بررسی جایگاه هنر اسلامی در فقه امامیه با تاکید بر منظر صاحب جواهر و صاحب مسالک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران

2 استادیار ، گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی ، واحد رامهرمز،دانشگاه آزاد اسلامی ،رامهرمز ، ایران

3 استاد، گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22034/ias.2020.253946.1415

چکیده

هنر اسلامی، هنری برخاسته از انگاره‌های مختلف بومی، دینی و تاریخی در سرزمین‌های اسلامی است. در این میان، فرهنگ و قواعد اسلامی عصارۀ اصلی ترسیم‌کنندة هنر اسلامی در عرصه‎های مختلف است. نکته‌ای که در این میان قابل‌توجه است پیدایش شاخه‌های مختلف مذهبی در دین اسلام است که این سؤال را در ذهن ایجاد می‌کنند که این فرق مذهبی چه رویکردی نسبت به هنر اسلامی و مختصات آن داشته‌اند. در این میان فقه امامیه به‌عنوان مبانی فکری و عملی شیعه‌مذهبان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فرق اسلامی قابل بررسی است. صاحب جواهر و صاحب مسالک به‌عنوان یکی از منابع فقه امامی قابل توجه است، بنابراین می‌توان به بررسی رویکرد آن به هنر پرداخت. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و باتکیه‌بر داده‎های منابع کتابخانه‌ای به رشته تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فقه امامیه رویکردی مناسب نسبت به هنر اسلامی دارد و در صورت پیدایش ابتذال در فضای هنر، قواعد سخت‌گیرانه‌ای را تعیین کرده است.
اهداف پژوهش:

واکاوی مقوله هنر اسلامی در فقه امامیه.
بررسی هنر اسلامی از دیدگاه صاحب مسالک و صاحب جواهر.

سؤالات پژوهش:

هنر اسلامی چه جایگاهی در فقه امامیه دارد؟
صاحب مسالک و صاحب جواهر چه دیدگاهی نسبت به هنر اسلامی دارد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of jurisprudence in Islamic art with emphasis on the perspective of the owner of jewelry and business owners

نویسندگان [English]

  • Fateme Hasanpour 1
  • Hormoz Asadikahbad 2
  • Mohamadrasoul Ahngaran 3
1 PhD Student, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran
3 Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Iranian society is in the transition from a period of civilization to a new world. The world in which we have found through exploration and effort that the foundation of civilization development depends on "thought for change and progress" and that the authority of a system as a result of legitimacy and efficiency is based on the authority of "science development". in reality; Found in the culture of the past, "vulgarity" is more dangerous to the audience than it is to the unpleasant attribute effect. In fact, the use of the vulgar adjective is essentially for the audience, and the critic, with such a label on the work, sounds the alarm for the audience; Because if the subconscious of the audience communicates with vulgar works, it must leave the field for many years so that the audience, after being saturated with vulgarity, becomes familiar with the concept of art again. Analysis of jurisprudential opinions The owner of the jewelry is the subject of this article.
research goals:
1- Examining the position of jurisprudence in Islamic art with emphasis on the perspective of the jeweler
2- Examining the position of jurisprudence in Islamic art with emphasis on the perspective of the owner of the profession
research questions:
1- What is the position of jurisprudence in Islamic art from the perspective of the jeweler?
2- What is the position of jurisprudence in Islamic art from the perspective of the owner of the profession?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic art
  • punishment of vulgarity
  • owner of businesses
  • owner of jewelry
قرآن کریم
آیت‌الله خویی، ابوالقاسم. (1371). مصباح الفقاهه، تقریر محمدعلی توحیدی. ج1، چ سوم، قم: انتشارات وجدانی.
اردبیلی، احمد. (1378). زبده البیان فی براهین احکام القرآن، قم: انتشارات مؤمنین.
اردبیلی، احمد. (1414). مجمع الفائدة و البرهان، ج13، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
اردبیلی، محمدعلی. (1393). حقوق جزای عمومی، ج3، چاپ چهارم، تهران: میزان.
ابن ابی جمهور، محمد بن علی. (1403). عوالی اللئالی، ج3و4، قم: مطبعه سید الشهداء.
ابن ادریس حلی، احمد. (1411). السرائر، ج3، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ابن براج، عبدالعزیز. (1406). المهذب، ج2، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ابن حنبل، احمد. (بی‌تا). مسند امام احمد بن حنبل، ج3، بیروت: دارالاحیاء التراث.
ابن رشد، محمد بن احمد. (1428). بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، ج6، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن فهد، حلی. (1412). المهذب البارع، ج5، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن ماجة، محمد بن یزید. (1395). سنن، ج2، دار احیاء التراث الوبی.
انصاری، مرتضی. (1428). کتاب المکاسب، ج3، قم: مجمع الفکر اسلامی.
ابو حنیفه، نعمان بن محمد. (1383). دعائم الاسلام، ج2، قم: دار المعارف.
ابی الصلاح حلبی، تقی‌الدین. (1430). الکافی فی الفقه، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1414). صحیح بخاری، ج6، ج1، بیروت: دار بن کثیر– الیمامة.
تاجیک، علی‎رضا؛ سربخشی، محمد. (1390). «هنر دینی و هنر متعهد دراندیشه آیتالله مصباح یزدی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، ش1(9)، صص33-10.
جزیری، عبدالرحمن. (1420). الفقه علی المذاهب الاربعه، ج5، بیروت: دارالکتب العلمیه.
حر عاملی، محمد بن حسن. (بی‌تا). وسائل الشیعه، ج19، بیروت: دار احیاء التراث الوبی.
حر عاملی، جواد. (1371). مفتاح الکرامة، ج4، قم: آل‌البیت، قم.
خمینی، روح اله. (1424). تحریرالوسیله، ج2، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
خوانساری، احمد. (1364). جامع المدارک، ج7، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خوئی، سید ابو القاسم. (1428). مبانی تکمله المنهاج، ج2، قم: مؤسسه احیاء آثار امام.
راوندی، سعید. (1410). فقه القرآن (سلسلة الینابیع الفقهیّه)، ج24، بیروت: دار التراث.
زهیلی، وهبه. (1425). الفقه الاسلامی و ادله، ج7، دمشق: دار الفکر.
سبزواری، عبدالعلی. (1417). مهذب الاحکام، ج28، قم: مؤسسه المنار.
سید سابق. (1416). فقه السنه، ج3، بیروت- قاهره: دارالجیل- الفتح الادعام الوبی.
سید مرتضی، علی بن الحسین. (1415). الانتصار، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
علیدوست، ابوالقاسم. (1394). «فقه هنر در دو نگاه جامع و تعینات موردی». قبسات، ش78، صص21-10.
فاضل لنکرانی، محمد. (1427). تفصیل الشریعه (کتاب القصاص)، قم: مرکز فقه الائمة الاطهار (ع).
فاضل، مقداد. (1404). التنقیح الرائع، ج4، قم: نشر مکتبة آیةالله المرعشی.
فاضل هندی، محمد بن حسن. (1416). کشف اللثام، ج11، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
فخرالمحققین، محمد بن حسن. (1389). ایضاح الفوائد، ج4، قم: مؤسسه اسماعیلیان.           
فیاض، محمد اسحاق. (بی‌تا). محاضرات فی اصول الفقه، ج5، قم: دار الکتب العلمیه.
فیض، محمدحسن. (1401). مفاتیح الشرایع، ج2، قم: مجمع الزخائر الاسلامیه.