تحلیل بصری آثار سینمایی بر اساس مبانی هنرهای تجسمی مطالعه موردی: هامون و پری اثر داریوش مهرجویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 استادیار گروه معماری، واحدتبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

4 استادیار، گروه نمایش، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/ias.2021.296107.1666

چکیده

ساختار معنایی در یک فیلم، ساختمانی به‌هم پیوسته از عناصر دیداری و شنیداری است که از آن‌ها برای پیشبرد روایت، انتقال معنا و مفهوم و احساس استفاده می‌شود. لازمه این امر آشنایی کارگردان با مبانی هنرهای تجسمی است تا با آگاهی از فنون آرایش قاب تصویر به‌عنوان پایه‌ای‌ترین عنصر ارتباطی در سینما، ضمن جلوگیری از دلزدگی مخاطب، در رسیدن به اهداف متعالی رسانه که جزو لاینفک آن نیز هستند، موفق باشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی _ توصیفی به تجزیه و تحلیل عناصر میزانسن روایت‌ها در آثار داریوش مهرجویی به‌عنوان کارگردانی مؤلف پرداخته شده است. بررسی ترکیب‌بندی نماهایی از دو اثر قهرمان محور «هامون» و «پری» که بیشترین نقش را در تعریف شخصیت‌ها دارند، نشان می‌دهد که مهرجویی از اصول هندسی، نور، رنگ و مفاهیم هنری چون تقارن، تعادل و زوایای طلایی دید به‌گونه‌ای توصیفی برای بیان معانی استفاده می‌کند. او از این رویکرد در طراحی خلاقانه صحنه‌ها، متناسب با درون‌مایه فیلم‌هایش برای ایجاد ادراک چند حسی در مخاطب بهره گرفته، با کاربرد هدفمند عناصر بصری در قاب تصاویر، مخاطب را با درونیات شخصیت‌های فیلم‌هایش آشنا می‌کند. 
اهداف پژوهش:

واکاوی کاربرد میزانسن در آثار سینمایی داریوش مهرجویی.
تبیین نقش عناصر بصری در بیان مفاهیم و دلالت‌های ضمنی در آثار داریوش مهرجویی.

سؤالات پژوهش:

بسترسازی برای بیان معانی و مفاهیم در سینمای مهرجویی چگونه انجام یافته است؟
داریوش مهرجویی با بهره‌گیری از چه عناصر و تکنیک‌های هنری، معنا و حس و حال مد نظر خود را به بیننده منتقل می‌کند؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Films Based on the Basics of Visual Arts Case Study: Hamoon and Parri by Dariush Mehrjoui's

نویسندگان [English]

  • Parna Kazemian 1
  • Mohammad Reza Pakdelfard 2
  • Hassan Sattari sarbangholi, 3
  • Ferdos Hajian Pashkalaie 4
1 Department of Architecture, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 Associate Professor, Department of Architecture, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
4 Department of Art , Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The semantic structure in a film is an interconnected structure of visual and auditory elements that are used to advance the narrative, the transmission of meaning, concept and feeling. This requires the director to be familiar with the basics of the visual arts in order to be successful in achieving the lofty goals of the media, which are also its mission and integral, by being aware of the various aspects of image frame arrangement, in addition to preventing boredom of the audience. In this research, using analytical-descriptive method, the mezzanine elements of narratives in the of Dariush Mehrjoui”s films as a social director have been analyzed. Analysis of the composition of scenes of "Hamoon" and "Parri" as hero-centric films which have the most role in defining the characters, show that Mehrjoui descriptively uses geometric principles, light, color and artistic concepts such as symmetry, balance and golden angles of vision to express spiritual concepts. Also, he uses this approach in the creative design of scenes, in accordance with the theme of his films, to create a multi-sensory perception in the audience to acquaint them with characters.
Research Objectives
1-Analysis of the use of mezzanine in Dariush Mehrjoui's films
2- Explaining the role of visual elements in expressing the concepts and implications of Dariush Mehrjoui's films
Research Questions
1- How is the background of meanings and concepts in Mehrjoui’s films?
2-Which artistic elements and techniques are used by Dariush Mehrjoui to convey his intended meaning to audience?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cinema
  • Image
  • Visual Arts
  • Visual Elements
  • Dariush Mehrjoui
اطمینان، لیلا؛ حسینی، سید بهشید و پناهی، سیامک. (1399). «بررسی تطبیقی حکمت اشراق در معماری مساجد دوره صفویه و معاصر». هنر اسلامی، 17(39)، 56-28.
بیات، یاسر؛ شیخ مهدی، علی. (1396). «جستاری بر هستی‌شناسی مفهوم نمادین خانه در فیلم‌های داریوش مهرجویی»، دو فصلنامه نامه هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 15، 53-41.
حدادی، مریم؛ ندایی، امیرحسین. (1395). «نقش عنصر بصری خط در میزانسن‌های سینمایی »(مطالعه موردی: فیلم‌های اصغر فرهادی)، مبانی نظری هنرهای تجسمی، شماره 2، 110-83.
سبزی خوشنامی، محمد؛ شیبانی، فهیمه؛ محمدی، الهام؛ عرشی، ملیحه؛ استاد هاشمی،  لیلا و خلوتی، ملیحه. (1400). «از جدایی تا هویت‌باختگی: تبیین کیفی کارتن‌خوابی در معتادان شهر تهران». مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۲۷ (۱) ، ۶۴-۷۷.
سعادت سیرت، ناهید و فرقانی، محمد مهدی. (1398). تحلیل روایت پویانمایی تلویزیونی با تأکید بر زیبایی‌شناسی ساختار عناصر بصری؛ مطالعۀ موردی فیلم قاصدک، فصلنامه علمی رسانه‌های دیداری و شنیداری، شماره 3، 33-7.
ضیابخش، ندا؛ مختاباد امرئی، مصطفی. (1391). «معنابخشی عبادی نورطبیعی در فضاهای معماری دو فیلم”نور زمستانی”برگمن و «پری» مهرجویی»، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، 3(42)، 71-59.
فرخ نژاد افشار، پویا؛ ملکوتی، سید کاظم؛ راشدی، وحید؛ اجری خامسلو، وحید. (1399). «بررسی ارتباط دلبستگی مکان و عملکرد اجتماعی در سالمندان»، روان پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، انتشار آنلاین.
کریمی، نازنین؛ دادور، ابوالقاسم. (1399). «تحلیل عناصر معماری مسجد امام اصفهان بر پایه نظریه نشانه‌شناسی امبرتو اکو». هنر اسلامی، 17(39)، 336-352.
Carbon, C. (2019). Psychology of Design. Design Science, 5, E26.
Hay, L., Duffy, A., McTeague, C., Pidgeon, L., Vuletic, T., & Grealy, M. (2017). A systematic review of protocol studies on conceptual design cognition: Design as search and exploration. Design Science, 3, E10.
Hay, L., Duffy, A., McTeague, C., Pidgeon, L., Vuletic, T., & Grealy, M. (2017). Towards a shared ontology: A generic classification of cognitive processes in conceptual design. Design Science, 3, E7.
Silva, E. (2088). Cultural capital and visual art in the contemporary UK, Cultural Trends, Volume 17, Issue 4, pp. 267-287.
Swami, V. & HELP University College (2013). Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, Vol. 7, No. 4, pp. 377–383.
Valencia-Romero, A., & Lugo, J. (2017). An immersive virtual discrete choice experiment for elicitation of product aesthetics using Gestalt principles. Design Science, 3, E11.