تحلیل تلمیحات قرآنی با تکیه برداستان پیامبران در روضه الانوار خواجوی کرمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

10.22034/ias.2021.263534.1484

چکیده

با سیری اجمالی در آثار منظوم و منثور هزار سالۀ فارسی درمی­یابیم که دامنۀ تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی چنان ریشه­دار و گسترده است و برای دست­یابی و جمع و تلفیق و تنظیم آثار بهره­ور از قرآن سال­ها وقت لازم است. خواجوی کرمانی یکی از شاعرانی است که از قرآن و آیات شریفه آن در آثارش بسیار بهره برده است. او از آیات قرآنی به شیوه­های گوناگونی استفاده کرده است و در برخی موارد به این آیات صیغۀ عرفانی بخشیده است. وی در منظومۀ روضه­الانوار به موضوعات متنوعی همچون قصص قرآنی، نام پیامبران، قیامت، دوزخ و بهشت، معراج پیغمبر و.. که دارای بسامد بیشتر می­باشد، بهره جسته است. گاهی در یک بیت شعر ممکن است به بیشتر از یک آیه التفات کند. در این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی آیات قرآنی که در مثنوی روضه‌الانوار به‌کار گرفته شده است، استخراج و بررسی شده و به‌صورت طبقه­بندی ارائه گردیده است. طبق بررسی در این پژوهش، خواجوی کرمانی در مثنوی روضه­الانوار اشارۀ مستقیم و غیرمستقیم به آیه یا لفظی از قرآن مجید کرده است، که طبق این بررسی نام مقدس خداوند در این مثنوی  بیشتر از سایر موارد استفاده شده است.
اهداف پژوهش:

بازشناسی تلمیحات قرآنی در روضه‌الانوار خواجوی کرمانی.
تحلیل تلیمحات قرآنی خواجوی کرمانی در روضه‌الانوار با تکیه بر داستان پیامبران.

سؤالات پژوهش:

تلیمحات قرآنی در روضه‌الانوار خواجوی کرمانی چه جایگاهی دارد؟
داستان‌های قرآنی پیامبران در روضه‌الانوار خواجوی کرمانی چه بازتابی یافته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review of the allusiveness in the verses of Quran relying on the prophots`s stories in Rowzat-al- anwar by Khwaju Kermani

نویسندگان [English]

  • Gita Pourbagher 1
  • Manizheh Falahi 2
  • Reza Fahimi 2
1 PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khawaja Kermani
  • Quranic verses
  • Rozah al-Anwar
  • Talmih
  • Qur'anic story
قرآن کریم.
خواجوی کرمانی. (1391). دیوان اشعار خواجوی کرمانی، تصحیح: احمد سهیلی خوانساری، چاپ دوّم، تهران: پاژنگ.
خواجوی کرمانی، ابوالعطا کمال‌لدین محمود. (1370). خمسۀ خواجوی کرمانی، تصحیح: سعید نیازی، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
صفا، ذبیح‌الله. (1372). تاریخ ادبیات ایران. جلد سوّم، تهران: چاپخانه رامین.
شمیسا، سیروس. (1387). فرهنگ اشارات. جلد اوّل، چاپ نخست از ویرایش دوّم، تهران: انتشارات میترا.
شمیسا، سیروس. (1381). فرهنگ تلمیحات. چاپ سوم، تهران: انتشارات فردوس.
عقیق نیشابوری، ابوبکر. (1370). قصص قرآن مجید، برگرفته از تفسیر سور آبادی. به اهتمام یحیی مهدوی، چاپ سوّم، انتشارات خوارزمی.
قندی، محمدتقی. (1394). «تحلیل تلمیحات عرفانی در دیوان سلمان ساوجی». فصلنامه عرفانی اسلامی، شماره 46، 22.
یاحقی محمدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستان واژه‌ها در ادبیات فارسی. چاپ سوّم، تهران: فرهنگ معاصر.