اسماء الحسنی در آثار طنز محمد خرمشاهی و انعکاس آن در نمایش های طنز معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان، ایران

3 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

10.22034/ias.2020.252209.1383

چکیده

امروز انواع مختلف ادبی هر کدام دارای جایگاه ویژه‌ای در جامعه  و گفتمان‌های موجود در آن هستند. در این میان، طنز که دارای پیشینۀ طولانی در ادبیات ایرانی است تا به امروز توانسته درآثار فاخری بازتاب پیدا کند. در میان بزرگ‌ترین طنزنویسان معاصر می‌توان به محمد خرمشاهی اشاره کرد که در دروۀ حیات خود برای مدت طولانی آثار ارزشمندی را خلق کرده است. وجود زمینه‌ها و شرایط نابهنجار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دورۀ معاصر سبب شده است تا ادبای بسیاری سبک طنز با محوریت مستعارنویسی را در دستور کار خود قرار دهند. محمد خرمشاهی نیز از جمله شخصیت‌های ادبی است که بخش عمدۀ آثارش با نام های مستعار وی منتشر شده است. مسئله‌ای که این پژوهش دنبال می‌کند چرایی و کیفیت کاربست این نام‌های مستعار توسط وی و امتداد ان در ادبیات نمایش نامه‌نویسی دورۀ معاصر است. پژوهش حاضر به روش تصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای به رشته تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که
محمد خرمشاهی در طول نود سال حضور پرکار و ارزنده در حوزۀ طنز معاصر با بیش از نود اسم مستعار فعالیت داشت. این نام‌ها در قالب نام نمایش‌نامه‌ها و شخصیت‌های موجود در نمایش‌نامه‌های معاصر در ادبیات نمایشی و طنز ایران امتداد یافته است.
اهداف پژوهش:

مطالعه و بررسی نام‌های مستعار محمد خرمشاهی در دورۀ فعالیت ادبی.
بررسی علل استفادۀ محمد خرمشاهی از اسامی مستعار در طنزنویسی.

سؤالات پژوهش:

چرا محمد خرمشاهی در آثار خویش به مستعارنویسی روی آورده است؟
مستعارنویسی و کاربرد اسامی و طنز چه جایگاهی در نمایشنامه‌های طنز معاصر دارد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Asmai Al-Hossna in Mohammad Khorramshahi's comics and its reflection in contemporary comedy shows

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Ghandehari 1
  • Koobra Nodehi 2
  • Tavagh galdi Golshai 3
1 Department Persian Language and Literature, Gorgan Branch, Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
2 Department Persian Language and Literature, Gorgan Branch, Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
3 Department of Persian Language and Literature, , farhangian University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Mohammad Khoramshahi is one of the allegorists of the satire and contemporary poets and writers, who during the ninety years of activity, with more than ninety pseudonyms in this area, has made him one of the pioneers in Iran's press space. But with all this activity, researchers have been neglected. In this article, in addition to introducing and identifying This character, it has been tried to investigate why nickname of Mohammad Khoramshahi was?. Has the number of his nicknames been optional, or has there been compulsory modifications or alterations? The reasons why escaping the reputation, avoiding pride and arrogance, fear of killing, worrying about the consequences of criticism and ... made Mohammad Khoramshahi Damascus turn into a phony narrative. In the abundance of his nicknames, should have said that there was a discretion on the part of himself, as well as emphasis and coercion by the authorities of the magazines

کلیدواژه‌ها [English]

  • humorous
  • Contemporary humorous
  • pseudonym
  • Mohammad Khorramshahi
  • Divan Khorram
آرین‌پور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما، دو جلد، چ 4، تهران: زوار.
جعفری‌مذهب، محسن. (1393). «نقد مستعار( ماجرجویی مستعارنویسی)، فصلنامه نقد کتاب و اطلاع‌رسانی و ارتباطات، س اول، ش3 و 4.
خرمشاهی، محمد. (1356). دنیای شادی‌ها، تبریز، چاپخانه آذرآبادگان.
خرمشاهی، محمد. (1370). دیوان خرم. تهران: منوچهری.
خرمشاهی، محمد. (1375). طنزهای میلاد. ج1، تهران: کیهان.
خرمشاهی، محمد. (1375). طنزهای میلاد. ج2، تهران: کیهان.
خرمشاهی، محمد. (1375). طنزهای میلاد. ج3، تهران: کیهان.
دهخدا، علی‌اکبر. (1330). لغت‌نامه، شماره مسلسل14، تهران: سیروس.
دهخدا. علی‌اکبر. (1334). لغت‌نامه( زیر نظر دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران: سیروس.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1359). ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت)، تهران: توس.
صابری فومنی، کیومرث. (1370). سالنامه گل آقا.، سال اول، تهران: آسمان.
عقدایی، تورج. (1388). «قلمرو شوخ طبعی». تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، ش1، 52-26.
فرجیان، مرتضی و نجف‌زاده بارفروش، محمدباقر. (1395). طنزسرایان ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ج1 و 2،  مشهد: طنین قلم.
مافی، عباس. (1382). نام‌های مستعار نویسندگان و شاعران معاصر ایران، تهران: امیرکبیر.
ملک‌بهار، عطا. (1393). «90 سال طنز با 90اسم مستعار (مصاحبه)، ماهنامه عصر اندیشه، مهرماه، ش2، صص38-35.
معینی، سولماز. (1391). تحلیل طنز موقعیت در نمایش‌نامه‌های دورۀ طلایی نمایش‌نامه‌نویسی در ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه گیلان.