تحلیل مفاهیم و پیشینه تصویری نمادهای حیوانی در چادرشب گیلان با توجه به اسطوره‌ها و باورهای محلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

2 دکترای پژوهش هنر، مدرس دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان

چکیده

چادرشب، پارچه­ای است که به شکل سنتی در گیلان بافته می شود. این بافته مزین به نقوشی است که تداوم نمادگرایی کهن سرزمین گیلان را تا عصر حاضر به تصویر می­کشد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مفاهیم نمادین و ریشه­های تصویری نقوش حیوانی چادرشب گیلان چیست. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب کتابخانه­ای از طریق فیش برداری و تصویرخوانی است. تجزیه تحلیل داده­ها به صورت کیفی صورت گرفته است. بر اساس یافته­های تحقیق می­توان پیشینه حضور نقوش حیوانی را در فرهنگ فولکلور و هنر باستانی گیلان نشان داد. بزسانان نماد باروری هستند و نماد برج حمل و فرا رسیدن بهار است، گوزن دورکننده شر و نگهبان عناصر خیر است، پرنده نماد آسمانی که عموما نگهبان نماد گیاهی مقدس است، پروانه نماد تغییر و تبدیل از مرحله­ای به مرحله دیگر است. غالب نقوش حیوانی با مفاهیم خیر همچون برکت، باروری و فزونی همراهند. مطالعه درون متنی در باورهای مردمی و نیز آثار باستانی منطقه، تداوم حیات تفکر نمادین را در هنر سرزمین گیلان نشان می­دهد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Concepts and Visual Backgrounds of Animal Symbols in Guilan’s Chador Shab Based on Local Myths and Beliefs

نویسندگان [English]

  • Hossein Abeddoust 1
  • Ziba Kazempoor 2
1 Assistant Professor of Graphics, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran
2 PhD in Art Research, Lecturer, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan
چکیده [English]

Chador Shab is a textile that is traditionally woven in Guilan. This braided motif depicts the continuation of ancient symbolism of the land of Guilan until the present day. The present study seeks to realize the symbolic and pictorial concepts of animal motifs in Guilan’s Chador Shab. The purpose of the research is to analyze the semantics and background of the designation knowledge of Chador Shab as a traditional woven. The research method is descriptive-analytical. The method of collecting library data is through noting and picture reading. Data analysis was performed qualitatively. Based on the study findings, the background of the presence of animal motifs in the folklore culture and ancient art of Guilan can be demonstrated. Caprinae symbolizes fertility and also the Aries and arrival of spring, deer is the evader of evil and guardian of elements of good, bird is the heavenly symbol that is the guardian of the sacred plant, butterfly symbolizes change from stage to stage. Most animal motifs are associated with the concepts of benevolence, fertility and excess. An in-text study of popular beliefs as well as antiquities of the region show the continuity of symbolic thought in the Guilan art.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Animal Symbols
  • Visual Background
  • Guilan Chador Shab
  • Local Beliefs

مراجع

کتب
-احمدی، بابک (1380) حقیقت وزیبایی درس­های فلسفه­ی هنر، چاپ پنجم، تهران: نشرمرکز.
- اصلاح عربانی، ابراهیم ( 1387) کتاب گیلان، تهران: گروه پژوهشگران ایران.
-بالایی، علی (1389) گنج نامه ولایت بیه پیش. دفتر دوم، تهران: نشر سبحان نور.
-بشرا، محمد (1387)  افسانه ها و باورداشت های مردم شناختی جانوران و گیاهان در گیلان، خزندگان، دوزیستان و حشرات، رشت: انتشارات دهسرا.
-بشرا، محمد (1383) افسانه­ها و باورداشت­های مردم شناختی جانوران و گیاهان در گیلان. دَد و دام، رشت: انتشارات دهسرا
-بشرا، محمد(1380) افسانه­ها و باورداشت­های مردم شناختی جانوران و گیاهان در گیلان پرندگان، رشت: انتشارات دهسرا.
-پاینده لنگرودی، محمود( 1377) آیین­ها و باورداشت­های گیل و دیلم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-پرادا، ایدت  و رابرت دایسون و چارلز ویلکینسون (1356) هنر ایران باستان، ترجمه یوسف مجیدزاده، چاپ دوم ، تهران:موسسه و انتشارات دانشگاه تهران
-تفضلی، احمد (1354) مینوی خرد، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-جکتاجی، محمد تقی (1386) افسانه­های گیلان، چاپ دوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- چراغی،رحیم (1395) زندگی در قلمرو اساطیر. اندیشه­های باستانی از مارلیک تا شاهنامه، رشت: انتشارات گیل و دیلم.
- خلعتبری، محمدرضا ( 1383) کاوش­های باستان شناسی در محوطه­های باستانی تالش، مریان، تندوین، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
-شوالیه، ژان و آلن گربران (1388 ) فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی ،جلد6، تهران: نشر جیحون.
-شوالیه، ژان و آلن گربران (1385 ) فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی ،جلد1-5، تهران: نشر جیحون.
-صمدی، مهرانگیز (1367) ماه در ایران از قدیمی­ترین ایام تا ظهور اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-کوپر، جی.سی (1386 ) فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: نشر نو.
 -گری، جان (1386) شناخت اساطیرخاور نزدیک (بین النهرین)، ترجمه باجلان فرخی، تهران: نشر اساطیر.
- یونگ،کارل گوستاو (1386) انسان و سمبول­هایش، ترجمه محمود سلطانیه، چاپ ششم ، تهران: نشر جامی.
مقالات
- عابددوست،کلثوم و جواد علی محمدی اردکانی(1393) "بررسی و تحلیل نقوش چادرشب گیلان" مجله علم و فرهنگ ، سال اول، شماره 2
- مجابی، علی و زهرا فنایی (1388) چادرشب بافی قاسم آباد ، فصلنامه فرهنگ و مردم، شماره 31و 32 ، ص 73-92
 منابع انگلیسی
-Cluck,Jay  & Cluck ,sumi Hiramoto (1977) Editor CarlJ.Penton, A Survey of Persian Handicraft. Tehran : Bank Meli Iran                   
-Golan, Ariel (2004) Prehistoric Religion, Mythology Symbolism. Jerusalem:Boise Public Library
 
منابع تصاویر
-گیرشمن، رمان (1371) هنر ایران در دوران ماد و هخامنشی، ترجمه عیسی بهنام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-نگهبان، عزت الله (1376) مروری بر پنجاه سال باستان شناسی ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
-نگهبان، عزت الله (1378) حفاری­های مارلیک، تهران: سازمان میراث فرهنگی
-Cluck,Jay  & Cluck ,sumi Hiramoto (1977) Editor CarlJ.Penton, A Survey of Persian Handicraft. Tehran : Bank Meli Iran                   
-Ghirshman, Roman & Wiet, Gaston (1966) Tre sors de  L’Ancien, Iran Switzerland:  le Musee Rath-GenEve.
-Mahboubian,Houshang (1997) Art of ancient  Iran, Copper and Bronze: Philip Wilson Publishers.
-Smithsonian institution (1965)7000 years of Iranian art, Washington,D.c: National Gallery of art.
-Wilkinson.Charles K (1965) Art of the Marlik Culture , New Yourk: Bulletin of the. the Metropolitan Museum of Art,Vol.24,no.3.
بازدیدها:
-صادقی(1393) بافنده و تولید کننده و فروشنده چادر شب در گیلان ، قاسم آباد

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار