پرورش خلاقیت دانشجویان معماری با بهره گیری از رویکرد پژوهش محور (IBL)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه معماری، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

چکیده

مطالعه و بررسی رویکردهای آموزشی نشان می­ دهد، امروزه میان رویکردهای آموزشی، رویکرد یادگیرنده-محور از مهم­ترین رویکردهای حاکم بر برنامه درسی است. این رویکرد انواعی دارد که متداول ­ترین آن در نظام آموزشی فعلی رویکرد فعال یا فعالیت-محور می­ باشند. رویکرد فعالیت-محور، هم­ اکنون به عنوان الگویی متداول سرلوحه­ ی کار کارشناسان دفتر برنامه ­ریزی و تألیف کتب درسی است. در مقابل رویکرد یاد شده فوق، رویکرد پژوهش-محور قرار دارد که در آن فعالیت­ ها از بطن پرسش ­ها و علاقه ­مندی­ های دانشجو بر می ­خیزد و طبیعتا نمی ­توان آن­ها را مانند رویکرد فعالیت-محور بسته ­بندی و فرموله کرد. این فعالیت ها برای دانشجویان متفاوت نیز به ناچار یکسان نیست. در این رویکرد دانشجو خود به دنبال الگوها و روابطی مرتبط با مشاهده ­هایش از جهان پیرامون است و به عبارت دیگر نقطه شروع، مراحل کار و نقطه پایان فعالیت ­ها را خود تعیین می ­کند. مسئله ­ای که اینجا مطرح است ارتباط بین ویژگی ­های برخی علوم ماننند معماری با انتخاب رویکرد آموزشی خاص است. این پژوهش  با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و تکیه بر داده­ های کتابخانه­ ای به بررسی این مسئله پرداخته است. یافته­ های تحقیق نشان می ­دهد کاربست رویکرد پژوهش محور هنگامی که فعالیت ­ها از بطن پرسش ­های دانشجو بر می­ خیزد و براساس تجارب او شکل می ­گیرد، به وی فرصت داده می ­شود تا تجارب و مشاهده­ های خود را هم زمان به کار گیرد. نظر به اینکه در سیاست گذاری آموزشیِ معماری، پرورش بر آموزش تقدم مرتبه دارد، دستیابی به اهداف دروس، درک و بیان معماری مستلزم اتخاذ رویکرد و روش ­های اثربخش و متناسب با این سیاست­ گذاری است. میان رویکردهای مختلف یادگیری، رویکرد پژوهش محور که گرایشِ پرورشی قوی­تری دارد، برای به کارگیری در آموزشِ درک و بیان معماری اثربخش­ تر و مناسب تراست.

اهداف تحقیق:
1.مطالعه و واکاویِ ویژگی ­هایی رویکرد پژوهش محور.
2.تببین نقش رویکردِ پژوهش محور در پرورش خلاقیت دانشجویان معماری.

سؤالات تحقیق:
1.آموزش پژوهش محور چه ویژگی ­هایی دارد؟
2.رویکرد پژوهش محور چگونه در پرورش خلاقیت دانشجویان معماری مؤثر است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Nurturing the Creativity of Architecture Students Using a Research-Oriented Approach (IBL)

نویسنده [English]

  • Amineh Anjomshoaa
Department of Architecture, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran.
چکیده [English]

The study of educational approaches shows that today, among educational approaches, the learner-centered approach is one of the most imperative approaches in the curriculum. This approach has types of which the most common in the current education system are the active or activity-oriented approach. The activity-oriented approach is now a collective theme in the work of experts in the Office of Planning and Textbook Writing. In contrast to the above-mentioned approach, there is a research-oriented approach in which activities arise from the heart of the student's questions and interests, and naturally they cannot be closed like the activity-oriented approach in a bounded and formulated manner. Furthermore, these activities are not necessarily similar for various students. In this approach, the student seeks patterns and relationships related to his observations of the world around him, in other words, he determines the starting point, the stages of work and the end point of the activities. The issue here is the relationship between the characteristics of sciences, such as architecture, and the choice of a particular educational approach. This research has investigated this concern using descriptive and analytical methods and relying on library data. Research findings show that the application of a research-oriented approach, when raised from the student's questions and formed based on his/her experiences, grants the opportunity for the student to share and apply his/her experiences and observations simultaneously. Since in educational policy-making, education takes precedence over education, achieving the objectives of the courses, understanding and expressing architecture requires adopting an approach and methods that are effective and appropriate to this policy-making. Among the various learning approaches, the research-oriented approach, which has a stronger educational tendency, is more effective and appropriate for use in teaching the understanding and expression of architecture.
Research aims:
1. The study and analysis of the research-based approach and its features
2. To explain the role of research-based approach in nurturing the creativity of architecture students
Research questions:
1. What are the characteristics of research-based education?
2. How is a research-based approach effective in promoting the creativity of architecture students?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architecture Education
  • Architectural Creativity
  • Research-Oriented Education
  • Architecture Students
  • Learner-Centered
آمابلی، ترزا. (1387). کارآفرینی خلاق و انواع و شیوه ­های حمایت از آن. ترجمه حسن قاسم ­زاده، تهران: پژوهش و مهندسی.
آمابلی، ترزا. (1386). شکوفایی خلاقیت. ترجمه قاسم ­زاده و پروین عظیمی، تهران: نشر دنیای نو.
تقوایی، سید حسن؛ سمیاری، امیر. (1394). "آسیب ­شناسی برنامه درس طراحی در رشته معماری منظر در ایران". مطالعات معماری ایران، شماره8، 134-119.
تنهایی، ابوالحسن. (1372). درآمدی بر نظریه ­های جامعه ­شناسی. تهران: انتشارات خردمند.
حجت، عیسی. (1380). سنت و بدعت در آموزش معماری ایران. پایان­نامه دکتری معماری، تهران: دانشگاه تهران.
خادمیان، عبدالله. (1385). "خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش". فرهنگ آموزش، شماره4، 13-1.
سلیمانی، سارا. (1392). "تأثیر بکارگیری چندرسانه ­های تعاملی بر بهبود کیفیت آموزش سازه در رشته معماری". معماری و شهرسازی، شماره5، 83-75.
سیف، علی­اکبر. (1380). اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی. تهران: نشر دوران
سیف، علی­اکبر. (1389). سنجش فرآیند و فرآورده یادگیری. تهران: نشر دوران.
شفقت، ابوطالب؛ مرتضی معروفانی اصل، (1390). الگوی عملی نظام آموزش عالی پژوهش ‌محور در ایران، تأکیدی بر توسعه روابط دانشگاه و صنعت. تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
شورای عالی برنامه­ریزی وزارت علوم. (1397). گروه هنر، مشخصات کلی برنامه و سر فصل دروس دوره کارشناسی مهندسی معماری. تهران: وزارت علوم تحقیقات و فناوری.
فاضلی، نعمت­الله. (1387). "رشد آموزش علوم اجتماعی". رشد، شماره 38، 19-6. 
کریمی مشاور، مهرداد. (1387). جایگاه دانشجویان در فرآیند آموزش طراحی معماری. مجموعه مقالات سومین همایش آموزش معماری، تهران: دانشگاه تهران.
علائی، علی. (1385). "نگاهی به آموزش تاریخ معماری در جهان(1)". مجله گلستان هنر، شماره6، 45-28.
مهدوی­نژاد، محمدجواد. (1384). "آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری". هنرهای زیبا، شماره 21، 66-57.
مهدوی­نژاد، محمدجواد. (1384). "آموزش نقد معماری: تقویت خلاقیت دانشجویان با روش تحمیل همه جانبه". پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، هنرهای زیبا، شماره 231، 76-69.