مرد سالاری و موضع فمنیستی زنان در یکی از رمان های مریم جهانی و رد پای آن در نقاشی های ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

10.22034/ias.2020.253827.1413

چکیده

مردسالاری از مفاهیم کلیدی گرایش­های فمنیستی به­شمار می­آید. فمینیست­ها معتقدند که در جامعة مردسالار، مردها قدرت و حاکمیتی برتر نسبت به زن‌ها دارند. آن­ها علت فرودستی زنان را در جامعه مردسالار، در دسترسی بیشتر مردان به مزایای ساختارهای قدرت، تقسیم نابرابر امتیازات اجتماعی و روابط نادرست مرد و زن می­دانند. مسألة مردسالاری در متون ادبی بازتاب چشم­گیری دارد. آثار زیادی به‌ویژه در حوزة رمان­نویسی با این رویکرد نوشته شده­اند. نخستین اعتراض و نقدها به این نابرابری را زنان وارد حوزة ادبیات کردند. در میان نویسندگان زبان فارسی، مریم جهانی رمان «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» را با نگاه فمنیستی نوشته است. نمودها و شاخصه­های فمنیستی این رمان نخست به خاطر زن‌محور بودن، سپس گرایش ستیزه‌جویانه این رمان با نظام مردسالاری، آن را در ردیف رمان‌های فمنیستی قرار داده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای به‌رشتۀ تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که مریم جهانی، عوامل سلطه در نظام مردسالاری و شیوه‌های مبارزه زنان را در آن به‌نیکی تصویر کرده است. عواملی که از فرهنگ و سنت برخاسته در این رمان در تقابل با نوگرایی فمنیستی قرار گرفته است.   
اهداف پژوهش:

بررسی کنش‌های ضد مردسالاری در رمان «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» از مریم جهانی.
بررسی مسئله مردسالاری جامعۀ ایران با تکیه بر نقاشی‌های ایرانی.

سؤالات پژوهش:

کنش‌های فمنیستی چه جایگاهی در رمان «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» از مریم جهانی.
در نقاشی‌های ایرانی چه نشانه‌های از مردسالاری و فمنیسم وجود دارد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Masculinity and the feminist position of women in one of Maryam Jahani's novels and its traces in Iranian paintings

نویسندگان [English]

  • Tahereh Rezvani 1
  • Ali Dehghan 2
  • Hamidreza Farzi 2
1 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Masculinity is one of the key concepts of feminist tendencies. Feminists believe that in a patriarchal society, men have superior power and authority over women. They attribute the inferiority of women in a patriarchal society to men's greater access to the benefits of power structures, the unequal distribution of social privileges, and the mismanagement of men and women. The issue of patriarchy is reflected in literary texts. Many works have been written with this approach, especially in the field of novel writing. The first objections and criticisms to this inequality were made by women in the field of literature. Among Persian language writers, Maryam Jahani has written the novel "This Street Has No Accelerator" with a feminist perspective. The feminist manifestations and characteristics of this novel, first because of its woman-centeredness, then the militant tendency of this novel with the patriarchal system, has made it one of the feminist novels. The purpose of this article is to examine anti-patriarchal actions in the global novel. A descriptive-analytical study of the novel shows that the world has depicted the factors of domination in the patriarchal system and the methods of women's struggle in it. Factors arising from culture and tradition in this novel are contrasted with feminist modernity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Patriarchy
  • feminism
  • women
  • the world
ایبرمز، ام. اچ  و گالت فرهم، جفری. (1387). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمه سعید سبزیان. تهران: رهنما.
برونل، پیپر؛ پیشوا، کلود و روسو، آندره میشل. (1996). ما الأدب‌المقارن. ترجمه: غسان السید، دمشق: دار علاءالدین.
بستان، حسین. (1382). نابرابری و ستم جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم. ج2، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه.
جهانی، مریم. (1397). این خیابان سرعت‌گیر ندارد. چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
دوبووار، سیمون. (1382). جنس دوم، ترجمه قاسم صنعوی. جلد 1، چاپ پنجم، تهران: توس.
رودگر، نرجس. (1388). فیمینیسم، تاریخچه، نظریات، گرایش­ها. تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
سلدن، رامان و یدوسون، پیتر. (1384). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه: عباس مخبر، تهران: انتشارات طرح نو.
ستاری، رضا و حقیقی، مرضیه. (1394). «تحلیل مردسالاری و برون همسری در شاهنامه براساس اسطورۀ آفرینش». جستارهای نوین ادبی، شماره 188، صص 108-87. 
سجادی، سید مهدی. (1384). «فیمینیسم در اندیشه پست‌مدرنیسم». فصل­نامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 8 (29)، صص 38-7.
صادقی شهپر، طالبی؛ رضا و فاطمه. (1394). «نقد فمنیستی نمایشنامه‌های بهرام بیضایی»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، شماره 19، 123-148.    
طسوجی، عبداللطیف. (1391). هزار و یک شب. چاپ دوم، تهران: انتشارات طلایی.
کرامتی، معصومه. (1390). «تبیین ملاحظات جنسی و جنسیتی در ­ارزش­شناسی فمینیسم اگزیستانسیایسم و اسلام (مبانی- اصول و روش)، ارائه راهبردها». فصل­نامه شورای فرهنگی زنان، شماره 52، صص 287-225.
مهدی‌زاده، سید محمد. (1387). رسانه­ها و بازنمایی. تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
میرحسینی، زیبا. (1392). «بالاخره این دانش و تاریخ از آن کیست؟». مجله زن نگار، نشریه پژوهشگران و کنشگران مطالعات زنان، شماره 14، صص 9-5.  
هام، مگی. (1382). فرهنگ نظریه­های فیمینیستی. ترجمه: فیروزه مهاجر، تهران: توسعه.
یزدانی، عباس. (1388). فیمینیسم و دانش­های فیمینیستی، مرکز مدیریت حوزه­های علمیه خواهران، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
Windt- Val, B. (2012). “personal Names and Identity in literary contexs”, Olso studies in language 4 (2),  pp. 273-284.
Malkin, I. ( 1987 ). Religion and Colonization in Ancient Greece. New York. E.J. Brill.
Watzlawik, M. (2016). “First Names As sings of personal Idetity: An Intercultural comparison”, Psychology 8 society, Vol. 8 (1), pp.1-21.
Luby, Brittany, K. Labelle, and A. Norman. (2016). “(Re)naming and (De)colonizing the  (I?)ndigenous People(s) of North America – Part I” Retrieved from http://activehistory.ca/2016/11/renaming-and-decolonizing-the-indigenous-peoples-of- north-america-part-ii/