بررسی تطبیقی سبک زندگی در تصاویر نسخه خطی قابوسنامه عنصرالمعالی و گلستان سعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائمشهر،ایران

2 استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد قائم شهر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائمشهر ، ایران

3 استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد قائم شهر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قائم شهر ، ایران

10.22034/ias.2020.248513.1349

چکیده

ادبیات آیینۀ تمام‌نمای زندگی فردی و اجتماعی در هر دورۀ تاریخی است لذا با مطالعه این آثار می‌توان تا حد زیادی با سبک زندگی و مقتضیات آن در ادوار مختلف آشنا شد. قابوس‌‌نامه و گلستان به‌عنوان دو اثر ارزشمند ادب تعلیمی همواره مورد توجه و مطالعۀ محقّقان بوده‌اند. لذا انجام یک بررسی تطبیقی از سبک زندگی در این دو اثر می‌توان به ارائه الگوی تاریخی مناسب از زندگی فردی و اجتماعی دست یافت. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی معیارهای سبک زندگی در این دو اثر می‌پردازد؛ چراکه پیام‌‌های فاخر تربیتی و اجتماعی شناور در این دو اقیانوس حکمی می‌تواند راه‌گشای هر انسان و جامعه، خواهان تکامل باشد. فاصله نسل فعلی از زندگی باثبات و آرام ضرورت این امر را بیشتر نشان می‌‌دهد. با مقایسه به‌عمل‌آمده میان آداب و مهارت‌‌های فردی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ارائه‌شده در قابوسنامه و گلستان، نشان می‌دهند که ضمن هم‌رأی بودن دو نویسنده در خصوص معیارهای مختلف سبک زندگی تا چه حدّی تأثیر شرایط اجتماعی و نوع دیدگاه دو نویسنده توانسته است در ارائه متفاوت برخی معیارهای سبک زندگی در آثارشان مؤثر باشد.
اهداف پژوهش:

بازشناسی سبک زندگی در قابوسنامه عنصرالمعالی و گلستان سعدی.
استخراج سبک زندگی فردی و اجتماعی در تصاویر نسخ مصور قابوسنامه عنصرالمعالی و گلستان سعدی.

سوالات پژوهش:

الگوی سبک زندگی اصیل ایرانی در این دو اثر ارزشمند تعلیمی در چه حوزه‌‌هایی نمود داشته است؟
سبک زندگی ارائه‌شده در این دو اثر تعلیمی تا چه حدی با یکدیگر هم‌راستا بوده و در چه حوزه‌هایی با یکدیگر متفاوتند ؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Lifestyle in the Manuscript Images of Qaboosnameh of Ansar al-Ma'ali and Golestan Saadi

نویسندگان [English]

  • Rajabali Rezanejad 1
  • Reza Forsati Joybari 2
  • Hesam Ziaee 3
1 PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran
چکیده [English]

- Qabosnameh and Golestan as two valuable doctrinal oeuvre were always remarkable and contemplating for researchers.This article studies the comparative criteria of lifestyle in these two oeuvre . So that the costly cultural and social messages that floated in these two fiat ocean can be a solution for each person and evolutionary wanted society.The distance between present generation and a stable , calm life shows the necessity of this matter more.By comparing between etiquettes and personal , social , cultural ,political and economical proficiencies that presented in Qabosnameh and Golestan pointed that not only unanimity of two writers about different criteria of lifestyle ,but also how much influence of social conditions and kind of viewpoints of two writers could affect in different presentation of some criteria of lifestyle in their oeuvre.
The need to address this issue is due to the fact that today, instead of entering the postmodern world, the world is moving towards an era in which the consequences of modernity have become more rooted and more global than before.

کلیدواژه‌ها [English]

  • - Lifestyle
  • Qabosnameh
  • Golestan
  • etiquettes and proficiencies
اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1381). چهار سخنگوی وجدان ایران. تهران: قطره.
اسعدی، مریم السادات. (1389). «خانواده در قابوسنامه»، مجله بوستان ادب، دوره دوم، شماره دوم.
افتخاری، سیدعطاءا... و علی‌‌بخشی، نجمه. (1390). «مسؤلیت متقابل مردم و حکومت در گلستان و بوستان سعدی». فصل‌‌نامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان فارسی، دانشگاه آزاد بوشهر، صص206-183.
الهامی، فاطمه. (1391). «جایگاه قابوس‌‌نامه در قلمرو ادبیات تعلیمی». پژوهش‌‌نامه ادبیات تعلیمی، شماره 16، ص158-131.
بحرانی، میثم بن علی. (1375). ترجمۀ شرح نهج‌البلاغه (ابن‌میثم). قربانعلی محمدی مقدم، علی‌اصغر نوایی، ج2، مشهد: بنیاد پژوهش‌‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
بهار، محمدتقی. (1337). سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی. ج2، تهران: امیرکبیر.
پارسا نسب، محمد. (1390). جامعه‌شناسی ادبیات فارسی از آغاز تا سال 1357. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها.
پرنیان، موسی و حسینی آبباریکی، سیدآرمان. (1391). «سفارش‌‌های اقتصادی سعدی در بوستان و گلستان». پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره 16، صص 188-159.
جانی‌پور، محمد و ستوده نیا، محمدرضا. (1392). «جهاد؛ مقوله‌‌‌ای فرهنگی – اعتقادی در چارچوب سبک زندگی اسلامی»، دو فصل‌‌نامه تخصصی پژوهش‌‌های میان رشته‌‌ای در قرآن کریم، شماره اول، صص 92-75.
جوادی آملی، عبدالله. (1391). مفاتیح‌الحیاه، چاپ دهم، قم: اسرا.
دشتی، علی. (1388). قلمرو سعدی. تهران: آگه.
داوری، پریسا. (1388). «برخی از اندیشه‌‌های واقع‌گرایانه سعدی در بوستان و گلستان». پژوهش‌‌نامه ادبیات فارسی، شماره سه، صص 90- 59.
رحمت‌آبادی، الهام و آقابخشی، حبیب. (1385). «سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان». فصل‌‌نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 20، صص 253-235.
روحانی، حسن. (1390). «سرمایه خانواده، سنگ بنای سرمایۀ اجتماعی». فصل­نامه راهبرد، شماره59 ، صص46 -7.
روح‌الامینی، محمود. (1394). نمودهای فرهنگی و اجتماعی در ادبیات فارسی. تهران: نشر آگاه.
................................. . (1372). مبانی انسان‌شناسی. تهران: عطار.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1343). با کاروان حله. تهران: علمی.
سبزیان‌‌پور، وحید. (1392). «بررسی دیدگاه تربیتی ایرانیان باستان در قابوسنامه». پژوهش‌‌نامه ادبیات تعلیمی، شماره هفدهم، ص86-51.
سرمد، غلامعلی. (1389). «اشارات مدیریتی گلستان سعدی و کاربردهای آموزشی آن». فصل‌‌نامه تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره سوم، صص 120-95.
سعدی شیرازی. (1377). گلستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
شمیسا، سیروس. (1381). سبک‌شناسی نثر. تهران: میترا.
صفری‌نژاد، حسین. (1389). «بررسی اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی سعدی». فصل‌‌نامه تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، شماره 28، صص 239- 216.
عادل‌‌زاده، پروانه. (1392). «بررسی جایگاه رهبری در گلستان سعدی». نشریه مدیریت بهره‌‌وری، شماره 27، صص207-199.
عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل‌الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت الاحیاء‌التراث.
عنصرالمعالی، قابوس. (1390). قابوسنامه. به اهتمام غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی.
کدیور، جمیله. (1386). «زن از نگاه سعدی (در بوستان و گلستان)». مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 95-73.
گیدنز، آنتونی. (1382). تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید). ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
مامقانی، عبدالله. (1389). سراجالشیعه فی آداب‌الشریعه. تحقیق و ویرایش علی فضلی، قم: شاکر.
متینی، جلال. (1375). مقالاتی درباره زندگی و شعر سعدی، داستان اشخاص در گلستان. تهران: امیرکبیر.
محدثی، جواد. (1389). اخلاق معاشرت، قم: بوستان کتاب.
مکارم شیرازی، ناصر. (1391). آداب معاشرت در اسلام، قم: صفحه نگار.
مهدوی‌کنی، محمدسعید. (1386). «سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره 1.
نصیری، فاطمه؛ اعظم‌زاده، محمد و محمودی، فتانه. (1395). «واکاوی عوامل مؤثر بر روند طراحی و نگرش هنرمندانه در چهره­پردازی تصاویر قابوس­نامه»، نگره، شماره38، صص49-34.
نورایی، الیاس و یاور، مجتبی. (1392). «نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه‌‌ سعدی»، پژوهش‌‌نامه ادبیات تعلیمی، شماره هجدهم، صص 170-.145
یلمه‌ها، احمدرضا و رجبی، مسلم. (1393). «تأثیرپذیری گلستان سعدی از آموزه‌‌های تعلیمی قابوس‌‌نامه». پژوهش‌‌نامه ادبیات تعلیمی، ، شماره 21، صص 28-1.
یوسفی ، غلامحسین. (1377). گلستان، مقدمه کتاب. تهران: خوارزمی.
یوسفی، غلامحسین (1390). قابوسنامه، مقدمه کتاب. تهران: علمی و فرهنگ.