اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22034/ias.2022.336102.1923

چکیده

این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی و از نظر ماهیت، کمی است. جامعۀ آماری شامل معماران و اساتید دانشگاهی است که به موضوع تحقیق آگاهی دارند و تعداد آن‌ها با توجه به گستردگی در سطح کشور نامشخص است. با استفاده از فرمول کوکران و حجم جامعۀ نامشخص، تعداد 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. در این پژوهش از پرسش‌نامه 85 سؤالی استفاده شد. جهت بررسی پایایی پرسش‌نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 785/. به‌دست آمد و جهت بررسی روایی از روایی صوری استفاده و تأیید شد. در ادامه از آزمون k-s، تحلیل عاملی تأییدی برای اعتبارسنجی مدل با کمک نرم‌افزار smart pls و spss استفاده شد. نتایج نشان داد مدل از روایی برخوردار بوده و مدل با 6 متغیر اصلی و 85 بعد تأیید شد. و همچنین یافته‌های حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که ابزار ایجاد روح مکان همان عناصر فیزیکی محیط هستند که باید ویژگی‌های آن‌ها را براساس احترام حواس انسانی درست در کنار هم تبدیل به فضای محاط‌کنندۀ انسان ساخت نمود تا ایده‌هایی که در ذات پیکره‌های عینی مستتر هستند در احساس مخاطب به منصۀ ظهور برسند. چون ایده‌پردازی از کیفیات انتزاعی و استعاری با بهره‌گیری از حس خیال و خاطر، اهمیت نقش زمان و مکان در بروز فضای معین و تغییر ابعاد در بستر زیبایی‌شناسی محیطی می‌تواند در وجود سناریوی حرکتی تعریف شده با دسترسی مناسب و حس‌آمیزی بصری و حسی حجم در مقابل نور با ورود نور تلطیف‌شده از نورگیرها اثر بگذارد. همچنین ابداع نوین ترکیب استعاره‌های هویت تاریخی و پدیده‌های دنیای مدرن با الهام از روح مفاهیم گذشته اثر متقابلی در این همانی سوژه و ابژه در برخورد پیچیده و متغیر با ابعاد نمادین فرهنگی و تمثیلی دارد.
اهداف پژوهش:

آشنایی با اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی‌شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران.
آشنایی با عوامل مؤثر در ایجاد روح مکان در آثار فرهنگی معماری معاصر.

سؤالات پژوهش:

اعتبارسنجی مدل مفهومی متأثر از زیبایی‌شناسی محیطی در روح مکان آثار فرهنگی معماری معاصر ایران به چه صورت است؟
چه عواملی در روح مکان در آثار فرهنگی معماری معاصر نقش دارند؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Validation of a Conceptual Model Influenced by Environmental Aesthetics in the Genius Loci of Cultural Works of Contemporary Iranian Architecture

نویسندگان [English]

  • Rezvaneh Mansouri 1
  • Farah Habib 2
  • Azadeh Shahcheraghi 3
1 PhD Student in Architecture, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model Validation
  • Environmental Aesthetics
  • Genios Loci
  • Cultural Works
  • Contemporary lranian Architecture

مراجع

اخوان، پیمان؛ جعفری، مصطفی. (1385). «نظریه‌پردازی و آزمایش نظریه‌ها در حوزه مدیریت دانش»، فصلنامه مدیریت فردا، شماره 15 و 16.
برلینت، آرنولد. (1998). «زیبایی‌شناسی محیطی»، ترجمه: جواد علافچی، مجله زیباشناخت، شماره 16.
بهبهانی اسلامی، مایده و کابلی، احمدرضا. (1395). «القای روح و حس مکان معماری کهن ایرانی به بناهای معاصر»، چهارمین کنفرانس علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه ریزی معماری و شهرسازی ایران، تهران.
پهلوان‌پور، رسول؛ سهیلی، جمال‌الدین و خاک‌زند، مهدی. (1398). تبیین مدل‌های ادراک حسی مؤثر بر حس تعلق به مکان در مساجد محله‌ای معاصر (نمونه موردی: مساجد محله‌ای معاصر قزوین). مجله پژوهش‌های معماری اسلامی. ۷ (۳) :۱۰۶-۹۱.
دانش پایه، نسار؛ حبیب، فرح. (1396). «معیارهای اصلی شکل‌گیری حس مکان در پهنه‌های توسعه جدید شهری (نمونه مطالعه: منطقه 22 و منطقه 4 شهرداری تهران). مطالعات شهری، 6(25)، 17-30.
شاهمرادی، علی‌اکبر. (1399). «بازتاب مفهوم زیبایی‌شناسی در معماری معاصر»، دومین کنفرانس محیط زیست، عمران، معماری و شهرسازی.
شاهچراغی، آزاده؛ بندرآباد، علیرضا. (1396). محاط در محیط، کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
فلامکی، ترمه. (1381). جامعه‌شناسی تغییرات اجتماعی، تهران: انتشارات اگرا، نشر لویه.
فلاحت، م. (1385). «مفهوم حس مکان و عوامل شکل‌دهنده آن». هنرهای زیبا، (26)، 57-66.
قائمی فر، ش. (1395). «الگوی زیبایی‌شناسی در معماری براساس دیدگاه اندیشمندان اسلامی». شباک، 2، 47-37.
معماریان، محمدرضا. (1383). مفهوم هویت، دومین کنگره معماری و شهرسازی ایران، جلد دوم، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
Arriaza, M., Canas-Ortega, J.F., Canas-Madueno, J.A., Ruiz-Aviles, P. (2004). Assessing the visual quality of rural landscapes. Landscape Urban Plan, vol 69, pp. 115125. 8.
Bentley, I., Alcock, A., McGlynn, S., Murrain, P., Smith, G., (1992), Responsive environments: A manual for designers. Oxford: Butterworth Architecture.
Carlson, A. (2003). Environmental Aesthetics. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge, http://www.rep.routledge.com/article/ M047 [Accessed 11/07/2013]. 34.
Cuthbert, A. R. (2006). The Form of Cities, Australia: Blackwell Publishing Ltd.
Dutton, D. (2004), Let's Naturalize Aesthetics, http://aesthetics-online.org/ideas/ articles/index.php?articles_id=19, [Accessed 16/06/2013]. 55.
Hinshow, F.S., Boris, N.W., and Zeanah, C.H. (1999). Reactive attachment disorder twin in maltreated. Infant mental health Journal, vol 20, pp. 42-59.
Konijnendijk, C.C. (2008). The forest and the city: the cultural landscape of urban woodland, Netherlands: Springer. 107.
Kquofi, S., and Glover, R., (2012). Awareness Level of Environmental Aesthetics on KNUST Campus, Kumasi, Ghana: A Descriptive Account. Journal of Environment and Earth Science, vol 2, No.10, pp. 84-92.
Qinping, L. (2006). The Worldwide Significance of Chinese Aesthetics in the Twenty-First Century. Frontiers of Philosophy in China, vol. 1, No. 1, pp. 33-40. 164.
Relph, E., (1976), Place and Placelessness, London: pion.
Smout, T.C. (1991). The Highlands and the Roots of Green Consciousness 17501990. Proc. British Academy, vol 76, pp. 237-263. 179.
Wang, M.C., You, M. and Lee, CH.F. (2009). Environmental Aesthetics: Philosophic Foundations and Methodological Perspectives, in Proceeding of International Association of Societies of Design Research, Seoul: Korean Society of Design Science, pp. 3359-3368. 195.
Williams, D.R., Anderson, B.S., Mcdonald, C.D., and Patterson, M.E. (1995). Measuring place attachment: More preliminary results, P. 78 in Abstracts of the 1995 Symp. on Leisure Research, Arlington, VA: National Recreation and Park Assoc.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار