازنمود مفاهیم و ساختار ادبی قرآن در معماری اسلامی". مطالعات تطبیقی هنر، 3(6)، صص98-87.
شایان، حمیدرضا؛ کاملنیا، حامد. (1387). "منطقه‌گرایی و چالش‌های معماری معاصر در آغاز هزاره سوم". معماری و شهرسازی، (90 و 91)، صص15-10.
شیری، قهرمان. (1382)."پیش درآمدی بر مکتب­های داستان­نویسی در ادبیات معاصر ایران". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 189، صص190-147.
شایان، حمیدرضا. (1387). معماری در زمینه بیگانه تحلیل نظریه منطقه‌گرایی تعاملی در تجارب دهه‌‌های 60 تا 90 میلادی معماران غیر بومی کشور‌های حوزه خلیج فارس(پایان‌ نامه منتشر نشده دکتری معماری). دانشکده معماری، تهران: دانشگاه تهران.
شهری، جعفر. (1347). شکر تلخ. تهران: چاپ روز.
صادقی شهپر، رضا. (1389). "نخستین رمان اقلیمی در داستان نویسی معاصر ایران". کتاب ماه ادبیات، صص339-35.
 صادقی شهپر، رضا. (1391). "حوزه­های پنجگانه اقلیمی نویسی در ادبیات داستانی معاصر ایران". فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، صص 124-99.
علوی، بزرگ. (1363).چشمهایش. تهران: انقلاب و ادبیات.
فصیح، اسماعیل. (1372). دل کور (چاپ پنجم). تهران: نشر نو.
مسعود، محمد. (1385). تفریحات شب. تهران: نشر تلاونگ.
مشفق کاظمی، مرتضی. (1305). یادگار یک شب (جلد دوم تهران مخوف). تهران: کتابخانه طهران.
موسی حاجی، سید رسول و همکاران. (1391). "رویکردی باستان‌شناسانه به بازشناسی مفاهیم کاربردی و معنوی عناصر معماری دوران اسلامی ایران بر پایه دیوان اشعار حافظ شیرازی". پژوهش‌‌های باستان شناسی ایران، 2 (3)، صص 60-45.
میرصادقی، جمال؛ میر صادقی، میمنت. (1377). واژه نامه هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
هدایت، صادق. (1383). بوف کور. اصفهان: انتشارات صادق هدایت.
Abrams, M.H. (1993). A Glossary of literary terms ( 6nd ed). New York: Cornell university.
Canizaro, V. (2007). Architectural Regionalism: collected writings on place, identity, modernity and tradition, (1st ed), New York: Princeton Architectural Press.
Colquhoun, A. (1997). The Concept of Regionalism. postcolonial Space(s). New York:  Princeton Architectural Press.
Culler, J. (2002). Structuralist poetics. London: Routledge Classics.
Eggener, K. (2006). Placing Resistance: A Critical Regionalism. Journal of Architectural Education, 55(4), 228- 237.
Frampton, K. (1983). Towards a critical regionalism: six points for an architecture of resistance, in the anti-aesthetic: essays on postmodern culture. Washington: Bay press.
Frampton, K. (1987). Ten Points on an Architecture of Regionalism: a Provisional Polemic. New York: Princeton Architectural Press.
Gutschow, K. (2006). “Concrete Resistance: Ando in the context of critical regionalism ("Pittsburgh History and Landmarks (PHLF) Book Prize for Architectural History”. awarded annually to the best paper written in an architectural history class).
Ozkan, S. (2007). “Regionalism within Modernism, Architectural Regionalism”. New York: Princeton Architectural Press, 102- 109.
Serageldin, I. (1989). Space for freedom: The search for architectural excellence in muslim societies. London: Butterworth Architecture.
Tzonis, A., & Lefaivre, L. (1996). “Why Critical Regionalism Today? Theorizing a New Agenda for Architecture, an Anthology of Architectural Theory”. (Kate Nesbit, ed), New York: Princeton Architectural Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار