مولفه‌های شاخص کالبدی معماری بومی شهر اصفهان در طراحی معماری نوین مبنی بر رویکرد طبیعت گرایانه( نمونه موردی میدان نقش جهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردستان، اردستان، ایران،

2 گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه، آزاد اسلامی واحد اردستان، اردستان، ایران،

10.22034/ias.2022.324383.1851

چکیده

وجود عوامل متعدد در معماری نوین، دگرگونی‌ها و مشکلاتی را همچون عدم‌ توجه به عناصر فرهنگی، تاریخی و سنتی در معماری بومی با خود به‌همراه آورده است. ازاین‌رو، معماری نوین در برقراری ارتباط با معماری بومی سعی در اجرای فضایی دارد که از یک‌سو، توانایی پاسخگویی به نیازهای جامعه را داشته باشد و از طرف دیگر با تغییر فضا، مکانی به دور از الگوهای اولیه و سنتی را ایجاد نکند. اما همچنان این تغییرات مشکلاتی در بافت تاریخی و عناصرکالبدی فضاسازی طبیعت­گرایانه ایجاد کرده و اکثر آن‌ها با رویکردهای جدید و  بیانی نوگرایانه به‌وجودآمده‌اند. از آنجایی‌که میدان‌ها، نقش یک فضای جمعی را در بافت شهر ایفا می‌کند، ضرورت دارد که با تمرکز بر معیارهای اقلیمی ایده‌های اجرایی با فناوری نوین مبنایی پایدار و سازگاری داشته باشند. وجود خوانش‌های مختلف در معماری نوین که منتج به آفرینش جدیدی می‌شود باید مبتنی بر برداشت یا ارجاع از معماری تاریخ و فرهنگی باشد تا موجب شکل‌گیری طرح‌های نوین گردد و راه رسیدن به هدف اصلی را ایجاد کند. در این پژوهش با مطالعات اسنادی و روش تاریخی- تحلیلی بر رویکردهای طبیعت‌گرایانه در معماری بومی میدان نقش جهان اصفهان سعی شده است تا تأثیرات معماری نوین بر این سازه مورد مداقه قرار گیرد؛ با بررسی عناصر طبیعت‌گرا از جهات مختلف، یافته‌ها نشان می‌دهند که ویژگی‌های معماری بومی و نوین در میدان نقش‌جهان با پایداری مسائل اقلیمی و فرهنگی در کنار هم و با کاربرد عناصر نوگرایانه‌ای که برخی از فضاها محدود شده‌اند؛ همچنین طرح‌های اجرایی از پیشینۀ فرهنگی غنی برخوردار نیستند. این تغییرات، وابسته به شرایط زمانی و مکانی شکل گرفته‌اند و به‌نوعی هویت و سرزندگی فضای جمعی میدان را روبه انزوا و تنزل برده‌اند.
اهداف پژوهش:

شناخت عناصر معماری تاریخی در میدان نقش‌جهان اصفهان، با رویکردهای طبیعت‌گرایانه.
شناسایی تأثیرات معماری نوین بر میدان نقش‌جهان اصفهان.

سوالات پژوهش:

عناصر معماری تاریخی در میدان نقش‌جهان اصفهان، چگونه با رویکردهای طبیعت­گرایانه و روح معماری نوین ارتباط برقرار کرده است؟
بازآفرینی معماری نوین در میدان نقش‌جهان اصفهان چه آفرینش جدیدی را به وجود آورده است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Components of Physical Index of Indigenous Architecture of Isfahan in Modern Architectural Design Based on Naturalistic Approach (Case Study of Naghsh Jahan Square)

نویسندگان [English]

  • Afshin Reisi Dehkordi 1
  • Houtan Iravani 1
  • Kazem Yazdi 2
1 Department of Architecture,, Islamic Azad University, Ardestan Branch, Ardestan, Iran,
2 Department of Architecture, Faculty of Architecture, University, Islamic Azad, Ardestan Branch, Ardestan, Iran
چکیده [English]

The existence of various factors in modern architecture has brought about changes and problems such as not paying attention to cultural, historical and traditional elements in indigenous architecture. Therefore, in communicating with the native architecture, modern architecture tries to implement a space that, on the one hand, has the ability to meet the needs of society and, on the other hand, does not create a place far from the original and traditional patterns by changing the space. But these changes still create problems in the historical context and physical elements of naturalistic space-making, and most of them have arisen with new approaches and modernist expression. Since squares play the role of a collective space in the context of the city, it is necessary to focus on climatic criteria and implement ideas with new technology to have a stable and compatible basis. In this study, with documentary studies and historical-analytical method on naturalistic approaches in the indigenous architecture of Naghsh Jahan Square in Isfahan, by examining naturalistic elements from different angles, the findings indicate that the features of indigenous and modern architecture in Naghsh Jahan Square are sustainable. Climate and cultural issues together and with the use of modernist elements that some spaces are limited; Also, executive plans do not have a rich cultural background. These changes have been formed depending on temporal and spatial conditions and have somehow isolated and degraded the identity and vitality of the collective space of the square.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indigenous Architecture Components
  • Naghsh-e-Jahan Square
  • Modern Architecture
  • Naturalistic Physical Elements

مراجع

آقابزرگ، نرگس؛ متدین، حشمت‌اله. (1394). "خاستگاه نظری میدان نقش جهان". مجله باغ نظر، شماره 33، 40-23.
آهویی، صادق و همکاران. (1400). «بازشناسی هویت خانه‌های سنتی ایرانی با تکیه بر عناصر کالبدی، اجتماعی و فرهنگی هویت‌ساز». مطالعات هنر اسلامی، شماره 41، 91-74.
اولئاریوس، آدام. (1379). سفرنامه آدام اولئاریوس: بخش ایران. ترجمه: احمد بهپور، تهران: ابتکار.
ایوبی، رضا. (1377). امکانسنجی احیای میدان نقش جهان با توجه به وضع موجود و گذشته تاریخی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، دانشکده پردیس، دانشگاه هنر اصفهان.
بازرگان ونیزی. (1349). سفرنامه‌های ونیزان به ایران (شش سفرنامه). ترجمه: منوچهر امیری، تهران: انتشارات خوارزمی.
برخوردار، بابک؛ زارع، لیلا؛ مختارباد امرئی، سید مصطفی. (1400). «بازخوانی نقش هویت اجتماعی در ساخت فضای جمعی (نمونه مورد مطالعه: میدان نقش جهان اصفهان به مثابه جمعی عصر صفوی)». منظر، شماره 56، 43-30.
بخشی بالکانلو، عادل؛ مولانایی، صلاح­الدین و بایزیدی، قادر. (1399). «معیارهای زیبایی‌شناسی سازه‌های معماری نوین در کشورهای درحال توسعه با تاکید بر معماری بیونیک». هنر اسلامی. شماره 39، 87-76.
بمانیان، محمدرضا؛ غلامی رستم، نسیم و رحمت‌پناه، جنت (1389). «عناصر هویت‌ساز در معماری سنتی خانه‌های ایرانی )نمونه موردی: خانه رسولیان یزد(». مطالعات هنر اسلامی، شماره 13، 68-55.
بنه­ولو، لئوناردو. (1389). تاریخ شهر. ترجمه: پروانه موحد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حاجیلو، زهرا. (1384)، "نقش اصول معماری بومی در تحقق معماری پایدار". همایش ملی معماری و شهرسازی ایران، یزد.
دادخواه، مهدیار. (1398). گذری در گسترۀ معماری بومی، تهران: نشر فضا.
دالمانی، هانری‌رنه. (1335). سفرنامه از خراسان تا بختیاری. ترجمه: علی محمد فرهوشی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
دلاواله، پیترو. (1370). سفرنامه پیترو دلاواله. ترجمه: شجاع‌الدین شفا، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
رجایی، عبدالمهدی. (1387). تحولات عمران و مدیریت شهری اصفهان در دوره پهلوی اول، اصفهان: انتشارات فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
رضایی، پریسا؛ سجاد، ریحانه السادات. (1394). "افزایش حضورپذیری در فضاهای باز عمومی (مقایسه تطبیقی میدان سن مارکو ونیز و میدان نقش جهان)". فصلنامه توسعه پایدار شهری، شماره3، 80-69.
زرین، لیلا و همکاران. (1400)، "اصول تطبیقی معماری پایدار بناهای مسکونی بومی در اقلیم‌های خشک ایران". مجله مطالعات هنر اسلامی. شماره 14، 114-99.
شاردن، ژان. (1345). سیاحتنامه شاردن. ترجمه: محمد عباسی، تهران: امیرکبیر.
شهری شهروندان". مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، شماره1، 45-33.
شهابی‌نژاد، علی؛ امین‌زاده، بهناز. (1391). "منظر ورودی میدان نقش جهان". نشریه هنرهای زیبا، شماره 17، 30-17.
فتحی، حسن. (1382). ساختمان‌سازی با مردم. ترجمه: علی اشرفی، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه هنر.
فلامکی، محمدمنصور. (1384). معماری بومی، فضایی ناشناخته در مجموعه نوشتارهای معماری بومی. تهران: انتشارات فضا.
فلاندن، اوژن. (1394). سفر به ایران: تصویری از ایران دوره قاجار. ترجمه: عباس آگاهی، اصفهان: انتشارات نقش مانا.
کمپفر، انگلبرت. (1350). سرنامه کمپفر، ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین و همکاران. (1395). "فناوری‌های بومی و معماری همساز با اقلیم"، نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی. شماره 1، 79-65.
اطلاعات و ارتباطات شهرداری.
مفیدی، سید مجید؛ فاضلی، مهدی و فلاح، الهام. (1393). "الگوهای چیدمان فضا در بناهای آموزشی همساز با اقلیم معتدل و مرطوب Cf". مجله معماری و شهرسازی ایران، شماره7،  94-83.
مولانایی صلاح‌الدین و سلیمانی، سارا. (1395). "عناصر با ارزش معماری بومی منطقه سیستان، بر مبنای مؤلفه‌های اقلیمی معماری پایدار". باغ نظر، شماره 41، 66-57.
مدنی‌پور، علی. (1389). فضاهای عمومی و خصوصی شهر. ترجمه: فرشاد نوریان، تهران: انتشارات سازمان فناوری موریه، جیمز. (1386). سفرنامه، سفر یکم: از راه ایران، ارمنستان و آسیای کوچک به قسطنطنیه 1808-1809 میلادی، ترجمه: ابوالقاسم سری، تهران: توس.
یعقوبی، حسین. (1383). راهنمای سفر به استان اصفهان. تهران: انتشارات روزنه.
Moore, K. (2011). Nature Culture. In Mostafavi, Mohsen. & Doherty, Gareth. Ecological Urbanism. Harvard University- Graduate School of Design Press.
Wylie, J. (2007). Landscape. Routledge.
URL1:https://gardeshgari724.com/attractions.1400/7/20

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار