بررسی تصویر پردازی در منظومه های عاشقانه ویس و رامین و گل و نوروز با رویکرد تشبیه و استعاره در تطبیق با نسخه خسرو و شیرین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی،اراک،ایران.

2 دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک،ایران.

3 استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی،واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک،ایران.

10.22034/ias.2021.300207.1693

چکیده

یکی از انواع معروف تقسیم­بندی ادبیات از نگاه ناقدان فرنگی که براساس احساس و عاطفه پایه‌ریزی‌شده «ادبیات غنایی» است. در این نوع ادبی شاعر برای بیان احساسات خود کلی­ترین عنصر خیال یعنی استعاره را برمی­گزیند و در بعضی از موضوعات شعری خود از تشبیه هم استفاده می­کند. در این تحقیق سه منظومه عاشقانه مورد مطالعه قرار گرفت و سیر و تحول تصویر از قرن چهارم تا قرن هشتم بررسی شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. باتوجه‌به مطالعات انجام شده و بررسی موضوع و تصاویر داستان‌ها این نتیجه حاصل شده که هرکدام از شاعران به اقتضای جهان پیرامون خود به تصویرآفرینی پرداخته‌اند و در زمینه تصویر­پردازی در دو منظومه ویس و رامین با 40 درصد و گل و نوروز با 35 درصد عنصر طبیعت بیشترین قسمت شعر و در خسروشیرین عناصر بزم با 26 درصد بیشترین را قسمت از تصاویر شعری را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین هر سه شاعر در زمینۀ عناصر انتزاعی، کم‌ترین استفاده را (به ترتیب: 3، 5، 7 درصد) داشته‌اند. در زمینۀ میزان استفاده از عناصر خیال نیز شاعر در ویس و رامین بیشتر از عنصر تشبیه و دو شاعر دیگر از استعاره استفاده کرده­اند و شاید دلیل زیباتر شدن خسرو و شیرین و ویس ورامین نیز همین باشد.
اهداف پژوهش:

تعیین میزان تصویر­پردازی به کمک صورخیال در منظومه‌های عاشقانه ویس و رامین، گل و نوروز و خسرو شیرین.
بررسی تصاویر مشترک در سه منظومه ویس و رامین، خسرو و شیرین و گل و نوروز براساس دو عنصر خیال یعنی تشبیه و استعاره بوده.

سؤالات پژوهش:

میزان تصویر­پردازی به کمک صورخیال در منظومه‌های عاشقانه ویس و رامین، گل و نوروز و خسرو شیرین چقدر می‌باشد؟
شباهت و تفاوت دو منظومه با خسرو و شیرین در چه چیزهایی می‌باشد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Imaging in the love poems of Weiss and Ramin,Gol and Nowruz with a Simile and Metaphor approach in comparison with the version of Khosrow and Shirin

نویسندگان [English]

  • Bayan Forogh Kermanshahi 1
  • Mohamad Reza Ghari 2
  • Majid Azizi 3
1 PhD student Department of persian language and literature, Arak Branch,IslamikAzad University,Arak,Iran.
2 Associate Professor Department of Persian language and literature,Arak Branch, Islamik Azad University,Arak,Iran
3 Assistant Professor Department of Persian language and literature,Arak Branch, Islamik Azad University,Arak,Iran
چکیده [English]

One of the most popular types of literature classification by Western critics, based on emotion, is "lyrical literature." The purpose of this study was to investigate the common images in the three systems of Weiss and Ramin, Khosrow and Shirin and Gol and Nowruz based on two imaginary elements, namely simile and metaphor. To express his feelings, the poet chooses the most general element of imagination, namely metaphor, and uses metaphor in some of his poetic subjects. In this research, three love poems were studied and the evolution of the image from the fourth to the eighth century was studied. Then the differences and similarities were analyzed. According to the studies done and the study of the subject and images of the stories, it has been concluded that each of the poets has created images according to their surroundings and in the field of illustration in the two systems of Weiss and Ramin with 40% and Gol and Nowruz with 35 The percentage of the element of nature is the largest part of the poem and in Khosroshirin the elements of the feast with 26% are the highest part of the poetic images. In terms of the use of imaginary elements, the poet in Weiss and Ramin has used the element of simile more and the other two poets have used metaphor, and perhaps this is the more beautiful and pictorial reason of Khosrow, Shirin and Weiss Varamin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lyrical literature
  • image
  • imagination
  • metaphor
  • simile
اسعد گرگانی، فخرالدین. (1377). ویس ورامین، مقدمه و تصحیح دکتر محمد روشن، تهران: چاپخانه مهارت.
پارساپور، زهرا. (1383). مقایسه زبان حماسی و غنایی، تهران: اشارات دانشگاه تهران.
حاکمی والا، اسماعیل. (1386). تحقیق درباره ادبیات غنائی ایران و انواع شعر غنائی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خواجوی کرمانی، کمال‌الدین. (1370). گل و نوروز، به اهتمام و کوشش کمال عینی، چاپ دوم، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ذوالفقاری، حسن. (1394). یک‌ صد منظومه عاشقانه فارسی، تهران: نشر چرخ.
ذوالفقاری، حسن. (1394). «ساختار داستانی منظومه‌های عاشقانه فارسی»، مطالعات زبان و ادبیات غنایی، شماره 17، 90-73.
رضایی اردانی، فض‌ الله. (1387). «نقد تحلیلی – تطبیقی منظومه خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی»، پژوهشنامه ادب غنایی، شماره 11، 112-87.
رزمجو، حسین. (1390). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، چاپ سوم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1395). ادوار شعر فارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
شمیسا، سیروس. (1393). انواع ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر میترا.
صفا، ذبیح‌الله. (1374). تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.
صفا، ذبیح‌الله. (1374). تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم،چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوس.
طالبی، مرتضی. (1399). «تصویرسازی منظومه‌های غنایی در تطبیق با نگاره‌های خمسه شاه طهماسبی»، مطالعات هنر اسلامی، شماره 39، 255-244.
علوی مقدم، محمد و اشرف‌زاده، رضا. (1395). معانی و بیان، تهران، انتشارات سمت.
فتوحی رود مجنونی، محمود. (1395). بلاغت تصویر، تهران: انتشارات سخن.
نظامی، الیاس‌بن‌یوسف. (1385). کلیات نظامی گنجوی، جلد اول، مطابق با نسخه تصحیح ‌شده وحید دستگردی، چاپ سوم، تهران: چاپ گیتی.
ولک، رنه. (1394). تاریخ نقد جدید، جلد اول، ترجمه سعید ارباب شیرانی، تهران: انتشارات نیلوفر.
هادی، روح‌ا‌لله و نصیری، زینب. (1392). «ساختار تشبیه در خسرو و شیرین و ویس و رامین»، فصلنامه ادب فارسی، شماره 2، 131-115.
هایت، گیلبرت. (1394). ادبیات و سنت‌های کلاسیک، ترجمه محمد کلباسی و مهین دانشور، چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه.