بازتاب اغراق در اشعار حمله حیدری با تاکید بر تصاویر داستان حماسی حضرت قاسم (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اورمیه، ارومیه، ایران.

2 دکتری تخصصی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اورمیه، ارومیه، ایران.

چکیده

حملۀ راجی کرمانی، به گمان بیش­تر پژوهندگان، بهترین حماسۀ دینی است که در مقام تقلید و نظیره ­گویی در بیشتر اوقات، پا، جای حماسۀ فردوسی و دیگر حماسه­ های ملّی گذاشته است. داستان قاسم(ع) نیز در متن این حماسه، یکی از بهترین و سوزناک ­ترین داستان­ هایی است که راجی، دو عنصر حماسه و روایت را در متن آن به خوبی آمیخته و نظیره­ای هر چند تقلیدگرایانه  به سبک حماسه ­های ملّی آفریده است. این داستان در هیچ ­یک از حماسه ­های دینی به غیر از حماسۀ راجی نیامده است و این مطلب یکی از ویژگی­ های منحصر به فرد راجی است. هم­چنین، این داستان در مقام رعایت ویژگی­ های سبکی هر اثر حماسی، در متن حملۀ راجی به زیبایی می درخشد. یافته ­های پژوهش حاکی از اغراق در اشعار حمله حیدری به خصوص در داستان حماسی حضرت قاسم (ع) است. این اغراق در تصاویر مربوط به این رویداد نیز بازتاب یافته است. این اغراق به شکل ظهور یا ایجاد داستان­ های غیر واقعی تا  بیان وقایع خارق العاده به حضرت قاسم متغیر بوده است.

اهداف پژوهش:
1. بررسی بازتاب اغراق در اشعار حمله حیدری با تأکید بر داستان حضرت قاسم.
2. بررسی اغراق ­های موجود در اشعار حمله حیدری درباره حضرت قاسم در تصاویر داستان­ های حماسی.

سؤالات پژوهش:
1. شعر حمله حیدری چه اطلاعاتی درباره داستان حضرت قاسم ارائه می­دهند؟
2. ماهیت داستان حضرت قاسم چه بازتابی در تصاویر داستان­ های حماسی یافته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Reflection on the Exaggeration in the Poems of the Heydari Attack with Emphasis on the Images of the Epic Story of Hazrat Qasim (PBUH)

نویسندگان [English]

  • Hassan Norouzi 1
  • Karamali Ghadimian 2
  • Abdulnasser Nazarian 2
1 PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran.
2 PhD, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran.
چکیده [English]

According to many scholars, the Raji Kermani's attack is the finest religious epic that has replaced the Ferdowsi epic or other national epics in the position of imitation and narration. The story of Qasim (PBUH) in the text of this epic is one of the best and most sorrowful stories in which Raji mixes the two elements of epic and narration masterfully and although it is imitative in the style of national epics, the story of Hazrat Qasim (PBUH) does not appear in any other religious epics other than Raji's epic, and this is one of Raji's unique features. Likewise, this story shines beautifully in the context of Raji's attack in terms with the stylistic features of each epic work. The findings of the study indicate an exaggeration in the poems of Heydari's attack, especially in the epic story of Hazrat Qasim (PBUH). This exaggeration is also reflected in the images related to this event. This exaggeration has varied in the form of the appearance or creation of untrue stories to the narration of extraordinary events to Hazrat Qasim (PBUH)
Research aims:
1. Examining the reflection of exaggeration in the poems of Heydari attack with emphasis on the story of Hazrat Qasim.
2. Scrutinizing the exaggerations in the poems of Heydari's attack on Hazrat Qasim in the images of epic stories.
Research questions:
1. What information do the poems of Heidari attack provide about the story of Hazrat Qasim?
2. What is the reflection of the story of Hazrat Qasim in the images of epic stories?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Exaggeration
  • Heydari's attack poems
  • epic story
  • Hazrat Qasim
بدوی طبانه، احمد. (بی­ تا). علم ­البیان، قاهره: دراسة تاریخیّة.       
خوسفی، ابن حسام. (1382). تازیان نامۀ پارسی. به تصحیح حمیدالّله مرادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
راجی کرمانی، ملّا بمانعلی. (1379). حملۀ حیدری راجی. تصحیح دکتر یحیی طالبیان و دکتر محمود مدبّری، کرمان: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان کرمان.
ربیعیان، محمّدرضا. (1376). فرهنگ­ نامۀ ادب فارسی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
رجایی، محمّدخلیل. (1372). معالم ­البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. چاپ سوم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
رزمجو، حسین. (1381). قلمرو ادبیات حماسی ایران. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دانشور، حکیمه. (1392). «مقایسۀ تطبیقی دو حملۀ راجی کرمانی و باذل مشهدی». رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 105، صص33 ـ32.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1352). «انواع ادبی در شعر فارسی»، مجلّۀ خرد و کوشش، شمارۀ 11 و 12، صص 119 ـ 96.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1372). صورخیال در شعر فارسی. چاپ پنجم، تهران: انتشارات آگاه.
شمشیرگرها، محبوبه. (1389). «بررسی سبک شناسانۀ حماسه ­های دینی در ادب فارسی». تاریخ ادبیّات، شمارۀ64، صص35 ـ 11.
شمیسا، سیروس. (1370). بیان. تهران: انتشارات فردوس.
شمیسا، سیروس. (1375). نگاهی نو به بدیع. چاپ هشتم، تهران: انتشارات فردوس.
شمیسا، سیروس. (1383). انواع ادبی. چاپ دهم (ویرایش سوم)، تهران: انتشارات فردوس.
صادقیان، محمّدعلی. (1380). «بیان حماسی در منظومۀ حیدری». کرمان: مندرج در مقالات بزرگداشت راجی کرمانی.   
صفا، ذبیح اله. (1352). حماسه سرایی در ایران. چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
طالبیان، یحیی. (1380). «آمیختگی اغراق با شگرد­های بیانی در شعر فردوسی». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی داشگاه تهران، شمارۀ 158 و 159، صص 222 ـ 205.
فتوحی، محمود. (1389). بلاغت تصویر. چاپ دوم، تهران، انتشارات سخن.
فضیلت، محمود. (1379). «سبک­ شناسی حملۀ حیدری ملّا بمانعلی راجی کرمانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تهران، شمارۀ 156، صص380 ـ 361.
کزازی، میرجلال­ الدّین. (1372). رؤیا، حماسه، اسطوره. تهران، نشرمرکز.
نجّاریان، محمّدرضا. (1394). «زیبایی ­شناسی بلاغی در حملۀ حیدری راجی کرمانی». سبک­ شناسی نظم و نثر (بهار ادب)، سال هشتم، شمارۀ 30، صص 199 ـ 179.
همایی، جلال ­الدّین. (1373). معانی و بیا. چاپ دوم، به کوشش ماهدخت بانو همایی، تهران، نشرهما.