آرای فقهی و حقوقی امام خمینی (ره) درمورد تهاتر و تفاوت آن با تقاص و ضمان (با تاکید بر عرضه و فروش آثار هنری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه فقه و حقوق و اندیشه امام خمینی، دانشکده علوم انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 دکتری تخصصی، دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

3 دکتری تخصصی، استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

10.22034/ias.2021.282075.1592

چکیده

در فقه امامیه تهاتر از اسباب تسلط بر مال غیر و شبیه به شفعه دانسته ­اند. برخی، آن را از اسباب سقوط تعهدات و برخی دیگر آن را بیع دانسته و احکامش را ملحق به احکام بیع دین به دین و ضمان می‏ دانند. هر چند برخی استعمال تهاتر به جای مقاصه را صحیح دانسته ‎اند، از این جهت که هرگاه شرایط تهاتر موجود باشد هر یک از دو دین، یکدیگر را نفی کرده و ساقط می‎ شوند. نظر امام خمینی(ره) هم بر این استوار است که تهاتر یکی از اسباب سقوط تعهد است و از زمره ضمان بشمار نمی ­رود. روش تحقیق در این پژوهش  توصیفی- تحلیل  است که گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کتب، مقالات، نشریات، سایت های معتبر حقوقی در منابع اصلی و فرعی بوده است. یافته ­های تحقیق بیانگر این است که به دلیل عدم اختلاف ماهیت بین تهاترهای قراردادی، قضایی و ایقاعی در نهایت همه آن­ها به تهاتر قهری برگشت می کنند. نتیجه نهایی پژوهش بیانگر این می­ باشد که فقها در تعابیر خود تهاتر را غالباً به قهری متصف کرده ‏اند. بنابراین، از دیدگاه امام خمینی(ره) نیز تهاتر قهری بوده و در عرضع آثار و محصولات هنری نیز این فعل عنلیاتی می شود و در نهایت بین تهاتر و تقاص اختلاف است.

اهداف پژوهش:
1. بررسی نظریات فقیهان و حقوقدان­ان با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره) درخصوص مسئله تهاتر با تأکید بر عرضه و فروش آثار هنری.
2. ایجاد بصیرت و آگاهی و تنویر افکار عمومی و نیز با هدف بررسی نظریات فقها و حقوقدانان در مورد تهاتر به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات.

سؤالات پژوهش:
1. حقیقت تهاتر و انواع آن از دیدگاه فقه و حقوق با تأکید بر نظر امام خمینی (ره) چگونه تحلیل می­شود؟
2. نظریات فقیهان و حقوقدانان با تأکید به خصوص دیدگاه امام خمینی (ره) درباره تهاتر چه تأثیری بر عرضه و فروش آثار هنری دارد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imam Khomeini's Jurisprudential and Legal Views on Purity and its Difference with Retribution and Guarantee (with Emphasis on the Supply and Sale of Artworks)

نویسندگان [English]

  • Alijan Sekandari 1
  • Hosein Ahmari 2
  • Mostafa RajaeiPoor 3
1 PhD Student, Department of Jurisprudence, Law and Thought of Imam Khomeini, Faculty of Humanities, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
2 PhD, Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Humanities, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
3 PhD, Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Humanities, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

In Imami jurisprudence, purity has been considered as a means of dominating other people's property and is similar to intercession. Some consider it as a cause of falling obligations and others consider it as a sale and its rulings are attached to the rulings on the sale of faith to religion and guarantee. However, some have considered the use of purity instead of vengeance to be correct, because if the conditions of purity exist, each of the two religions will reject and abrogate each other. Imam Khomeini's view is also based on the fact that purity is one of the causes of falling commitment and is not considered as a guarantee. The research method of this paper is descriptive-analytical, and information is gathered by the study of books, articles, publications, reputable legal sites in main and secondary sources. The research findings indicate that due to the lack of differences in nature between contractual, judicial and statutory purifications, all of them eventually return to coercive purity. The final result of the research indicates that the jurists in their interpretations have often described purity by force. Therefore, from Imam Khomeini's point of view, purity is also coercive, and in the presentation of works of art and products, this act becomes elementary, and finally, there is a difference between purity and retribution.
Research aims:
1. Examining the theories of jurists and judges with emphasis on the view of Imam Khomeini on the issue of purity with emphasis on the supply and sale of works of art.
2. Creating insight, awareness and enlightenment of public opinion, as well as with the aim of examining the views of jurists and jurists about purity as one of the causes of falling obligations.
Research questions:
1. How is the truth of purity and its types analyzed from the point of view of jurisprudence and law with emphasis on the opinion of Imam Khomeini?
2. What effect do the views of jurists and jurists have on the supply and sale of works of art, with a special emphasis on Imam Khomeini's view on purity?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Purity
  • Retribution
  • Jurisprudence and Law
  • Imam Khomeini
  • Works of Art
قرآن.
آشتیانی، محمدبن حسن. (1404ق.). کتاب القضاء، چاپ دوم، قم: دارالهجره.
آملی، محمدتقی. (بی تا). کتاب المکاسب والبیع، قم: جامعه مدرسین.
اصفهانی، محمد حسین و آل سباع، عباس محمد. (1383). حاشیه بر مکاسب، تهران: پایه دانش.
امینی جزنی، منصور. (1371). تهاتر قهری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
انصاری، مرتضی. (بی‌تا). مکاسب، قم: تراث الشیخ الأعظم.
براتی، پرویز. (1389). بازیگران عمده مارکت هنر ایران، فصلنامه هنر فردا، شماره1، صص197-194.
بهجت، محمدتقی. (بی ­تا). توضیح المسائل فارسی، قم: کتابخانه مدرسه فقاهت.
پورقاسمیان، محمد علی. (1374). تهاتر در حقوق ایران دانشگاه آزاد اسلامی.
حائری، علی. (1327). شرح قانون مدنی، تهران: انتشارات وزارت دادگستری.
خازم، علی. (1413 ق.) علم الفقه، بیروت: دارالعزبه.
خمینی، روح الله. (1403). تحریرالوسیله، چاپ چهارم، تهران: اعتماد.
خمینی، روح الله. ( بی­ تا). کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
خوئی، سیدابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهه­ی، قم: انصاریان.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (۱۳۸۸). وسیط در ترمینولوژی حقوق، چاپ دوم، تهران: انتشارات گنج دانش.
دسوقی، محمدبن احمد. (بی­ تا). حاشیه الدسوقی علی مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب للامام ابن هشام، دار المکتبه الهلال.
دهخدا، علی اکبر. (1379). لغت­نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
دوانی، غلامحسین. (1379). مجموعه­ ی قوانین تجاری، تهران: انتشارات کیومرث.
زبیدی، محمد تقی. (1306). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: منشورات دار مکتبه الحیاة.
سبزواری، عبدالاعلی. (1417). مهذب الاحکام، چاپ چهارم، قم: دفتر آیت الله سبزواری.
شهیدی، مهدی. (بی ­تا). سقوط تعهدات، تهران: انتشارات مجد.
صدر، سید محمد. (1420ق). ماوراء الفقه، بیروت: دار الأضواء.
عاملی، سید محمد. (1410). مدارک الاحکام، قم، مؤسسه آل­البیت.
عمید، حسن. (1388). فرهنگ فارسی عمید، تهران: انتشارات امیر کبیر.
فاضل لنکرانی، محمد. (بی ­تا). تفصیل الشریعه، قضاء، قم: مرکز فقه ائمه اطهار.
کاتوزیان، ناصر. (1381). ایقاع (نظریه عمومی، ایقاع معین)، تهران: نشر میزان.
کاتوزیان، ناصر. (1390). قواعد عمومی قراردادها، جلد سوم، چاپ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
مشکینی، علی. (1379). مصطلحات الفقه، چاپ دوم، قم: الهادی.
منصور، جهانگیر. (1392). قوانین و مقررات آیین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات دوران.
مریدی، محمدرضا. (1393). هنر به مثابه کار جمعی: مطالعه جامعه شناختی نقاشی ایران، مشهد: بدخشان.
محمدیان، محمود؛ دهقانان، حامد؛ کامرانی، بهنام و گیاهی، یاسمن. (1397). الگوی بازاریابی هنرهای تجسمی مدرن و معاصر در بستر نهادی: مطالعه داده بنیاد بازار ایران. فصلنامه مدیریت بازرگانی، شماره 4، 742-713.