حفاظت از پل ساسانی- اسلامی کشکان استان لرستان با رویکرد منظرفرهنگی (هنری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان،

2 دانشیار گروه مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

3 دانشیار گروه بافت شهر تاریخی، دانشکده بناها و بافت‌های تاریخی- فرهنگی/پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

10.22034/ias.2019.101010

چکیده

استان لرستان در غرب ایران با دارا بودن رودهای پرآب و به دلیل قرار داشتن در مسیرهای باستانی بین پایتخت‌های دوران مختلف، ارتباطات دائمی بین این مناطق را از طریق احداث پل‌هایی عظیم برقرار می‌کرده است. ناشناخته ماندن هویت و ارزش والای این آثار برای جامعه بومی، کشور و جامعه بین‌الملل، تخریب این آثار و محیط طبیعی وابسته به آن توسط مردم بومی و گردشگران[1]، نبود برنامه مطلوب و بودجه لازمِ حفاظت و نادیده ‌انگاشتن بستر طبیعی پل‌ها[2]در امر حفاظت، همگی باعث شده که این آثار ارزشمند در معرض تخریب قرار گیرند. بر این اساس هدف پژوهش مذکور شناسایی منظرفرهنگی پل تاریخی کشکان و چالش­های حفاظت از آن بوده تا بتواند در راستای فهم حفاظت از این اثر قدمی موثر بردارد. در پژوهش پیش‌رو گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی (در مسیر رودخانه کشکان[3]) انجام گرفت.پل کشکان به دلیل قرار گرفتن بر مسیر راه‌های متعدد باستانی، دارا بودن ریشه‌های معماری ساسانی و معماری منحصر به فرد به عنوان نمونه مطالعاتی انتخابو چالش‌های حفاظت از منظرفرهنگی آن از طریق روش تحقیق کیفی، تحلیل داده‌ها و کدگذاری به دست آمدند.
 





 

استان لرستان در غرب ایران با دارا بودن رودهای پرآب و به دلیل قرار داشتن در مسیرهای باستانی بین پایتخت‌های دوران مختلف، ارتباطات دائمی بین این مناطق را از طریق احداث پل‌هایی عظیم برقرار می‌کرده است. ناشناخته ماندن هویت و ارزش والای این آثار برای جامعه بومی، کشور و جامعه بین‌الملل، تخریب این آثار و محیط طبیعی وابسته به آن توسط مردم بومی و گردشگران[1]، نبود برنامه مطلوب و بودجه لازمِ حفاظت و نادیده ‌انگاشتن بستر طبیعی پل‌ها[2]در امر حفاظت، همگی باعث شده که این آثار ارزشمند در معرض تخریب قرار گیرند. بر این اساس هدف پژوهش مذکور شناسایی منظرفرهنگی پل تاریخی کشکان و چالش­های حفاظت از آن بوده تا بتواند در راستای فهم حفاظت از این اثر قدمی موثر بردارد. در پژوهش پیش‌رو گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی (در مسیر رودخانه کشکان[3]) انجام گرفت.پل کشکان به دلیل قرار گرفتن بر مسیر راه‌های متعدد باستانی، دارا بودن ریشه‌های معماری ساسانی و معماری منحصر به فرد به عنوان نمونه مطالعاتی انتخابو چالش‌های حفاظت از منظرفرهنگی آن از طریق روش تحقیق کیفی، تحلیل داده‌ها و کدگذاری به دست آمدند.



[1]-بر هم زدن ناخودآگاه منظرفرهنگی پل­ها


[2]-منظرفرهنگی پل‌ها


[3]-پل­های موجود بر روی رودخانه کشکان عبارتند از: پل هیزه، پل­دختر، پل کلهر معمولان، پل کشکان، پل شینه قلائی، پل­های کاکارضا، پل قلعه قنبر و پل هرو (پرویز، 88:1380). از میان این پل‌ها، پل کشکان، به علت داشتن کالبدی سالم و بازسازی در قرون اولیه دوران اسلامی (قرن چهارم هجری) از اهمیت بیشتری برخوردار است.


 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conservation of Kashkan Sassanid-Islamic Bridge in Lorestan Province with Cultural Landscape Approach (Artistic)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Pirhayati 1
  • Behnam Pedram 2
  • Alireza Anisi 3
1
2 َArt university of Esfahan. Faculty of conservation. Department of restoration and revitalization of historic architecture and site.
3 Faculty member of Cultural Heritage Research Institute
چکیده [English]

Lorestan province in west of Iran, with its rich rivers, established links between the capitals and important cities of Iran during different periods. The need for quick and easy access and permanent communication between these areas with rich rivers and deep valleys, has led to the construction of huge bridges. The undiscovered identity and value of these works for the indigenous people of the region, the country and the international community, destruction of the works and the natural environment associated with it by indigenous people, Absence of the program and the necessary funds for conservation and restoration by trustees, to ignore the natural environment and the natural context of bridges in conservation, all have made these valuable properties destroyed. Accordingly, the purpose of this study was to identify the cultural landscape of the studied bridges and their challenges of conservation in order to provide a basis for a systematic model to conserve them. In this research, information gathering was carried out in the form of library and field studies, and four important bridges were identified on the Kashkan River. Ultimately, the Kashkan Bridge was chosen as a case study due to its location on ancient routs, Sassanian architecture roots and unique architecture. In the following, conservation challenges of cultural landscape of Kashkan historic bridge were identified, analyzed and categorized using qualitative research method, data analysis and its related coding.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Landscape
  • Historical bridges of Lorestan
  • Qualitative data coding
  • challenges

مراجع

کتاب­ها:
-         افشار، ابراهیم (1393)، مبانی پژوهش­های کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای، تهران: نشر نی.
-         بامداد، علی (1395)، « بازشناسی مفهوم اهمیت در محافظت از مناظرفرهنگی (نمونه موردی: منظرفرهنگی پارسه- پاسارگارد»، رساله­ی دکتری مرمت بنا، دانشگاه هنر اصفهان.
-         بمانیان، محمدرضا و پوریوسف‌زاده، سارا (1389)، مرمت منظر‌فرهنگی بیستون: آمیزه‌ای از طبیعت، تاریخ، هنر و افسانه، کرمانشاه: موسسه انتشارات کرمانشاه.
-         پرویز، احمد (1380)، «پل و تحول آن در قلمرو بدرابن­حسنویه: قرن چهارم هجری»، رساله‌ی کارشناسی ارشد باستان­شناسی، دانشگاه تهران.
-         سالدنا، جانی (1395)، راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی، ترجمه‌ی عبداله گیویان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-         سجادی، علی (1393)، بررسی راه‌های باستانی و تاسیسات بین‌راهی دوره‌های تاریخی و اسلامی لرستان (زاگرس میانی)، تهران: سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری کشور.  
-         سِلمَن، پُل (1394)، برنامه‌ریزی در مقیاس منظر، ترجمه‌ی فاطمه جهانی شکیب و فاطمه عادلی ساردو، تهران: خانیران.
-         سیرو، ماکسیم (1357)، راه­های باستانی ناحیه اصفهان و بناهای وابسته به آن­ها، ترجمه‌ی مهدی مشایخی، تهران: انتشارات سازمان ملی حفاظت آثار باستانی.
-         صحراکار، افشین، پرویز، احمد، منوچهرآبادی، مجتبی، و نریمانی، رامین (1380)، طرح جامع پل کشکان (نسخه فتوکپی)، تهران: سازمان میراث­فرهنگی کشور (دفتر فنی معاونت حفظ و احیاء).
-         طالبیان، محمدحسن، و فلاحت، محمدصادق (1388)، منظرهای فرهنگی. تهران: سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری کشور.
-         کاظمی موحد، مهزیار و ایرانی، حمیدرضا (1397)، ساختن نظریه مبنایی، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
-         کرنگ، مایک (1389)، جغرافیای فرهنگی، ترجمه‌ی مهدی قرخلو، ، چاپ چهارم. تهران: سمت
-         کریمی، بهمن (1329)، راه­های باستانی و پایتخت­های قدیمی غرب ایران، تهران: چاپخانه بانک ملی.
-         کوهن، تامس (1396)، ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمه‌ی سعید زیباکلام، تهران: سمت.
-         مینورسکی، ولادیمیر (1362)، رساله­ی لرستان و لرها، ترجمه‌ی امان­الله بهاروند و لیلی بختیار، تهران: انتشارات بابک.
مقالات:
-         بلانیان‌, ندا, سلطان زاده‌, حسین, صارمی‌, سید علی اکبر, میرشاهزاده‌, شروین (1395)، "بازشناسی ویژگی‌های معماری ایران و بازتاب آن در معماری عثمانی (مطالعه تطبیقی تزیینات در مدارس آناتولیایی و معماری ایرانی"، مطالعات هنر اسلامی، دوره 12، شماره 25، صص:66-53.
-         بمانیان، محمدرضا، انصاری، مجتبی و الماسی­فر، نینا (1389)، "باززنده­سازی منظر­فرهنگی تخت سلیمان با تاکید بر رویکردهای بازآفرینی و حفاظت از میراث"، فصلنامه مدیریت شهری، دوره هشتم، شماره‌ی 26، صص 7-26.
-         حسن‌پور لمر، سعید، طوفان، سحر (1398)، "ویژگی های بصری و ساختاری ارسی‌های شهر تاریخی ماسوله"، مطالعات هنر اسلامی، دوره 15، شماره34، صص 99-72.
-         حسنوند, شیرین (1392)، "تقدس کوه و آب در فرهنگ های باستانی و تاثیر آن بر شکل گیری منظر فرهنگی بیستون"، اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، همدان: انجمن ارزیابان محیط زیست هگمتانه. https://www.civilica.com/Paper-ARUES01-ARUES01_120.html
-         سوری­نژاد، علی (1391)، "برآورد حجم رواناب حوضه آبخیز رودخانه کشکان با استفاده از GIS ". فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 43، صص: 57-80.
-         قره بگلو, مینو (۱۳۹۳)، " بازشناسی عناصر شهر خلاق در ارتباط با پایداری منظر فرهنگی شهر سنتی نمونه موردی شهر اصفهان"، مقاله ارائه شده در همایش ملی شهرسازی فرهنگ گرا، اصفهان: دانشگاه شیخ بهایی. https://www.civilica.com/Paper-CUPNC01-CUPNC01_018.html
-         گلستان، مهران، سید احمدی زاویه، سید سعید (1397)، "عصر سلجوقی بستر بازتولید نظام و ساختار ساسانی (مطالعه موردی: بازخوانی بهره گیری سلاجقه از نظام ساختاری معماری ساسانی)"، مطالعات هنر اسلامی، دوره 14، شماره13، صص: 81-114.
-         لقایی, حسنعلی، لقایی، محمدعلی، عزیزی، میترا (۱۳۹۲)، " بهسازی محوطه های تاریخی ومناظرفرهنگی بارویکرد توسعه گردشگری پایدار"، مقاله ارائه شده در کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
-         الله­دادی، بهاره (1394)، " درآمدی بر چیستی منظر­فرهنگی و عوامل موثر بر آن، "مقاله ارائه شده در اولین کنفرانس تخصصی معماری و شهرسازی ایران: شیراز.
-          نصرتی لیالمانی، سپیده، چارئی، عبدالرضا (1397)، "مطالعه‌ی خط کوفی‌بنّایی دوره تیموری و چگونگی تأثیر آن در نشانه نوشته‌‌های معاصر (با تأکید بر مسجد گوهرشاد‌مشهد)"، مطالعات هنر اسلامی،دوره 14، شماره31، صص 133-114.
منابع انگلیسی:
-          Andrews, Thomas D, & Susan Buggey (2008), “Authenticity in Aboriginal Cultural Landscapes”, APT Bulletin: Journal of Preservation Technology 17: 63-71.
-          Antrop, Marc (2005), “Why landscapes of the past are important for the future”, Landscape and Urban Planning 70: 21-25
-          Buggey, Susan, & Nora Mitchell (2008), “Cultural Landscapes Venues for Community-based Conservation”, Cultural Landscapes:BALANCING NATURE AND HERITAGE IN PRESERVATION PRACTICE, 164-179, London: University of Minnesota Press.
-          Capelo, Sofia, & Barata, Flipe Themudo (2012), “Why are cultural landscape of various values? Thinking about heritage landscape evaluation and monitoring tools”, Journal of Landscape Ecology 4(1): 5-17.
-          Charmaz, K. (2011), Grounded theory: A qualitative method for advancing social justice, Handbook of qualitative research, 507-537, CA: Sage.
-          Crofts, Roger (2000), the cultural landscape:  Planning for a sustainable partnership between people and place, London: Oxford press.
-          Fowler, P. (2001), “Cultural Landscape: Great Concept, Pity about the Phrase”, The Cultural Landscape: Planning for Sustainable Partnership between People and Place, London: 64-69.
-          Glaser, B. C. (2005), Theoretical sensitivity, CA: Sociology Press.
-          Hamerton, Philip (1885), Landscape, Boston: Roberts.
-          Iannone, G. (2002), “Annales History and the Ancient Maya State”, Some Observations on the Dynamic American Anthropologist 104:68-78.
-          Inanloo Dailoo, Shabnam, & Frits Pannekoek (2008), “Nature and Culture: A New World Heritage Context”, International Journal of Cultural Property 15:25–47.
-          Jenks, H., (2008) “The Politics of Preservation: Power, Memory, and Identity in Los Angeles's Little Tokyo”, Cultural Landscape, Balancing Nature and Heritage in preservation Practice, Minneapolis, (Richard Longstreth) Ed. 35-54, Minnesota: University of Minnesota Press.
-          Kuhn, Thomas S. (1970), the Structure of Scientific Revolutions, Chicago: The University of Chicago Press.
-          Maurano, C. (2003), “International Center for Mediterranean Cultural Landscape”, World Heritage Paper 7, Cultural Landscape: Challenges of Conservation, UNESCO World Heritage Center: 81-97.
-          Melnick, R. (1981), “Capturing the cultural landscape”, Landscape Architecture 71(1): 56-60.
-          Rossler, M. (2003), “Linking Nature and Culture”, World Heritage Cultural landscapes, UNESCO Paper 7: Cultural Landscape: The Challenges of Conservation, UNESCO World Heritage Center: 10-15.
-          Rossler, Mechtild (2006), “World Heritage cultural landscapes: A UNESCO flagship programme 1992 – 2006”, Landscape Research (31) 4: 333-353.
-          Sauer, Carl (2007), “The Morphology of Landscape”, Foundation Papers in Landscape Ecology, (John A, Wiens and others) Eds. New York: Columbia University Press.
-          Selman, Paul (2008), Planning at the Landscape scale, London: Taylor and Francis group.
-          Strauss, A., & J. Corbin (2015), Basic of qualitative research: Techniques and Procedures for development grounded theory, CA: Sage.
-          Tesh, R. (1990), Qualitative research: analysis types and software tools, New York: Flamer Press.
-          Wolcott, H. F. (1994), Transformation qualitative data: Description, analysis, and interpretation, CA: Sage.
 
 
منابع سایت:
-          National Park Service (NPS) 2016, “Protecting Cultural Landscapes: Planning, Treatment and Management of Historic Landscapes”, https://www.nps.gov/history/tps/how-to-preserve/briefs/36-cultural-landscapes.htm, (accessed November 22, 2016).
-          WHC (1994), Routes as a Part of our Cultural Heritage; Report on the meeting of experts Madrid, Spain: November 1994, Available from: http://whc.unesco.org/archive/routes94.htm (accessed March 5, 2017).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار