رابطه مذهب و زیبایی شناسی از دیدگاه توماس اکویناس در قرون وسطی اروپا و انعکاس ان در اثار معماری ایتالیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 دکتری تخصصی، گروه علوم سیاسی ، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

3 دکتری تخصصی گروه علوم سیاسی ، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

10.22034/ias.2021.251408.1373

چکیده

زیبایی‌شناسی شاخه‌ای از فلسفه است که به ماهیت زیبایی و سلیقه و همچنین فلسفه هنر می‌پردازد. با فروپاشی الهیات مسیحیت در اروپای قرن 12 و 13 میلادی، گرایش اجتماع آن زمان به عقل­گرایی ارسطویی افزایش یافت. در این میان، قدیسی مسیحی به نام توماس آکویناس سعی کرد برای جلوگیری از نزول مسیحیت، آموزه­ های مسیحیت را با عقل­گرایی ارسطویی ارتقا بخشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، درصدد‌ بررسی پیوند بین مذهب و فلسفه ارسطویی از دیدگاه توماس آکویناس و تأثیر بر معماری ایتالیایی است. مطالعات نشان داد که توماس آکویناس اندیشه ­های فلسفی ارسطو را در چارچوب آموزه ­های مسیحیت تغییر داده و تکمیل کرد و در نهایت، ایمان مسیحیت را با فلسفه ارسطو تطبیق داد. آکویناس تلاش کرده بود برای رویدادهای اجتماعی- سیاسی آن دوران که برخاسته از عمل و سیاست کلیسا بود، نوعی وجهۀ عقلانی و واقعی ایجاد نماید. براساس فلسفه ارسطو، دو عقل بالفعل (الهی) و بالقوه وجود دارد. آکویناس با تکیه بر این فلسفه ارسطو، آموزه ­های دینی مسیحی را از عقل بالفعل یعنی خداوند می ­دانست که عقلانیت انسان ملهمی از آن است. در حقیقت توماس آکویناس به دو نظام معرفتى معتقد بود: نظام الهى مبتنى بر ایمان و نظام فلسفى مبتنى بر عقل بشرى. زیبایی معماری ایتالیایی به دو دسته زیبایی­ های ظاهری (نمادین) و باطنی (هویتی) تقسیم می ­شود. در حوزۀ ظاهری به عواملی مانند نور و رنگ و در حوزۀ باطنی به عواملی مانند مذهب و فرهنگ تقسیم می ­شود. 

اهداف پژوهش
1. بازشناسی رابطه مذهب و زیبایی­شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا.
2. بررسی تأثیر ارتباط مذهب و زیبایی­ شناسی در معماری ایتالیایی.

سؤالات پژوهش
1. چه ارتباطی میان مذهب و زیبایی ­شناسی در اندیشه توماس آکویناس وجود دارد؟
2. اندیشه ­های توماس آکویناس دربارۀ زیبایی و پیوند آن با مذهب چه تأثیری بر معماری ایتالیایی داشته است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Affiliation between Religion and Aesthetics from the Perspective of Thomas Aquinas in the European Middle Ages and its Reflection in Italian Architectural Works

نویسندگان [English]

  • Davood Ghorbani 1
  • Ali Mohseni 2
  • Mahdi Motahar Nia 3
1 P. H. D., student, Department of Political Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
2 P. H. D,, Department of Political Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
3 P. H. D., Department of Political Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Aesthetics is a branch of philosophy that deals with the nature of beauty and taste as well as the philosophy of art. With the collapse of Christian theology in 12th and 13th century Europe, the tendency of society at that time to Aristotelian rationalism amplified. In the meantime, a Christian Saint named Thomas Aquinas attempted to promote the teachings of Christianity with Aristotelian rationalism in order to prevent the decline of Christianity. The current research, which was carried out in a descriptive-analytical manner, seeks to investigate the connection between religion and Aristotelian philosophy from the perspective of Thomas Aquinas and its influence on Italian architecture. Studies have shown that Thomas Aquinas transformed and completed Aristotle's philosophical thoughts within the framework of Christian teachings, and finally, he reconciled the Christian faith with Aristotle's philosophy. Aquinas make an attempt to create a rational and tangible face for the socio-political events of that time which arose from the practice of the church and its politics. According to Aristotle's philosophy, there are two actual (divine) and potential intellects. Relying on this philosophy of Aristotle, Aquinas knew that Christian religious teachings emerge from the actual intellect, that is, God, from which human rationality is an inspiration. In fact, Thomas Aquinas believed in two knowledge systems: the divine system based on faith and the philosophical system based on human reason. The aesthetics of Italian architecture is divided into two categories: external (symbolic) and internal (identity). In the external domain, it is divided into factors such as light and color, and in the internal domain, it is distributed into factors such as religion and culture.

Research aims:
1. Recognizing the relationship between religion and aesthetics from the perspective of Thomas Aquinas in the European Middle Ages.
2. Investigating the influence of the relationship between religion and aesthetics in Italian architecture.

Research questions:
1. What is the affiliation between religion and aesthetics in the thought of Thomas Aquinas?
2. What effect did Thomas Aquinas' views on aesthetics and its connection with religion have on Italian architecture?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aesthetics
  • Philosophy of Art
  • Aristotle's Philosophy
  • Thomas Aquinas
  • Italian Architecture

مراجع

ارسطو. (1379). متافیزیک، ترجمۀ شرف الدین خراسانی، تهران: انتشارات حکمت.
ارسطو. (1378). نفس، ترجمۀ علیمراد داوودی، تهران: انتشارات حکمت.
ایلخانى، محمد. (1381).  «دین و فلسفه در غرب مسیحى از ابتدا تا دوره اصلاح دینى»، هفت آسمان، ش 15.
براکوزه، خوزه. (1381). راهنمای هنر گوتیک، ترجمه: سیما ذوالفقاری، تهران: نشر ساقی.
بیردزلی، مونرو؛ هاسپرس، جان. (1387). تاریخ مسائل زیباشناسی، ترجمه محمدسعیدحنایی، تهران: هرمس.
پنلهوم، ترنس. (1383). ربط و نسبت عقل و ایمان، ترجمه: احمدرضا مفتاح،  پژوهش ­های فلسفی-کلامی، شماره 20 و 21.
ترانوی، منونت. (1377). توماس آکوئیاس، ترجمه خشایار دیهمی، تهران: نشرکوچک.
جان محمدی، محمدتقی. (1393). عقل فعال در نظر ارسطو، دوفصلنامه فلسفه و کلام، دوره 46، شماره 1.
طاهرزاده، اصغر. (1396). تاریخ فلسفه غرب 1، نشر گروه فرهنگی المیزان.
جنسن. (1388). تاریخ هنر جنسن، ترجمه فرزان سجودی، تهران: فرهنگسرای میردشتی.
داوودی، علیمراد. (1387). عقل در حکمت مشاء، تهران: انتشارات حکمت.
ژیلسون، اتین. (1375). مبانی فلسفه مسیحیت، ترجمه: محمد محمد رضایی و سید محمود موسوی، قم: ‌‌‌مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
کاپلستون، فردریک. (1387). تاریخ فلسفه، ج 2، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران: علمى و فرهنگى.
کنی، آنتونی. (1376). آکوئیناس، ترجمه محمدبقایی ماکان، بی­جا: نشر واژه آوا.
کونگ، هانس. (1386). متفکران بزرگ مسیحى، گروه مترجمان، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
کلوسکو، جورج. (1397). تاریخ فلسفه سیاسی، ترجمه: خشایار دیهیمی، چ6، تهران: نشر نی.
کمالی زاده، طاهره. (1391). عقل در فلسفه ارسطو به روایت اسکندر و فارابی، نشریه فلسفه و کلام اسلامی.
گراوند، سعید. (1384). رابطه عقل و ایمان با فلسفه و دین، قبسات، شماره 35.
علی زاده اسکویی، پیمان؛ بنی اردلان، اسماعیل؛ افشارمهاجر، کامران؛ شریف زاده، محمدرضا و صافیان، محمدجواد. (1399). « نماد عرفانی رنگ و نور در نقاشی و معماری دوره گوتیک»، عرفان اسلامی، شماره63، صص. 51-40.
مارگولیس، جوزف. (1389). زیبایی ­شناسی در قرون وسطی، دانشنامه زیبایی­شناسی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی و دیگرام، تهران: مؤسسه متن.
مجیدی، حسن. (1388). حکومت مطلوب در اندیشه توماس آکویناس، نشریه مطالعات سیاسی،
مددپور، محمد. (1372). «زیبایی شناسی در تئوری سن توماس» نامه فرهنگ، شماره9، صص. 139-136.
Aquinas. (1977). The Summa Theologica, (In: Great Books of the Western World, Vol. 20), the University of Chicago.
Aquinas. (1998). the philosophy of Thomas Aquinas, Introductory Readings, Selected & Edited by Christopher Martin, London & New York, Routledge.
Alvin, P. (2000). Warranted Christian Belief (New York, Oxford University Press, p. 109
Brentano, F. (1995). "Nous poiētikos: Survey of Earlier Interpretations", in Essays on Aristotle's De Anima, ed. Amélie Oksenberg Rorty & Martha C. Nussbaum, eBook version pp. 313-329.
Cohen, M. (2008). "Aristotle Thinking", in Lecture Note on Philosophy of Aristotle, University of Washington.
Cross, F. L. (1997). The Oxford Dictionary of the Christian Church, New York.
Penelhum, T. (1995). The Idea of Reason, in Companion Encyclopedia of theology, ed. by Peter Byrne and Leslie Houlden, Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار