قابلیت مضمون و فرم در غزل های حسین منزوی در تطبیق با مضامین مشابه در نگاره های خمسه نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

10.22034/ias.2022.339857.1948

چکیده

در شعر معاصر یأس و امید از مضامین پرکاربردی است که شاعران در پی رخدادهای سیاسی و اجتماعی در اشعار خود به‌کار برده‌اند. حسین منزوی از شاعران معاصری است که با اندیشۀ سیاسی و اجتماعی و تحول در سرودن غزل نو که یکی از ارکان ابداع غزل نو به‌حساب می‌آید پا به عرصۀ ظهور نهاد. در سروده‌های وی اشعاری وجود دارد که بیانگر افکار سیاسی و اجتماعی او می‌باشد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‎های منابع کتابخانه‎ای به‌رشتۀ تحریر درآمده است. یافته‎های پژوهش حاکی از این است که مضمون اشعار سیاسی و اجتماعی وی بیشتر یأس و حسرت و خفقان و گلایه از روزگار و مرگ است. در بسیاری از اشعار منزوی واژۀ یأس و امید ملاحظه می‌شود و در برخی از سروده‌های وی امیدواری به زندگی بسیار رنگین است و می‌توان گفت وی امیدوارترین شاعر معاصر است. درحالی‌که این‌گونه نیست و بسیاری از امیدهای اشعار او حکایت از ناامیدی دارد که از شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی نشأت می‌گیرد. رفتار انسان‌ها در محیط کار تابع عوامل بسیار گسترده‌ای است که ریشه در ویژگی‌های انسان و نوع تعامل در محیط دارد. به‌خصوص صاحب‌نظران در مکتب جبرگرایان روی این موضوع تأکید داشته و تأثیرگذاربودن و تعیین‌کننده‌بودن عوامل طبیعی اعتقاد داشته و این رویکرد رابطۀ محیط و رفتار را رابطه علّی می­دانند. خمسۀ نظامی نیز یکی از آثار فاخر ادب فارسی است که مصور شده و دارای نگاره‌هایی است. بررسی نگاره‌های موجود در این اثر نیز حاکی از امتداد امیدها و رنج‌ها در این آثار هنر است.
اهداف پژوهش:

بررسی تأثیر شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی بر اشعار حسین منزوی.
بررسی تطبیقی مضمون در اشعار حسین منزوی و نگاره‎های خمسه نظامی.

سؤالات پژوهش:

تأثیر شکست سیاسی، اجتماعی، عشقی و عمومی بر اشعار حسین منزوی چگونه می‎باشد؟
مضامین اشعار حسین منزوی و نگاره‎های خمسۀ نظامی چه شباهتی با یکدیگر دارند؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ability of theme and form in Hossein Manzavi's lyric poems in comparison with similar themes in Khamseh Nezami drawings

نویسندگان [English]

  • Reza Hadi Loo 1
  • Touraj Aghdaei 2
  • Heidar Hasanloo 1
  • Mehri Talkhabi 1
1 Department of Persian Language and Literature, Zanjan Branch, Islamic Azad University of Zanjan, Iran.
2 Department of Persian Language and Literature, Zanjan Branch, Islamic Azad University of ،Zanjan, Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Poetry
  • Hossein Manzavi
  • Despair
  • Hope
  • Hate and Curse
اسماعیلی، مراد؛ حسن‌پور آلاشتی، حسین. (1388). «اسطوره در اشعار سیاوش کسرایی». تهران، مجله ادب پژوهی، پاییز، شماره ۹.
امین، سیدحسن. (۱۳۸۴). ادبیات معاصر ایران. تهران: انتشارات دایره‌المعارف ایرانشناسی.
باقی‌نژاد، عباس. (۱۳۸۷). تأملی در ادبیات امروز. تهران: نشر کتاب پارسه.
براهنی، رضا. (۱۳۶۶). کیمیا و خاک. چاپ دوم، تهران: نشر مرغ آمین.
بشیری، علی‌اصغر. (1390). غزل نو. تهران: نسل آفتاب.
روزبه، محمدرضا. (1388). ادبیات معاصر ایران. چاپ چهارم، تهران: روزگار.
روحانی، حمیدرضا؛ سخاوت، آزاده. (1395). «معرفی و بررسی نسخه­ای مصور از دورۀ ترکمانان متعلق به موزۀ هنرهای اسلامی کوالالامپور». نشریه هنرهای زیبا، شمارۀ 3، صص64-53.
زدوار، بهمن. (1390). در من ادراکی است از او عاشقانه و تصویری است جاودانه. از مجموعه ترانه و تندر به تمام مهدی فیروزیان، تهران: سخن.
زرشناس، شهریار. (1386). پیش‌درآمدی بر رویکردها و مکتب‌های ادبی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
زرقانی، سیدمهدی. (1387). چشم‌انداز شعر معاصر ایران. چاپ سوم، تهران: ثالث.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۸۷). ادوار شعر فارسی، از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: انتشارات سخن.
صبور، داریوش. (1382). آفاق غزل فارسی، تهران: زوار.
ضرقام، ادهم؛ داستان فرزانه. (1395). «پژوهشی پیرامون قدیمی‌ترین نسخه مصور خمسه نظامی مبتنی بر مقایسه تطبیقی نسخه جلایری»، هنرهای زیبا، شمارۀ 1، صص60-53.
منزوی، حسین. (1389). مجموعه اشعار حسین منزوی به کوشش محمد فتحی. تهران: نگاه.
منزوی، حسین. (1382). حنجره زخمی تغزل. چاپ دوم، تهران: آفرینش.
نوروزی، فائزه؛ عرب‌زاده، جمال و اسکندری، ایرج. (1397). «گونه­شناسی تطبیقی تشعیر نگاره­های خمسه شاه طهماسبی»، فصلنامۀ هنرهای صناعی اسلامی، شمارۀ 1، صص84-71.