TY - JOUR ID - 115213 TI - مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذات‌الصُور یا دژ هوش‌ربا برگرفته از مثنوی معنوی مولانا JO - مطالعات هنر اسلامی JA - IAS LA - fa SN - 1735-708X AU - رمضانی, سمیرا AU - پاشائی فخری, کامران AU - عادل زاده, پروانه AD - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران. AD - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. AD - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 16 IS - 38 SP - 160 EP - 176 KW - عرفان KW - هنر و زیبایی KW - دژ هوش ‌ربا KW - قلعه ذات الصُور KW - مثنوی معنوی DO - 10.22034/ias.2019.210549.1100 N2 - زیبایی از مهم ­ترین مفاهیمی است که از دیرباز در حوزه­ ی فلسفه و عرفان مورد توجه و مطالعه واقع شده است. یکی از برجسته­ ترین متون ادبی و عرفانی که می­توان برای شناختِ حقیقت زیبایی به آن رجوع کرد، مثنوی معنوی است که مهم ­ترین مبانی زیبایی­ شناسی را در قالب دقیق ­ترین تمثیلات تبیین برساخته است. در این اثر، حکایات متعددی وجود دارد که هر کدام به نوعی نمونه روشنی از زیبایی هنری محسوب می ­شوند. در این میان، حکایت قلعه ذات ­الصور، یکی از مشهورترین حکایات این اثر است. مسأله ­ای که می ­توان اینجا مطرح کرد جایگاه مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در این حکایت است. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده­ های کتابخانه ­ای، به بررسی این مسأله پرداخته است. یافته ­های پژوهش حاکی از این است که داستان قلعه­ی ذات ­الصور یا دژ هوش­ ربا از داستان ­های بسیار عمیق و غامض مثنوی است که دریایی از معانی بلند و ملکوتی را در خود دارد. قلعه­ ی ذات ­الصور، جهان تجلیات الهی و جلوه ­گاه صور نورانی و مثالی در قوالب محسوس و مشهود است. این نقوش متعدد و زیبا می ­تواند از یک سو حجاب و مانع درک حقیقت شوند و سالک را در همین مرحله صورت­های محسوس و زیبایی­های عاریتی محدود و متوقف سازند و او را گرفتار سازند و هم می­ تواند خود به اعتبار مرات و آیت بودندشان دلالت بر زیبایی ­های حقیقی باشند و موجبات رهایی و رستگاری انسان را فراهم آورند. درک و رؤیت زیبایی حقیقی تنها از طریق رسیدن به معرفت نفس و با چشم سِر ممکن است. چرا که آدمی از طریق حواس ظاهری، تنها عالم محسوسات را درک می­کند و از طریق حواس باطنی به دریای حقایق راه می­ یابد و آن کس که در محدوده­ ی محسوسات ظاهری باقی ماند درک حقیقت امور برایش غیر ممکن شود. از این رو مولانا به گذار از نقوش و زیبایی­ های فریبنده ظاهر تأکید می ­کند.   اهداف پژوهش: 1. بررسی مفهوم عرفانی هنر و زیبایی­ در مثنوی معنوی. 2. واکاوی مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی در حکایت قلعه ذات­ الصور سؤالات پژوهش: 1.مفاهمیم عارفانی هنر و زیبایی چه جایگاهی در مثنوی معنوی مولوی دارد؟ 2. حکایت قلعه ذات­ الصور چه تأثیری در انتقال مفاهیم عرفانی هنر و زیبایی دارد؟ UR - https://www.sysislamicartjournal.ir/article_115213.html L1 - https://www.sysislamicartjournal.ir/article_115213_756c2782aeb24974b37baea91904c9d4.pdf ER -