راهبردهای مواد درسی باتوجه به فرآیند خلاقیت در آموزش معماری (مطالعه موردی دانشگاه های تهران، شهید بهشتی و علم و صنعت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 دکتری معماری، استادیار گروه معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 دکتری معماری، دانشیار مدعو گروه معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران/ دانشگاه صنعتی جندی شاپور، دزفول، ایران.

10.22034/ias.2022.349104.2003

چکیده

معماری یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار در فرآیند فرهنگی جوامع بشری است و در این میان آموزش آن باتوجه به فرآیند خلاقیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش سعی دارد از طریق مطالعه عوامل مؤثر بر خلاقیت در آموزش آکادمیک معماری، به مؤلفه‌های موثر در تدوین راهبردهای مواد درسی در این زمینه دست پیدا کند. بدین‌ترتیب، فرضیه زیر را در این زمینه مطرح کرده است: احتمالاً تبیین مؤلفه‌های درسی خلاقانه معماری بیش از همه از طریق تأکید بر آموزش عملی معماری از طریق اساتید تجربه‌گرا بر خلاقیت دانشجویان معماری تاثیرگذار خواهد بود. از این‌رو با استفاده از روش پژوهش کمی- تحلیلی و روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و پرسش‌نامه، به سؤالات زیر پاسخ داده خواهد شد: تبیین مؤلفه‌های درسی خلاقانه معماری بیش از همه از طریق تأکید بر کدام یک از جنبه‌های آموزش خلاقیت به‌صورت آکادمیک می‌تواند بر دانشجویان معماری تاثیرگذار باشد؟ یافته‌های پژوهش مبین آن است که بیش از همه مؤلفه‌های بینش خلاقانه معمار و پرورش خلاقیت براساس اعمال مؤلفه‌های درسی استخراج شده، تقویت خواهند شد. اما تبیین مؤلفه‌های درسی خلاقانه معماری، بیش از همه از طریق آموزش موازی نظری و عملی در این دانشگاه‌ها عملی خواهد شد. تبیین مؤلفه‌های درسی خلاقانه معماری که شامل مؤلفه تفاوت‌های فردی، آموزش غیرمستقیم، ساختار مناسب دانش، مهارت‌آموزی، اعتبار برنامه درسی، برنامۀ درسی تلفیقی و افزایش علاقه‌مندی می‌شوند، بیش از همه از طریق همزمانی آموزش‌های نظری و عملی در دانشگاه‌های مورد مطالعه تحقق خواهند یافت و بیشترین تأثیر را در آموزش خلاق معماری برجا می‌گذارند.
اهداف پژوهش:

تبیین تأکیدات آموزشی مهم در آموزش معماری جهت تعیین مؤلفه‌های درسی خلاقانه دانشگاهی.
مطالعه تأثیر خلاقیت در مفاد درسی خلاقانه معماری از دیدگاه دانشجویان سه دانشگاه برتر معماری کشور.

سؤالات پژوهش:

مهم‌ترین مؤلفه‌های درسی خلاقانه دانشگاهی با تأکید بر آموزش معماری کدام‌اند؟
اهمیت مختصات خلاقانه در مفاد درسی معماری از دیدگاه دانشجویان سه دانشگاه برتر معماری کشور چه اندازه است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Curriculum Strategies with regard to the Creativity Process in Architecture Education (Case Study of Tehran, Shahid Beheshti and Science and Technology Universities)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Kazemzadeh Raef 1
  • Mostafa Masoudinejad 2
  • Behzad Vasigh 3
1 PhD student in Architecture, Department of Architecture, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 PhD in Architecture, Assistant professor, Department of Architecture, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
3 PhD in Architecture, Visiting Associate Professor, Department of Architecture, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran / Jundi_shapur University of Technology, Dezful, Iran.
چکیده [English]

Architecture is an influential component in the cultural process of human societies and among them, its education is of special importance according to the creative process. This study tries to achieve effective components in the development of curriculum strategies in this field by studying the factors affecting creativity in academic architecture education. Thus, he has proposed the following hypothesis in this regard: It is likely that explaining the creative components of architecture through the emphasis on practical teaching of architecture through empirical professors will affect the creativity of architecture students. Therefore, using the method of quantitative-analytical research and the method of collecting library information and questionnaires, the following questions will be answered: Impressive architecture students? The research findings indicate that most of all the components of the architect's creative insight and fostering creativity will be strengthened based on the application of the extracted lesson components. But the explanation of the creative components of architecture will be done mostly through parallel theoretical and practical teaching in these universities. Explaining the creative components of architecture, which include the components of individual differences, indirect education, appropriate knowledge structure, skills training, curriculum validity, integrated curriculum, and increasing interest, will be achieved primarily through the simultaneity of theoretical and practical training in the studied universities. Found and leave the greatest impact on creative architecture education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity process
  • architecture educationUniversity of Tehran
  • Shahid Beheshti University
  • University of Science and Technology

مراجع

آمایلی، ترزا. (۱۳۷۷). شکوفایی خلاقیت کودکان، ترجمه: حسن قاسم‌زاده، تهران: انتشارات دنیای نو.
آنتونیادیس، آنتونی سی. (1391). «فرایند خلاقیت در معماری». مترجم: نیکفرجام، امید. زیبا شناخت، شماره 9، ص1.
البرزی، محبوبه. (۱۳۹۳). "تبیین رابطۀ انگیزش و خلاقیت باتوجه‌به تفاوت‌های فرهنگی"، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره ۲۵، صص 50-23.
احمدی قراچه، علی‌محمد. (١٣٩٤). بررسی تطبیقی الگوهای برنامه درسی در دورهی پیش از دبستان. تهران: نور.
پربه، آرام. )1392 .(معماری و ایجاد خلاقیت در کودکان، تهران: مرکز تحقیقات راه، مسکن و ساختمان.
پرتجان، الیزابت. (1392).  زیبایی و هنر، ترجمه: سعید خاوری‌نژاد، تهران: سوره مهر.
تورنس، الیس پل. (1392). استعداد و مهارت‌های خلاقیت و راه‌های آزمون و پرورش آن‌ها، مترجم: حسن قاسم‌زاده، تهران: نشر دنیای نو.
جعفری، نرگس. (۱۳۸۳). بررسی عوامل بازدارندۀ خلاقیت در مدارس ابتدایی استان زاهدان، ناظر دکتر یحیی کاظمی، زاهدان.
جلیلی، منصوره. (۱۳۸۲). "بررسی رابطه رضایت شغلی و میزان خلاقیت مدیران آموزشی مقطع راهنمایی شهرستان زاهدان"، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 118.
حسین‌پور، سیدعلی؛ نجفی، محدثه. (1391). طراحی مهدکودک با نگاهی به تقدس در معماری ایرانی، تهران: نشر طحان.
سامخانیان، محمدربیع .(1393)."خلاقیت و نوآوری در سازمان مدیریت آموزشی"، تهران: تهران.
صادقی مال امیری، منصور؛ رئیسی، محبت. (1398). "ارائه مدل مفهومی برای سنجش خلاقیت". دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، ٩ (٣٠) ، 112-97.
طباییان، مرضیه؛ نجفی، آزاده و عطاری، عباس. (1395). "تحلیل و شناخت تأثیر طراحی داخلی محیط‌های درمانی بر بهبود عملکرد بیماران بستری در بخش‌های روان پزشکی"، نشریه تحقیقات علوم رفتاری، 14 (3)، 62-33.
فردانش، هاشم (1376). "طراحی آموزشی از منظر رویکردهای رفتارگرایی، شناخت گرایی و ساخت‌گرایی"، علوم انسانی دانشگاه الزهرا زمستان،  24 و 25، 1.
فتحی و اجارگاه، کوروش. (١٣٩٣). اصول و مفاهیم اساسی برنامه‌ریزی درسی. تهران: علم استادان.
فرهنگ، مظفر؛ اخلاصی، احمد. (1387). "رویکردی نو به آموزش طراحی معماری ارائه مدلی آموزشی بر مبنای CAAD-PBL". نشریه بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 19 (10)، صص  128-119.
قاسمی، فرشید. اقلیدس، طاهره (1384). "بررسی تأثیر آموزش درس «پرورش خلاقیت در کودکان» بر افزایش خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال سوم کودکیاری هنرستان‌های شیراز"، نوآوری‌های آموزشی،  4 (3)، 84-58.
قبادیان، وحید. (1390). مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب. تهران، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
قره‌داغی، بهمن. (١٣٩٢). مدیریت بازخورد، راهنمای ارائۀ بازخورد در ارزشیابی کیفی- توصیفی، تهران: انتشارات مدرسه.
مرزیه، افسانه؛ پناهی، غلامحسن (۱۳۹۴). نظریه‌ها و رویکردهای جدید در خلاقیت، تریبت حیدریه: انتشارات چشم‌انداز قطب.
مزلو، ابراهام اچ. (۱۳۷۱). به سوی روان‌شناسی بودن، ترجمه: احمد رضوانی، مشهد: انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس.
ممتحن، مهدی؛ ناری قمی، مسعود. (1397). "رویه‌های تربیتی در گونه‌های آموزش معماران؛ مطالعه موردی: بررسی گزینه‌های آموزشی پیشنهادشدۀ دهة اخیر. (96-1386). در دانشکده‌های معماری ایران"، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 23 (3) ، 53-68.
مکنون، رضا (1397). مصاحبه با دبیر شورای پژوهـش‌های عـلمی کشور، نمای پژوهش نشریه مـعاونت‌‌ ‌‌پژوهـشی‌ دانشگاه آزاد اسـلامی شـماره 10، 2.
مهرمحمدی، محمود. (١٣٨٨). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، چشم‌اندازها و رویکردها. مشهد: به.
مهدوی‌نژاد، غلامحسین؛ مهدوی‌نژاد، محمدجواد و  سیلوایه، سونیا. (1392). "تأثیر محیط هنری بر خلاقیت دانش‌آموزان"، نوآوری‌های آموزشی، شماره 48، 127-142.
میرکمالی، سید محمد؛ خورشیدی، عباس. (1378). روش‌های پرورش خلاقیت در نظام آموزشی، تهران: نشر یسطرون.
ناصری، محمدمهدی. (١٣٩٢). راهنمای برنامه درسی دوره متوسطه، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
ولیان، شهین. (1398). مهندسی (معماری) فضاهای آموزشی و تفکر خلاق، تهران: آریا دانش.
ویتفورد، فرانک. (1392). باهاوس زادگاه هنر مدرن، مترجم: مژگان محمدیان، تهران: نشر موج.
Baghaei, A,. & Hossein, Daemei. S. (2017). Factors affecting creativity in the architectural education process based on computer-aided design, Frontiers of Architectural Research, Volume 7, Issue 1, March 2017, Pages 100-106.
Casakin, H. (2010). Learning Styles and Students' Performance in Design Problem Solving, International Journal of Architectural Research 4(2/3), DOI: 10.26687/archnet-ijar.v4i2/3.110
Dangwal ,P, & kapur, p. (2015) , Learning through teaching : peer – mediated instruction in evasive education. Journal of Educational technology, Vol40(3):pp. 5-22.
Germam , K. (2016). The effectiveness of participative management. International Journal of Manpower , Vol4(2) ,pp. 9-17.
Gliss, G,. & Ashnman, H. (2016). Investigating the effect of group behavior on social development of children, School Counselor , Vol. 33 , No. 1 , pp 9-17.
Klieme, E,. & Clausen, M. (2017) Identifying Facets of Problem Solving in Mathematics Instruction. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, ontreal, Quebec,Vol2 (11), pp. 19-23.
Lloyd Wright, Frank. (1998). Louis Sullivan and the Skyscraper, Donald Hoffmann, Dover Publictions.
Potter, Ellie M. (2013). Perceptions of Creativity among Faculty in Higher Education, Graduate Faculty of the College of Education At Grand Valley State University In partial fulfillment of the Degree of Master of Education.
Vally, Z.  Salloum, L. AlQedra, D. Shazly, S El. & Albloshi, M. (2019) Examining the effects of creativity training on creative production, creative self-efficacy, and neuro-executive functioning, Thinking Skills and Creativity 31, 70-78.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار