نقد تکوینی پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» اثری از حبیب الله صادقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 عضو هیأت علمی گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فرانسوی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22034/ias.2022.325583.1858

چکیده

تابلوی هجران شمارۀ یک، اثر حبیب­الله صادقی، بهمن‌ماه 1368 در ابعاد 260 در 140 سانتی‌متر و در کادری مستطیلی-افقی اجرا ‌شد و تکنیک این اثر، میکس‌مدیاست. نوشتار حاضر بر آن است، با استفاده از روش نقد تکوینی به مطالعۀ پردۀ نقاشی هجران شمارۀ یک اثر حبیب­الله صادقی- به­مثابه متنی تصویری بپردازد. در این روش نقد، به جای پرداختن به متن نهایی، مراحل تکوین متن، مورد بررسی قرار‌می‌گیرد. از این رو، به واسطۀ پیگیری عناصر و مستندات پیشامتنی و بررسی روابط میان آن‌ها با متون پیرامونی اعم از پیرامتن، فرامتن و پیش‌متن، علاوه بر شناسایی علل و عوامل دگرگونی پیشامتن‌های یک متن، فرآیند آفرینش و تکوین آن، بازسازی می‌شود. موضوعی که در این پژوهش، مطرح شده‌است، چگونگی فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» و عناصر برون‌متنی و درون‌متنی اثرگذار در شکل‌گیری این اثر است. لذا پس از  تبیین روش نقد تکوینی، پردۀ نقاشی هجران از حبیب­الله صادقی برمبنای الگوی نقد تکوینی، مورد تحلیل قرار گرفت. با تشریح روابط میان عناصر پیرامتنی، فرامتنی، پیش‌متنی و پیشامتنی، هم چنین رفتار تکوینی نقاش، مشخص گردید که در تکوین این تابلو، نقاش از اتود و اسکیس استفاده نموده است. به علاوه، این متن متأثر از دو پیرامتنِ رحلت امام و عناصر نگارگری است. از سوی دیگر، پیگیری عناصر پیشامتنی این اثر، بیان‌گر تأثیر «اسطورۀ هدف» بر سبک خلق عملی این تابلوی نقاشی است. این پژوهش از منظر هدف، بنیادی و از جهت روش، توصیفی-تحلیلی است که داده‌های آن به شیوۀ اسنادی و گفت و گوی حضوری جمع‌آوری شده است.   
اهداف پژوهش:

تبیین کاربرد نقد تکوینی در مطالعۀ آثار نقاشی.
شناسایی فرآیند تکوین پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» از حبیب‌الله صادقی.

سؤالات پژوهش:

فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» چگونه است؟
2. کدام عناصر برون‌متنی و درون‌متنی در فرآیند تکوین آن، اثرگذار بوده‌اند؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Genetic criticism of the painting "Hejran number one" by Habibollah Sadeghi

نویسندگان [English]

  • Hamideh Mahmoudzadeh 1
  • Mostafa Goudarzi 2
  • Bahman Namvar Motlagh 3
1 PhD student in research of art, Department of advanced studies of art, Faculty of visual arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Faculty member of Advanced Studies of Art, Faculty of visual arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Faculty member of French and Latin Language. Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University. Tehran. Iran.
چکیده [English]

The present article intends using the method of genetic criticism, study the painting of “Hejran”, by Sadeghi - as a visual text. In this method of critique, instead of dealing with the final text, the developmental stages of the text are examined. Therefore, by following the elements and documents of the pre-text and examining the relationships between them with the surrounding texts, including the para-text, meta-text and hypo-text, in addition to identifying the causes and factors of transformation of the pre-text of a text, the process of its creation is reconstructed. In this research, in addition to providing a practical model of genetic criticism in the study of paintings, these two questions have been answered; What is the process of creation of the painting of "Hejran "? Which extra-textual and intra-textual elements have been influential in the process of its formation? In order to answer these questions, after explaining the method of genetic criticism approach, Hejran's painting by Sadeghi was analyzed based on the methodical model of genetic criticism. By describing the relationships between the elements of para-text, meta-text, hypo-text and pre-text, as well as the genetic behavior of the painter, It was found that in the shaping of this painting, the painter used etude and sketch. In addition, this text is influenced by the two para-text of Imam's death and the elements of miniature. On the other hand, following the pre-textual elements of this work shows the effect of "goal myth" on the practical creation style of this painting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genetic Criticism
  • Creation Process
  • Pre-text
  • genetic Case
  • Habibollah Sadeghi

مراجع

آیت‌اللهی، حبیب­الله. (1384). شیوه‌های مختلف نقد هنری، چاپ اول، تهران: سوره مهر.
احمدی، بابک. (1387). ساختار و تأویل متن، جلد اول، تهران: نشر مرکز.
تادیه، ژان-ایو. (1377). نقد ادبی در سدۀ بیستم، ترجمه محمد رحیم احمدی، چاپ اول، تهران: سوره.
کشمیرشکن، حمید. (1394). هنر معاصر ایران، چاپ نخست، تهران: مؤسسۀ فرهنگی پژوهشی چاپ نظر.
گودرزی، مصطفی و دیگران. (1387). خیال شرقی، تهران: فرهنگستان هنر.
نامورمطلق، بهمن؛ اسداللهی‌تجرق، الله‌شکر. (1391). نقد تکوینی در هنر و ادبیات، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
نامورمطلق، بهمن. (1395). بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم، تهران: انتشارات سخن.
اسداللهی، ­الله‌شکر. ( 1386). «روش نقد تکوینی در ادبیات»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ7، 93-114.
افسریان، ایمان. (1389). «بی ینال قدرت»، حرفۀ هنرمند، شماره‌ی 35، 142-157.
باغبان ماهر حکم‌آباد، سجاد. (1386). «نقد تکوینی اثری از نگارگری معاصر ایران»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شماره‌ی 7، 136-151.
دروش فرانسوآ و دیگران. (1380). «داستان پیدایش نسخه و نسخه‌شناسی»، ع. روح‌بخشان، نامه‌ی بهارستان، شمارۀ اول، 57-66.
کنگرانی، منیژه. (1386). «نقد تکوینی گرنیکا»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ 7، 115-135.
نامور مطلق، بهمن. (1386)،.«نقد تکوینی در هنر»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ 7، 93-114.
Biasi, P. (2000). La génétique des textes, Paris, Nathan, coll. 128.
Biasi, P. (2015). Génétique des arts plastique, Littérature, Vol.2, N.178, p. 64-79.
Beugnooot, B. (2003). Territories Génétiques: Autour des Travaux de Louis Hay, Revue d'Histoire littéraire de la France, Presse universitaire de France,Vol. 103, p. 259-265.
Bourdaillet, J. (2009). Alignement monolingue avec recherché de déplacements pour la critique génétique, TAL. Vol.5. N.1.
Genette, G. (1982). Palimpsestes: littérature au second degré, Seuil, Paris.
Grésillon, A. (2007). La critique génétique: origines, méthodes, théories, espaces, frontières, Veredas, N. 8, P. 31-45.         
Grésillon, A. (2016). Éléments de critique génétique Lire les manuscrits modernes, CNRS, Paris.
Herschberg Pierrot, A. (2010). Chemin de l’oeuvre, Genesis, No. 30, P. 87-108.   Hurlebusch K. (1997). Compte-rendu; Éléments de critique génétique. Lire les manuscrits modernes, Genesis, N11, p. 161-163.
Lebrave, J. (1992). La critique génétique: une discipline nouvelle ou un avatar moderne de la philology? Genesis, No 1.
LeMen, S. (2004). Présentation, l’oeuvre d’art en devenir. Chemain faisant (prés parés), Genesis, No. 24, P.7-19.
Mittérand, H. (1989). Critique génétique et histoire culturelle. In Louis Hay (sous la dir. De), La Naissance du texte, Paris, José Corti.
www.sadeghi,gallery

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار