بررسی فقهی- حقوقی مسولیت مدنی دولت در جهت معاش مردم؛ نگاهی بر انعکاس ثبات و عدالت اجتماعی در آثار گرافیگی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحدمحلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.

2 استادیار، گروه معارف، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحدمحلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.

10.22034/ias.2020.252325.1384

چکیده

یکی از وظایف مهم دولت، تأمین رفاه و معیشت مردم است که از وظایف اصلی دولت­های رفاه و در صدر آنها دولت­ اسلامی می­باشد. اقتصاد اسلامی چه به عنوان یک نـظام یـا مکتب اقتصادی از نظر برخی از اقتصاددانان مسلمان-متأثر از جهان­بینی و نظام ارزشی اسلام است. تبیین رابطۀ فیمابین نظام ارزشـی اسـلام‌ و اقتصاد‌ اسلامی‌ و همچنین توضیح نحوۀ تبلور این‌ ارزش­ها‌ در‌ نظام اقتصاد اسلامی موضوع بحث بسیاری از اقتصاددانان مسلمان بوده است. حق معاش‌ نیز به‌ عنوان‌ یک اصل موضوعۀ اقتصاد اسلامی معرفی می‌شود که منعکس‌کنندۀ جهان‌بینی‌ و نـظام ارزشـی اسـلام است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده­های منابع کتابخانه­ای انجام شده است. یافته­های پژوهش حاکی از این است که حقوق شهروندی به عنوان یکی از حقوق شهروندان بر دولت جلوه خاصی پیدا نموده است که دارای چهارحوزه اصلی مدنی، سیاسی، اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی است. وجود قوانین موضوعه در این زمینه از جمله قانون اساسی، قانون مجازات اسلامی، قانون مسئولیت مدنی، قانون کار، قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی و همچنین قانون دریایی گویای این مسئولیت دولت است که آن را موظف ساخته است تا رفاه شهروندان را تأمین و معیشت آنها را در شرایط خاص فراهم آورد. این قوانین مبتنی بر اصول فقهی و حقوقی بنا نهاده شده است که در مجموع اصل عدالت اسلامی را یادآور می­گردد. البته جایگاه دولت را نیز باید در این زمینه یادآور شد که از طریق دریافت مالیات، پرداخت یارانه، اصلاح نظام مالکیت و تغییر قیمت­ها می­تواند این مسئولیت مدنی را به انجام برساند. مسئله عدالت اجتماعی در دورۀ معاصر در آثار هنری مانند گرافیک نیز بازتاب یافته است و از مضامین اجتماعی مهم محسوب می­شود.
اهداف پژوهش:

شناخت مسئولیت دولت نسبت به معاش مردم از دیدگاه فقهی و حقوقی.
بررسی مسئله ثبات و عدالت اجتماعی در آثار گرافیکی معاصر.

سؤالات پژوهش:

دولت از نظر فقهی و حقوقی چه مسئولیتی در جهت معاش مردم دارد؟
مسئله ثبات و عدالت اجتماعی در آثار گرافیکی معاصر چه بازتابی یافته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential-legal study of civil liability of the government for the livelihood of the people; A Look at the Reflection of Social Stability and Justice in Contemporary Graphic Works

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Radmehr 1
  • Mohammad Hossein Nazemi Ashani 2
  • Seyed Alireza Hosseini 3
1 PhD Student in Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mahallat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Education, Farhangian University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mahallat Mahalla, Islamic Azad University, Mahallat, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this article is to study the jurisprudence and law of the civil liability of the government for the livelihood of the people with a view to the reflection of social stability and justice in contemporary graphic works. Islamic economics, whether as a system or a school of economics, is influenced by some Muslim economists and influenced by the worldview and value system of Islam. Explaining the relationship between the Islamic value system and Islamic economics, as well as explaining how these values ​​crystallized in the Islamic economic system, has been the subject of much discussion among Muslim economists. From another point of view, citizenship rights as one of the rights of citizens has a special effect on the government, which has four main areas: civil, political, economic, social and cultural. Although the right to livelihood and welfare is in the socio-economic sphere; But it also affects other areas. In other words, the government has a civil responsibility in this area, and therefore it must fulfill this responsibility properly and completely. The existence of relevant laws in this field, including the Constitution, the Islamic Penal Code, the Civil Liability Law, the Labor Law, the Compulsory Civil Liability Insurance Law, as well as the Maritime Law, demonstrates this responsibility of the government, which has made it obligatory to ensure the welfare of citizens. In special circumstances. These laws are based on jurisprudential and legal principles, which in general remind the principle of Islamic justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil liability of the government
  • jurisprudence
  • law
  • livelihood
  • contemporary graphic works
آراسته­ خو، محمد. (1385). تأمین اجتماعی و رفاه اجتماعی. چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
افلاطون. (1398). جمهوری، ترجمه فؤاد روحانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
باری، نورمن. (1380). رفاه اجتماعی، ترجمه اکبر میرحسینی و مرتضی نوربخش، تهران: انتشارات سمت.
باقری، علی. (1376). مبانی عدالت اقتصادی در اسلام و سایر مکاتب. چاپ دوم، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
بشیریه، حسین. (1376). تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم. جلد دوم، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
بیتام، دیوید. (1383). دموکراسی و حقوق بشر. ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات طرح نو.
پناهی، بهرام. (1385). کارکردهای تأمین اجتماعی در ایران. تهران: انتشارات مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
پویر. (1369). جامعه باز و دشمنانش، ترجمه علی اصغر مهاجر، چاپ دوم، تهران: مرکز انتشار.
پیتر، ایوانز. (1380). نقش دولت در تحول صنعتی. ترجمه عباس زندباف و عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: انتشارات طرح نو.
تودارو، مایکل. (1377). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی، چاپ ششم، تهران: انتشارات مؤسسه عالی پژوهش در برنامه­ریزی.
جوان، موسی. (1380).  مبانی حقوق. جلد اول، چاپ چهارم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
جهانیان، ناصر. (1382). نقش دولت در توسعه از دیدگاه امام خمینی (ره)، مجموعه مقالات اسلام و توسعه. تهران: انتشارات دفتر نشر معارف.
حسینی­نژاد، حسینفلی. (1389). مسئولیت مدنی. چاپ دوم، تهران: انتشارات مجد.
راسخ، محمد. (1384). بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری. تهران: انتشارات مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی.
رافائی، دیوید. (1395). آدام اسمیت، ترجمه عبدالله کوثری، چاپ سوم، تهران: انتشارات ماهی.
رضاییان، علی. (1370). اصول مدیریت. چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
زرگوش، مشتاق. (1389). مسئولیت مدنی دولت. جلد دوم، چاپ سوم، تهران: انتشارات میزان.
زریباف، سیدمهدی؛ جدیدزاده‌، علی. (1387). دورنمای نظام عادلانه اقتصادی از منظر اسلام، مجموعه مقالات توسعه مبتنی بر عدالت، تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع).
سریع­القلم، محمود. (1382). عقلانیت و آینده توسعه یافتگی در ایران، مجموعه مقالات اسلام و توسعه، تهران: انتشارات دفتر نشر معارف.
سجادی، سید جعفر. (1361). فرهنگ علوم عقلی، تهران: انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
طالب، مهدی. (1368). تأمین اجتماعی، چاپ سوم، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
طباطبایى مؤتمنی، منوچهر. (1375). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طباطبایی موتمنی، منوچهر. (1395). حقوق اداری، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.