TY - JOUR ID - 104408 TI - تطبیق مفهومی نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی و کاربرد آن در آثار هنری JO - مطالعات هنر اسلامی JA - IAS LA - fa SN - 1735-708X AU - نیکوئی, مژگان AU - قوجه‌زاده, علیرضا AU - خدادادی مهابادی, معصومه AU - کاکاوند قلعه نویی, فاطمه AD - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین ـ پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران AD - دکترای تخصصی، استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین ـ پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران AD - دکترای تخصصی، استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، تهران، ایران. AD - دکترای تخصصی، استادیار، دکترای ادبیات فارسی ، عضو باشگاه نخبگان جوان، دانشگاه آزاد اسلامی شهر ری –واحد یادگار امام،تهران، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 15 IS - 36 SP - 259 EP - 278 KW - کلیدواژه ها: نماد ماهی KW - اساطیر KW - مثنوی معنوی KW - آثار هنری KW - ادبیات DO - 10.22034/ias.2020.104408 N2 - چکیده «نماد»، «رمز» یا «سمبل» کلمه‌ایی است که معانی مختلفی دارد. نمادها یا رموز (در معنای حقیقی آن) زندگی بشر را آکنده اند، به گونه‌ای که هیچ بخشی از زندگی انسان خالی از رمز نیست. نماد و سمبل از دیرباز در هنر و ادبیات جهان کاربردی گسترده داشته است به وسیله نماد، ظاهر کلمه، معنای پنهان و سمبلیکی می‌یابد که می‌تواند باعث تنوّع در بیان اندیشه‌ها و آرا گردد. نماد در هنر و ادبیات هر ملّتی ممکن است شکلی خاص با توجّه به فرهنگ و سنت آن قوم و یا در مضامین متناسب هنری و ادبی، معنای متفاوت و گاه مشترک یابد. نماد ماهی از نمادهایی است که به ‌طور گسترده در ادبیات اساطیری، دینی و ادب منظوم و منثور و همچنین، بر روی آثار هنری بسیاری از ملت‌ها با اهداف مختلف به‌کار رفته است. آثار هنری ایران از دوران پیش از اسلام و پس از آن، میزبان این نقش مایه بوده است. پژوهش پیش رو، با رویکرد توصیفی- تحلیلی داشته و گردآوری اطلاعات در آن به شیوه کتابخانه ایی صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشاندهنده این است که در اساطیر «ماهی» به طور کلی مظهر حاصل‌خیزی و باروری شناخته شده است و همچنین، در همۀ ادیان به کار رفته است. در قرآن نیز این نماد در داستان حضرت یونس و داستان موسی (ع) و خضر نشانه واکاوی و شناخت خویشتن خویش است. از بررسی و تطبیق نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی و بر روی آثار هنری نیز، با تفسیر معانی آن در اساطیر، قرآن و ادبیات کاملاً مطابق و هم سو و در ارتباط می باشد. این نماد در آرایه های تزیینی و هنر دستی از دیرباز کاربرد فراوانی داشته است.   اهداف پژوهش: 1-    شناسایی وجوه اشترک و افتراق نمادین ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی. 2-    بررسی چگونگی کاربرد نماد ماهی در آثار هنری.   سؤالات پژوهش: 1-    نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی چگونه به کار رفته است؟ 2-    کاربرد نماد ماهی در آثار هنری چگونه است؟ UR - https://www.sysislamicartjournal.ir/article_104408.html L1 - https://www.sysislamicartjournal.ir/article_104408_c00198b7d110d462076ceb468030775a.pdf ER -