نمودهای کسب حکمت و دانش در کلیله و دمنه مصور تیموری با تأکید بر سرمایه‌های فرهنگی تجسّم‌ یافته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده علوم انسانی، زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 دکتری تخصصی، دانشکده علوم انسانی، دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

10.22034/ias.2020.222663.1207

چکیده

سرمایه فرهنگی مجسّم به صورت مهارت و خصایل دیرپای فکری و جسمی و جزو دانایی و توانایی افراد است. تمایلات و گرایش ­های فرهنگی، یکی از فاکتورهای اصلی در سنجش میزان سرمایه ­های فرهنگی تجسّم ­یافته می­باشد. کتاب کلیله و دمنه که خود یکی از مهم­ترین سرمایه ­های فرهنگی عینیّت ­یافته شمرده می­ شود، گنجینة غنی از سرمایه ­های فرهنگی مجسّم است. چنانکه جزو ماندگارترین آثار عینی میراث فرهنگی مکتوب در بین ملل هند و ایران و عرب و بلکه ادبیات جهان شمرده می­ شود. در پژوهش حاضر، براساس رویکرد نظری سرمایة­ فرهنگی پیر بوردیو، به بررسی عمده ­­ترین گرایش فرهنگی مندرج در این کتاب پرداخته ­شده است. به لحاظ روش ­شناسی، گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ­­ای بوده، شیوه بررسی آن از نوع مطالعات کیفی و تحلیل محتواست. یافته ­­های بررسی نشان ­می ­دهد که شاخصه گرایش به کسب حکمت و دانش در کلیله و دمنه از برجستگی خاصی برخوردار است. تعامل رای هند و بیدپای برهمن در باب مسائل گوناگونِ فرهنگی که با هدف گسترش حکمت و تعمیم دانشِ موضوعات مطروحه به انجام می ­رسد، یکی از بهترین جلوه ­های متجسّم سرمایه ­های فرهنگی است. جستجوی معرفت و شیفتگی انوشیروان پادشاه فرهیخته ساسانی به دانش، جستجوی حکمت به وسیله برزویه و ابن مقفع، که گاهی موجِّد حرکت­ های مهم علمی و فرهنگی در عصر خویش بوده ­اند؛ علاقة مفرط امیر نصر بن احمد سامانی، بهرام شاه غزنوی و ابوجعفر منصور بن عباس (پایه ­گذار خلافت عباسی) و برخی دیگر از امراء و علماء، به علم و فرهنگ، نمودهای سرمایه فرهنگی هستند که در کلیله و دمنه تجسّم یافته ­اند. 

اهداف تحقیق:
1. بررسی ترجیهات فرهنگی اشخاص و رجال مطرح در کلیله و دمنه.
2. تبیین نمودهای سرمایه فرهنگی تجسم یافته در کلیله و دمنه ذیل مؤلفه گرایش به کسب حکمت و دانش.

سوالات تحقیق:
1. ترجیهات فرهنگی اشخاص و رجال مطرح در کلیله و دمنه حول چه مؤلفه­ هایی شکل گرفته است؟
2. نمودهای سرمایه فرهنگی تجسم یافته در کلیله و دمنه از منظر علاقه به کسب حکمت و دانش چگونه است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Manifestations of Acquisition of Wisdom and Knowledge in the Timurid Illustrated Manuscript of Kelileh and Demneh with Emphasis on Embodied Cultural Assets

نویسندگان [English]

  • Vahid Amiri Yasi Aknd 1
  • Ali Dehghan 2
  • Hamid Rezza Farzi 2
1 PhD Student, Faculty of Humanities, Department of Persian Language and Literature, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
2 PhD, Faculty of Humanities, Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Embodied cultural capital is in the form of long-term mental and physical skills and characteristics and is part of the knowledge and ability of individuals. Cultural tendencies and propensities are one of the main factors in measuring the amount of embodied cultural assets. Kelileh and Demneh, which is considered one of the most significant objects of objectified cultural assets, is a rich treasure trove of embodied cultural assets. It is considered as one of the most enduring objective works of written cultural heritage among the nations of India, Iran and Arabia, as well as world literature. In the present study, based on the theoretical approach of Pierre Bourdieu's cultural capital, the main cultural tendencies in this book have been studied. In terms of methodology, information collection is library method, the technique of its study is qualitative studies and content analysis. Findings show that the characteristic of the tendency to acquire wisdom and knowledge in Kelileh and Demneh has a distinct prominence. The interaction of the Indian vote with the Brahman's base on various cultural issues, which is done with the aim of expanding wisdom and generalizing knowledge of the issues raised, is one of the best embodied manifestations of cultural capital. The search for knowledge and fascination of Anushirvan, the educated Sassanid king with knowledge, the search for wisdom by Borzoyeh and Ibn Muqaffa, who sometimes created important scientific and cultural movements in their time and the excessive interest of Amir Nasr ibn Ahmad Samani, Bahram Shah of Ghaznavi and Abu Ja'far Mansour ibn Abbas (founder of the Abbasid Caliphate) and some other rulers and scholars in science and culture are manifestations of cultural capital that are embodied in Kelileh and Demneh.
Research aims:
1. Examining the cultural preferences of the identities and people in Kelileh and Demneh.
2. Explaining the manifestations of cultural capital embodied in the following components of the tendency to acquire wisdom and knowledge.
Research questions:
1. What are the components of the cultural preferences of the identities and people in Kelileh and Demneh?
2. What are the manifestations of cultural capital embodied in Kelileh and Demneh in terms of interest in acquiring wisdom and knowledge?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Timurid Illustrated Kelileh and Demneh
  • Cultural Capitals
  • Embodied Capital
  • Wisdom and Knowledge

مراجع

ابن بلخی. (1385). فارسنامه، به سعی و اهتمام و تصحیح گای لیسترانج زینوالدالن نیلکسون، تهران: اساطیر.
ابن سعید، محمدبن منصور [فخر مدبر]. (1346). آداب الحرب و الشجاعه، به کوشش احمد سهیلی خوانساری، تهران: اقبال.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق الوراق. (1417). الفهرست، تحقیق: ابراهیم رمضان، بیروت: دارالمعرفه.
ابن­مقفع، عبدالله. (1427). الادب الصغیر و الادب الکبیر، تحقیق و دَراسه د.إنعام فّواک. بیروت: دارالکتاب العربی.
احمدی، بابک. (1372). ساختار و تاویل متن، تهران: مرکز.
اسمیت، فیلیپ. (1384). درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، تهران: انتشارات دفتر پژوهش ­های فرهنگی.
البیهقـی، ابراهیم بن محمد. (1390ق.). المحاسـن و المسـاوی، بیروت: دار الصادر.
الحمـوی، شـهاب الدین ابو عبدلله یاقوت بن عبـدالله. (1995م.). معجم البلدان، بیروت: دار الصادر.
اصطخری، ابوالحسن ابراهیم. (1373). الممالک و المسالک، ترجمه محمد بن اسعد بن عبدالله تستری، به کوشش ایرج افشار، تهران: انتشارات بنیاد موقوفات افشار.
بابایی فرد، اسدلله؛ حیدریان، امین. (1394). «بررسی تأثیر سرمایه فرهنگی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان»، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. صص 142-117.
باقرزاده، جمشید؛ بیگی، محمدرضا. (1392). "بررسی اهداف ابن مقفع از ترجمه متون پهلوی به زبان عربی"، پژوهشنامه تاریخ، شماره30، صص 25-7.
بیگی، حسین علی. (1387). «ابن ­مقفع». مجله کتاب نامه تاریخ و جغرافیا، صص 84-85.
بهار، محمد تقی. (1321). سبک شناسی، تهران: وزارت فرهنگ.
بهار، محمد تقی. (1370). سبک شناسی، تهران: توس.
بیهقی، ابوالفضل. (1388). تاریخ بیهقی، به کوشش محمد جعفر یاحقی و مهدی سیّدی، تهران: سخن.
تفضلی، احمد. (1383). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، تهران: چاپ مهارت.
توسلی، غلام عباس. (1383). "تحلیلی از اندیشه پیر بوردیو درباره فضای منازعه آمیز اجتماعی و نقش جامعه شناسی"، نامه علوم اجتماعی، شماره 23، صص25-1.
ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل. (1328). شاهنامه ثعالبی یا غرر اخبار ملوک الفرسو سیرهم، ترجمه محمود هدایت، تهران: چاپخانه مجلس.
ثعالبـی، ابومنصور عبدالملکبـن محمدبـن اسـماعیل. (1368). تاریـخ ثعالبی )مشـهور بـه غرر اخبـار ملوک الفـرس و سـیرهم)، ترجمه محمد فضایلی، تهران: نقره.
حسن پور، آرش؛ قاسمی، وحید. (1395). "ساخت، طراحی و برازش مدل و ارائه سنجه ­ای برای سنجش سرمایه فرهنگی"، مجله جامعه شناسی ایران، شماره 1و2، صص 95-55.
جاحظ، عمرو بن بحر. (1968 م). البیان‌ و التبیین‌، به‌ کوشش‌ فوزی‌ عطوی‌، ج ۱، بیروت‌: دار و مکتب الهلال.
جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر. (1382). ترجمه تاریخ یمینی، به کوشش جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی.
جلیلیان، شهرام؛ گیلانی، نجم الدین. (1396). «خسرو انوشیروان و شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران در دوره – ساسانیان»، مجله مطالعات ایرانی، شماره31، صص 21-34.
چوپانیان، جواد. (1393). "شناخت بهتر برزویه طبیب بر اساس کلیله و دمنه". پژوهش ­های علوم تاریخی، شماره 1. صص 52-33.
دهباشـی، حمیـد. (1369). «فرهنـگ سیاسـی شـاهنامه(اندیشـه سیاسـی فیلسـوف/ پادشـاه در سـلطنت خسـرو انوشروان)». مجله ایرانشناسی، شماره 9، صص 341-331.
دینوری، ابوحنیفه. (1371). اخبارالطوال، ترجمه محمود دامغانی، تهران: نشرنی.
راد، فیروز و همکاران. (1390). «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی با هوش فرهنگی مدیران دبیرستان های تبریز»، مجله مطالعات جامعه شناسی، شماره سیزدهم، صص 133-111.
روح الامینی، محمود. (1365). زمینه فرهنگ شناسی، تهران: انتشارات عطار.
شارع پور، محمود؛ خوش­ فر، غلامرضا.(1381). "رابطه سرمایه فرهنگی با هویّت جوانان (مطالعه موردی: شهر تهران)"، نامه علوم اجتماعی، شماره 2، صص 147-133.
شایگان، داریوش. (1375). ادیان و مکتب های فلسفی هند،ج1، تهران: امیرکبیر.
شویره، کریستیان؛ زرده، ژان پیر و فونتن، اولیویه. (1385). واژگان بوردیو، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
صالحی امیری، سیدرضا و سپهرنیا، روزیتا. (1394). الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران، تهران: قفنوس.
صفا، ذبیح الله. (1356). تاریخ علوم عقلی در تمدّن اسلامی، ج 4، تهران: امیرکبیر.
صفا، ذبیح الله. (1371). تاریخ ادبیات ایران، ج 9، تهران: انتشارات فرودسی.
عباس زاده، حمیده؛ درویش زاده، محسن. (1392). «گوش دادن موثر مدیران عامل اثرگذار در تعهّد مدیران»، مجله مدیریت مدرسه، شماره 2، صص21-18.
عتبی، محمد بن عبدالجبار. (1378). الیمینی، به کوشش یوسف الهادی، تهران:مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
علبی، احمد. (2002). ابن مقفع الکتاب و الترجم و المصلح، بیروت: دارالفارابی، الطبعه الاولی.
عوفی، سدیدالدین محمد. (1335). لباب الالباب، به تصحیح محمد قزوینی و ادوارد براون، به کوشش سعید نفسی، تهران: انتشارات کتابفروشی ابنسینا.
غفاری، غلامرضا. (1387)."سازه سرمایه فرهنگی و منابع مولد آن"، مجله رشدعلوم اجتماعی، دوره12، شماره41، صص16-12.
غزنوی، سید حسن. (1362). دیوان، به کوشش محمد تقی مدرس رضوی، تهران: اساطیر.
فاضلی، محمد. (1386). جامعه شناسی مصرف موسیقی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر ارتباطات.
فاضلی، محمد. (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: انتشارات صبح صادق.
فردوسی، ابوالقاسم. (1385). شاهنامه فردوسی (بر اساس نسخه ژول مول)، به کوشش عبدالله اکبریان، تهران: الهام.
فردوسی، ابوالقاسم. (1970 م). شاهنامه، جلد هشتم متن انتقادی تحت نظر برتلس، مسکو: انستیتوی خاورشناسی آکادمی علوم اتحاد شوری.
کاشفی، جلال الدین و هادوی نیا، عاصمه. (1394). «نگاهی به وجه اساطیری- آیینی شیر و گاو در دو نسخه کلیله و دمنه دوره ایلخانی و تیموری». جلوه هنر، شمار14، صص 25-17.
کاووسی، اسماعیل، خراسانی، زین السادات. (1389)."اندازه گیری و مقایسه سرمایه فرهنگی در میان دانشجویان رشته مدیریت دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات"، مجلةمدیریت فرهنگی، شماره هشتم، صص 105-85.
کارکنان نصرآبادی، محمد؛ جعفرپور، مرتضی و پروری آرانی، زینب. (1391). "عوامل موثر بر سرمایه فرهنگی در شهرستان های کاشان و آران و بید گل"، نشریه مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 27 ، صص 143 – 171.
کروبی، مهدی. (1387). «فرهنگ قومی، سرمایه فرهنگی و صنعت گردشگری»، فصلنامه علمی–پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 28، صص 324-309.
کریستین­سن، آرتور امانوئل. (1367). ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: امیرکبیر.
محسنی، منوچهر. (1367). مقدمات جامعه شناسی، تهران: نشر دوران.
مدرس زاده، عبدالرضا؛ خراسانی، محبوبه و نعنا فروش، فاطمه. (1394). "رویکرد نصرالله منشی به ادب تعلیمی در دوره سلجوقی"، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره بیست و ششم، صص 82-61 .
مره یی، منصور و جدیدالاسلامی، حبیب. (1398).  «تصویرسازی و تصویر آرایی فریب کاری در شاهنامه فردوسی و کلیله دمنه نصرالله منشی (مغول و تیموری)»، فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره 35، صص 367-347.
منادی، مرتضی. (1386).  "سرمایه فرهنگی و فضای فرهنگی خانواده ها"، فصلنامه خانواده و پژوهش، سال اول، شماره1، صص35-1.
موسوی، سید فرج الله. (1391). «جایگاه تاریخی کلیله و دمنه در فرهنگ و تمدن شرقی». فصلنامه مسکویه، شماره23، صص 135-119.
مسعود سعد سلمان. (1364). دیوان، به کوشش مهدی نوریان، اصفهان: کمال اصفهان.
منشی، نصرالله. (1386). کلیله و دمنه، بر اساس نسخه مجتبی مینوی، شرح دکتر خیرالله محمودی، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
منشی، نصرالله. (1391). کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، تهران: امیرکبیر.
منشی، نصرالله. (بی تا). کلیله و دمنه، به کوشش حسن حسن زاده عاملی، تهران: کتابفروشی سعدی.
میرخواند، محمد بن خاوند شاه بن محمود. (1385). تاریخ روضه الصنافی سره الانبیاءِ و الملوک و الخفا، تصحیح و تحشیه: جمشید کیان فر، تهران: انتشارات اساطیر.
نیه حجاب، محمد. (1961). مظاهر الشعوبیه فی الادب العربی حتی نهایه القرآن الثالث هجری  الطبقه الاولی، القاهره: مکتبه نهضه مصر.
هینلز، جان راسل. (1385). فرهنگ ادیان جهان، ترجمه گروه مترجمان، ویراستار ع. پاشایی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
وینتر، انگلبرت؛ بئاته، دیگناس. (1386). روم و ایران دو قدرت جهانی در کشاکش همزیستی، ترجمه کیکاوس جهانداری، تهران: نشر فروزان.
یعقوبی جنبه سرایی، پارسا؛ احمدپناه، فاتح. (1390). «ساخت روایی کلیله و دمنه بر اساس گفتمان کاوی تعامل رای و برهمن». فصلنامه ادب پژوهی، شماره هجدهم، صص 100-71.
Andersen, I.,  &Jæger, M. (2013). "Cultural Capital in Context:Heterogeneous Returns to Cultural Capital across Schooling", The DanishNational Centre For Social Research, Copenhagen; Department Of Sociology,University Of Copenhagen, Denmark.
Anheier .H & Gerhards. J &Romo. F .(1995). Forms of capital andSocial Structure in Cultural Fields, American Journal of Sociology.American Journal of sociology, VO: 100, No: 4. pp. 859-903.
Aschaffenburg, Karen, Mass, I. (1997). "Cultural and Educational Careers,Thedynamics of social reproduction", American sociological review, VO: 62,No: 4.
Flora, C.B. and J.L. F .(2005). "The Past and Future: Social Contract, SocialPolicy and Social Capital. In Increasing Understanding of Public Problemsand Policies", edited by S.A. Halbrook and C.E. Merry, pp. 53-64. OakBrook, Illinois: Farm Foundation.
Zabihi, R., & pordel, M. (2011). “designe, application, and factor structure of a cultural capital questionnaire: predicting  foreign language attributions and achievement”, English language and literature studies, 1(1), p, 67, retrieved from life :c: usershome desktop payanname 33-7, htm.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار