انعکاس ابعاد معنوی مراسم حج در ادبیات معاصر ایران در تطبیق با ابعاد معنوی ونمادین معماری کعبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد، ایران

3 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

10.22034/ias.2022.333128.1894

چکیده

از دیرباز تاکنون در شعر و ادب فارسی سفر به حج جایگاه والایی داشته است. هر یک از ادیبان و سخنوران و اندیشمندان در حوزه ادبیات از زاویه‌ای خاص به آن نگریسته‌اند و به نمایش شکوهمند آن واقف‌اند. حج نمایشی پرشکوه از اوج رهایی انسان موحد از قید تعلقات مادی و نفسانی و عرصۀ پیکار نفس اماره و لوامه و پیروزی نفس مطمئنه است میدان عشق به ایزد یکتا و اثبات یقین به توحید یگانگی الهی و ایثار و از خودگذشتگی و مبارزه با هرچه غیرخداست و زدودن تمام افکار غیرالهی و صاف‌کردن راه دل به سوی منبع حقیقت است. پیکاری که برای هدایت و فرماندهی آن حضرت حق در طول زندگی بشریت یکصدو بیست‌وچهار هزار پیامبر را مسئول رهبری قرار داده تا با تعهد به این مهم مسیر حق و رهبانیت الهی بدون هیچ شک و شبهه‌ای پیموده گردد. در این پیکار حق و باطل که سخت ترین مرحله خودسازی انسان وارسته و میثاق با حضرت حق است به نوعی انسان نفس اماره خویش را در تابوت جسم گذاشته و مرحله به مرحله تشییع می‌کند تا در قربانگاه قربانیش کند و آزاد و رها از هر قیدوبندی و تسلیم فرامین الهی و فارغ‌البال نردبان ترقی عبودیت و بندگی را طی نماید، در راستای تحقق این هدف والا و ارزشمند گام‌های مؤثر بردارد. در این پژوهش تلاش بر آن است که به شیوۀ کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی و به بهره‌مندی از اندیشۀ شاعران و ادیبان معاصر بیشتر پرده از این اسرار برداشته شود و حج‌گزاران الهی از طریق بینش ادبا و علما بهتر بافلسفه عظیم قربانی نفس آشنا شوند.
اهداف پژوهش:

شناخت ابعاد معنوی سفر حج چگونه در ادبیات معاصر.
بررسی ابعاد معنوی سفر حج در معماری کعبه.

سؤالات پژوهش:

ابعاد معنوی سفر حج چگونه در ادبیات معاصر چگونه بازتاب یافته است؟
ابعاد معنوی سفر حج در معماری کعبه چه بازتابی یافته است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection of the spiritual dimensions of Hajj in contemporary Iranian literature in accordance with the spiritual and symbolic dimensions of Kaaba architecture

نویسندگان [English]

  • Amin Soleiman Poor 1
  • Mohammad Fazeli 2
  • Akbar Shabany 3
1 Department of Persian Language and Literature, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
2 Department of Persian Language and Literature, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran
3 Department of Persian Language and Literature, Neishabour Branch, Islamic Azad University, Neishabour, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hajj
  • human soul
  • contemporary literature
  • self-improvement
  • guidance

مراجع

قرآن
ازرقی، ابوالوسید. (1368). ترجمه و تحشیه از دکتر محمود مهدوی دامغانی، چاپ اول، تهران: بنیاد.
اسدی، علی محمد. (1392). مناسک حج، چاپ سوم، تهران: ندا.
اعتصامی، پروین. (1363). دیوان شعر، چاپ شعر، چاپ هشتم، تهران: فردین.
امام خمینی (ره)، روح‌الله. (1366). صحیفۀ نور، ۱۹، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی (ره)، روح‌الله. (۱۳۸۵). دیوان شعر، چاپ چهل و هفتم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ایمان‌طلب، حامد؛ گرامی، سمیه. (1391). «نسبت معنا و شکل تطابق اندیشۀ معماری مسجد و فرم‌شناسی نماز». هنر اسلامی، 8، 16، 66-55.
بلخی، مولانا جلال‌الدین. (1363). دیوان شمس به تصحیح بدیع‌الزمان فروزان‌فر. چاپ سوم، تهران: سپهر.
بلخی، مولانا جلال‌الدین. (1387). مثنوی معنوی. تصحیح: محمد استعلامی، چاپ نهم، تهران: سخن.
تقوایی، ویدا. (1390). «کعبه از حصول شکل تا حضور صورت». مطالعات هنر اسلامی، دوره 8، ش15،  20-7.
سخن، اسمعیل و همکاران. (1400). «نقش حضرت خدیجه (س) در تبیین انفاق در صدر اسلام و انعکاس آن در عملکرد بانوان ابنیه‌ساز صفوی». هنر اسلامی، (41)18، 251-234سپهری، سهراب. (1368). هشت کتاب. تهران: کتابخانه طهوری.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1392). با مقدمه و تصحیح دکتر رضا اشرف‌زاده، چاپ دوم، مشهد: به‌نشر.
علیخانی، آرزو؛ خاتمی، سید مهدی. (1400). شهر پیامبر، تأملی بر ساختار شهر در نخستین سال‌های پس از اسلام، فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، 18، 42، 100-88.
نقی‌زاده، محمد. (1383). «کعبه تجلی و تفسیر زیبایی هستی». هنرهای زیبا، ش17، 15-8.
مجله میقات حج. (1382). شماره43.
مهرابی، ابراهیم. (1377). سفر در تحیر. چاپ اول، قم: همسایه.
یغمایی، حبیب. (1385). مجله یغما، چاپ بهمن. تهران: صفی علیشاه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار