%0 Journal Article %T تداعی‌های ذهنی در شناخت شاخصه‌های معماری اسلامی %J مطالعات هنر اسلامی %I موسسه مطالعات هنراسلامی %Z 1735-708X %A چرخچیان, مریم %D 2019 %\ 11/22/2019 %V 15 %N 35 %P 70-98 %! تداعی‌های ذهنی در شناخت شاخصه‌های معماری اسلامی %K معماری اسلامی %K تداعی معانی %K تصویر ذهنی %K عنصر کالبدی %K فضا و نور %K تزئینات %R 10.22034/ias.2019.101020 %X معماری اسلامی ایران به عنوان بخش عظیمی از هویت، تاریخ و فرهنگ این سرزمین، همواره الهام‌بخش بسیاری از هنرمندان و معماران این مرز و بوم بوده‌است. بنابراین، احیاء ارزش‌های این معماری در فضای امروز و زنده‌نگاه‌داشتن این میراث ارزشمند مستلزم شناخت ویژگی‌ها و مؤلفه‌های شاخص آن است. مطالعات صورت گرفته در این حوزه نشان می‌دهد معماری اسلامی از سه جنبه عناصر معنایی، اصول مشترک طراحی در سرزمین‌های مختلف و نیز عناصر و مؤلفه‌های کالبدی آن قابل بررسی است. این در حالی‌ست که مخاطبین این هنر عمدتاً به عنصر کالبد این معماری توجه دارند و بنابراین با بهره‌گیری از این عناصر کالبدی که ریشه در تصاویر ذهنی آن‌ها دارد می‌توان فضاها و بناهایی خلق نمود که با تداعی این معماری محملی برای انتقال معانی ارزشمند آن به نسل‌های آینده باشد. با این هدف، در این تحقیق سعی گردیده از طریق پیمایش تداعی‌های ذهنی و دستیابی تصاویر ذهنی مخاطبین معماری اسلامی به شناخت مؤلفه‌های آن دست یابد. مقاله حاضر از طریق مصاحبه با 137 نفر از فارغ‌التحصیلان رشته معماری که با این فضاها آشنایی دارند اجرا گردید و ضمن  استخراج تداعی‌های ذهنی و دریافت اولین تصاویر ذهنی آن‌ها به بررسی عوامل متمایزکننده این معماری پرداخته‌است. نتایج حاکی از آن است که نحوه طراحی، عنصر فضا و نور، تزئینات، عناصر کالبدی، یادمان‌ها و مقابر و عامل معنویت از جمله عواملی هستند که به عنوان اولین عنصر تداعی‌کننده مورد توجه قرارگرفته‌اند که در این میان بیشترین تداعی‌ها به عنصر تزئینات اشاره دارد. علاوه‌براین، بیشترین تصاویر ارائه‌شده توسط مشارکت‌کنندگان مربوط به مساجد و بناهای مذهبی است.  %U https://www.sysislamicartjournal.ir/article_101020_59c11e08fadc7d68fa6cb219fbfc2991.pdf