بررسی اثر فرهنگ و هنر اسلامی در همگرایی و واگرایی ایران و پاکستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

2 (نویسنده مسئول) دکترای علوم سیاسی، استادیار علوم سیاسی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دکترای علوم سیاسی، استادیار مطالعات سیاسی خاورمیانه،واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

10.22034/ias.2020.228352.1234

چکیده

ایران و پاکستان به عنوان دو کشور همسایه از دیرباز دارای راوبط گسترده سیاسی و فرهنگی بوده ­اند. بدون شک یکی از مهمترین عواملی که نقشی مهم در روابط دوستانه و همگرایی این دو کشور داشته اشتراک در فرهنگ مذهبی بوده است. با این حال در قرن اخیر رابطه بین دو کشور همواره به شکل همگرایی نبوده است و گاه به شکل واگرایی درآمده است. نیروهای همگرا و واگرا که در تعیین چگونگی و کیفیت انسجام ملی نقش عمده­ ای دارند، مفاهیمی منفک از هم نیستند، بلکه متغیرهایی هستند که دارای پیوندی معکوس و متأثر از هم می­ باشند. نیروهای همگرا و واگرا در تعیین چگونگی و کیفیت انسجام ملی نقش عمده­ای دارند، مفاهیمی منفک از هم نیستند، بلکه متغیرهایی هستند که دارای پیوندی معکوس و متأثر از هم می­باشند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی سعی دارد موضوع فرهنگ و هنر اسلامی را از بُعد تأثیرگذاری بر روند همگرایی و واگرایی میان ایران و پاکستان مورد تحلیل قرار دهد. در نهایت به این نتیجه دست یافته که فرهنگ و هنر اسلامی افراطی در اثر مسائل داخلی، ملی و بین‌المللی از جمله وجود مدارس مذهبی، دخالت عربستان و یا حضور ایالات متحده در پاکستان باعث شده تا همگرایی با ایران دچار اختلال شده و مسیری چالش‌برانگیز را در پیش‌رو داشته باشد، به‌ویژه این که روابط ایران و هند شرایط مساعدتر و مفیدتری برای ایران از جنبه‌ی اقتصادی دارد.

اهداف پژوهش:
1.بررسی نقش فرهنگ و هنر اسلامی در همگرایی و واگرایی روابط بین ایران و پاکستان.
2.بررسی چالش‌هایی فرهنگ و هنر  مذهبی در زمینه‌ی رسیدن ایران و پاکستان به همگرایی.

سوالات پژوهش:
1.آیا فرهنگ و هنر اسلامی در همگرایی و واگرایی روابط بین ایران و پاکستان تأثیر دارد؟
2.همگرایی و واگرایی فرهنگی و هنری ایران و پاکستان تا چه میزان بر روابط ایران و پاکستان تأثیر داشته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Islamic Culture and Art on the Convergence and Divergence of Iran and Pakistan

نویسندگان [English]

  • Omid Ali Asadi 1
  • Ali Akbar Amini 2
  • Mansour Tajeri 3
1 PhD student in Political Science, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
2 (The Corresponding Author) PhD in Political Science, Assistant Professor of Political Science, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 PhD in Political Science, Assistant Professor of Political Studies in the Middle East, Azad University, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

Iran and Pakistan, as two neighboring countries, have long had extensive political and cultural ties. Undoubtedly, one of the most significant factors that has played a chief role in the outgoing relations and convergence of the two countries has been the participation in religious culture. However, in the last century, the relationship between the two countries has not always been in the form of convergence and now and then in the form of divergence. Convergent and divergent forces, which play a major role in determining the quality of national cohesion, are not separate concepts, but variables that are inversely related and affected by each other. Convergent and divergent forces play a major role in determining how and the quality of national cohesion, they are not separate concepts, nonetheless variables that are inversely related and affected by each other. This descriptive-analytical study attempts to analyze the issue of Islamic culture and art in terms of influencing the process of convergence and divergence between Iran and Pakistan. Eventually, it came to the conclusion that extremist Islamic culture and art, due to domestic, national, and international issues such as the existence of religious schools, Saudi intervention, or the US presence in Pakistan, hampered convergence with Iran and posed a challenging path especially considering the fact that Iran-India relations have more favorable and beneficial economic conditions for Iran in recent years.

Research aims:
An analysis on role of Islamic culture and art in the convergence and divergence of relations between Iran and Pakistan.
A Study of the challenges of religious culture and art in achieving convergence between Iran and Pakistan.

Research questions:
Do Islamic culture and art have an effect on the convergence and divergence of relations between Iran and Pakistan?
To what extent has the cultural and artistic convergence and divergence of Iran and Pakistan affected the relations between Iran and Pakistan?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran-Pakistan Relations
  • Islamic Culture and Art
  • Convergence
  • Divergence
آمری راد، داوود. (1394). روابط ایران و پاکستان در بعداز انقلاب اسلامی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق.
امجد، محمد. (1392). «نظریه همگرایی و سازمان کنفرانس اسلامی»، فصل­نامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع )، شماره 18و 19، صص. 8-1.
امیری، هاشم. (1390). نقش عوامل سیاسی- امنیتی در توسعه نیافتگی منطقه آزاد چابهار، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
پیشگاهی فرد، زهرا؛ قدسی، امیر. (1397). «بررسی و تحلیل ویژگی­های ژئوپولیتیکی پاکستان و نقش آن در روابط با سایر کشورها»، فصلنامه پژوهش ­های جغرافیایی، شماره 63، صص. 99-81.
حافظ نیا، محمدرضا. (1394). اصول و مفاهیم ژئوپولیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
حافظ ­نیا، محمدرضا؛ شمس دولت آبادی، محمود و افشردی، محمدحسین. (1396). «علایق ژئوپولیتیکی ایران در آسیای مرکزی و فرصت­های پیش رو»، فصلنامه ژئوپولیتیک، شماره3، صص. 27-22.
خزائی، صفی­ الله. (1397). «بررسی تأثیر انقلاب اسلامی در سیاسی- تشکیلاتی شدن شیعیان در پاکستان در دهه اول انقلاب اسلامی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
رحمانی آذر، جعفر. (1397). زمینه ­های ژئوپولیتیکی دخالت ترکیه در شمال عراق از سال 1950تا 2007، پایان­ نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
راک خواه، فاطمه. (1394). آشنایی با گروه اقتصادی وتجاری کشورهای اسلامیd-8، سایت سازمان تبلیغات اسلامی.
رمضان‌زاده، عبدالله و جوکار، محمد صادق. (1389). زیبا، سیاست خارجی پاکستان: تغییر و تحول، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین اللملی.
سنگی، لیلا. (1393). علل حضور پاکستان در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر منافع ملی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
سلیمی، حسین. (1398). «آسیای جنوب غربی به عنوان یک منطقه؟ تحلیل اطلاق منطقه آسیای جنوب غربی آسیا»، فصلنامه ژئوپولیتیک، شماره دوم، صص. 118-115.
شفیعی، میرعلی. (1398). «تحلیل ژئوپولیتیک و ژئواکونومی خط لوله گاز ایران-هند»، مجله علمی-پژوهشی فضای جغرافیای دانشگاه آزاد اهر، شماره 26، صص. 52-48.
صفوی، سید یحیی. (1397). مقدمه ­ای بر جغرافیای نظامی ایران؛ جلد اول شمال غرب و غرب کشور، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
عزتی، عزت ­الله. (1392). ژئوپولیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: انتشارات سمت.
کارگر، بهمن. (1373). جمهوری اسلامی پاکستان؛ مسائل جغرافیایی با نگرش به جنبه ­های انسانی و سیاسی، پایان ­نامه کارشناسی.
کریمی پور، یدالله. (1397). مقدمه ­ای بر ایران و همسایگان( منابع تنش و تهدید)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم.
گریفیتس، مارتین. (1388). دانش‌نامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، مترجم: علیرضا طیب. تهران: نشر نی.
محمدی، ناصر. (1395). جغرافیای کشورهای همجوار؛ پاکستان، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
مجتهدزاده، پیروز. (1397). جغرافیایی سیاسی وسیاست جغرافیایی، تهران: انتشارت سمت.