بررسی مکان از منظر هرمنوتیک فلسفی هایدگر (مطالعه موردی: فرهنگسرای نیاوران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 دکتری تخصصی، استادیار گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

3 دکتری تخصصی، استاد تمام گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 دکتری تخصصی، دانشیار، گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

10.22034/ias.2021.278512.1579

چکیده

در دوران معاصر، انسان­ ها موفق به کشف زوایایی از مقوله هرمنوتیک شده ­اند که همیشه در حال انجام آن بوده­اند، ولی کمتر به آن توجه کرده ­اند. هرمنوتیک فلسفی به معنای دقیق کلمه، مشخصا به فهم اشاره می ­کند و آن هم، فهم خالص است. در فرآیند ادراک و فهم هر مقوله ­ای اصولا دو سویه وجود دارد. یک سویه در اثر و یک سویه در مخاطب. دنیای هرمنوتیک فلسفی هایدگر مربوط به زبان مخاطب و نحوه برخورد او با اثر است. ارتباط بین مخاطب و اثر یک ارتباط فلسفی می­باشد. بحث مکانمندی یکی از محورهای اصلی هرمونتیک هایدگر است. تلاش برای تطبیقی کاربردی آن با مکان­ های کنونی می­تواند زمینه را برای بهره ­جویی بهتر انسان از مکان در معماری مدرن فراهم سازد. پژوهش حاضر از روش استدلال منطقی با تکیه بر روش پژوهش کیفی و توصیفی و تحلیلی با دیدگاه هرمنوتیک فلسفی انجام گرفته است. گردآوری اطلاعات در دو دسته اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی بوده، محقق با انجام مصاحبه ­های باز و عمیق با کشف ابعاد تقریب از طریق خوانش متون به اشتراک گذاشته از روایت مکان هایدگر و شولتز و کاربران، می­توان به مدلی برای ارائه الگوها و مؤلفه­ های کیفی مؤثر بر فضاهای معماری در فرایند فهم مکان و احساس این همانی با فضا دست یابیم. مؤلفه­ های به دست آمده از یافته ­های تحقیق برای فهم مکان فرهنگسرای نیاوران شامل: جهت­ یابی، شناسایی، خط آسمان، دیالکتیک بیرون و درون، هندسه و محیط که میزان تأثیرگذاری این مؤلفه ­ها را در فرایند خلق مکان می­توان خوانش کرد.

اهداف پژوهش:
1. بررسی مکان از منظر هرمنوتیک فلسفی در معماری.
2. بررسی مکان­مندی دازاین با توجه به فرم، فضا و مکان در فرهنگسرای نیاوران.

سؤالات پژوهش:
1. مکان از منظر هایدگر در معماری ب اساس چه مؤلفه­هایی شکل می­گیرد؟
2. هرمنوتیک فلسفی هایدگر چگونه در فرهنگسرای نیاوران نمود پیدا می­کند؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exploring the Element of Space from the Perspective of Heidegger's Philosophical Hermeneutics; (Case study: The Culture Center of Niavaran)

نویسندگان [English]

  • Faezeh Amiri Pouya 1
  • Khosrow Afzalian 2
  • Iraj Etesam 3
  • Mohsen Tabbasi 4
1 PhD Candidate in Architecture, Department of Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
2 PhD, Assistant Professor, Department of Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
3 PhD, Full professor, Department of Architecture, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
4 PhD, Associate Professor, Department of Architecture, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

In the contemporary era, people have succeeded in discovering aspects of the hermeneutic category in which was constantly a part of daily lives; however, it was lesser considered. Philosophical hermeneutics, in the strict sense of the word, clearly refers to understanding, in order words, pure perception. In the process of awareness and discernment of any category, there are basically two directions; one towards work and the other focused on the audience. Heidegger's philosophical hermeneutic world is related to the audience's language and how he deals with the work. The relationship between the audience and the work is a philosophical relationship. The discussion of space is one of the main axes of Heidegger's hermeneutics. Efforts for practical adaptation of current spaces can provide the basis for better utilization of the phenomenon of space in modern architecture. The present research was conducted using the method of logical reasoning, relying on a qualitative, descriptive and analytical research method with a philosophical hermeneutic perspective. Gathering information was in accomplished in two categories: documents (library) and field observation. By conducting open and in-depth interviews and discovering the dimensions of approximation through the reading of shared texts from Heidegger's and Schultz's narratives of spaces and users, it is possible to create a model for providing patterns and qualitative components affecting architectural spaces in the process of understanding spaces and to achieve an equivalent sense with space. The components obtained from the research findings in perceiving the space of Niavaran cultural center include: orientation, identification, skyline, outside and inside dialectic, geometry and environment, which can be read the influence of these components in the process of creating a space.

Research aims:
1. Examining the aspect of space from the perspective of philosophical hermeneutics in architecture.
2. Examining the spatiality of Dasein with regard to form, space and place in Niavaran Cultural Center.

Research questions:
1. From Heidegger's point of view, in architecture, how is formed and on what components?
2. How does Heidegger's philosophical hermeneutics appear in the Niavaran Cultural Center?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Space
  • Philosophical Hermeneutics
  • Heidegger
  • Dasein
  • Niavaran Cultural Center
احمدی، بابک؛ مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1395). هرمنوتیک مدرن، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.
پرتویی، پروین. (1378). پدیدارشناسی مکان،، تهران: فرهنگستان هنر.
ارجمندی، محمود و وکیل زاده، مسعود. (1348). «گفتگویی با کامران دیبا»، مجله هنر و معماری، شماره اول، صص. 48-47.
افشار نادری، کامران. (1378). از کاربری تا مکان، مجله معمار، شماره چهارم، صص. 6-8.
اصلانیان، یاشار؛ ذبیحی، حسین و رهبری منش، کمال. (1399). ساختارشناسی مفهوم رضایتمندی مسکن با رویکرد فلسفه پدیدارشناسی (نمونه موردی: خانه قاجاری شیخ الاسلام و چند مجتمع مسکونی در زنجان)، فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره سی و هفتم، صص. 18-1.
پرتویی، پروین و باقریان، محمد صابر. (1395). بررسی مقایسه ای-تطبیقی معنای مرکز در آراء مکتب اصفهان و اندیشه هایدگر، باغ نظر، شماره چهل و هشتم، صص. 30-17.
پورمند، حسنعلی و فلاح، حسین. (1392). پدیدارشناسی مکان، بازخوانی هویت مکانی بافت تاریخی، نشریه کتاب ماه هنر، شماره 188، صص. 21-16.
تبریزی، منصوره. (1393). «تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره شصت و چهارم، صص. 138-105.
حسن­پور، محمد؛ کیهان پور، محسن و نوروزی­طلب، علیرضا. (1395). «ماهیت دورِ هرمنوتیکیِ فهم، در زیبایی شناسیِ تأویلِ عکس»، باغ نظر، شماره چهل و چهارم، صص. 12-5.
حقیر، سعید. (1388). «آیا معماری امروز ایران محصول انقلاب اسلامی است؟»، منظر، شماره سوم، صص. 64-62.
حقیر، سعید. (1381). «مؤثر، اثر، مخاطب دنیای هرمنوتیک در خوانش متن معماری»، زیباشناختی، شماره هفتم، صص. 117-126
رجبی، روح اله و سلیمان حشمت، رضا. (1394). «زبان در اندیشه هایدگر»، حکمت و فلسفه، شماره چهارم، صص. 40-23.
عابدی، حیدر علی. (1390). «کاربرد روش تحقیق پدیدارشناسی در علوم بالینی»، مجله راهبرد، شماره پنجاه و چهار، صص. 224-207.
رلف، ادروارد. (1389). مکان و  بی­مکانی، ترجمه محمد رضا نقصان محمدی و همکاران، تهران: آرمانشهر.
شار، آدام. (1391). هایدگر برای معماران، ترجمه روزبه احمدی نژاد، تهران: طحان.
صارمی، علی اکبر. (1376). ارزش­های پایدار در معماری ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
ضیمران، محمد. (1393). مجموعه درس گفتارهای هایدگر، تهران: موسسه رخداد تازه.
کوچ، تی. (1375). «رویکردهای تفسیری در تحقیقات پرستاری: تأثیر هوسرل و هایدگر». مجله پرستاری پیشرفته، 21، صص. 836-827.
کیدر، پل. (1397). گادامر برای معماران، زهرا برادران، تهران: فکر نو.
گروندن، ژان. (1395). درآمدی به علم هرمنوتیک فلسفی، محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: مینوی خرد.
لنگ، جان. (1386). آفرینش نظریه معماری، ترجمه:علیرضا عینی فر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مدنی­ پور، علی. (1379). طراحی فضای شهری نگرشی بر فرآیندی اجتماعی و مکانی، ترجمه فرهاد مرتضایی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ­ریزی.
مهدی­زاده بیدگلی، زهره؛ میرزا محمدی، محمدحسن و رهنما، اکبر. (1390). «بررسی و تحلیل دیدگاه انسان شناختی هایدگر درباره فناوری و دلالت­های آن در تعلیم و تربیت»، دو فصلنامه علمی و پژوهشی دانشگاه شاهد، شماره ششم، صص. 128-123.
نوربرگ شولتز، کریستیان. (1387). معماری، حضور، زبان و مکان. علیرضا سید احمدیان. تهران: انتشارات نیلوفر.
نوربرگ شولتز، کریستیان. (1382).  معماری، معناو مکانویدانوروز برازجانی، تهران: نشر جان جهان.
نوربرگ شولتز، کریستیان. (1388). روح مکان به سوی پدیدارشناسی معماری، محمدرضا شیرازی، تهران: رخ داد نو.
هایدگر، مارتین. (1379). سرآغاز کار هنری، پرویز ضیاء شهابی، تهران: هرمس.
هایدگر، مارتین. (1381). شعر، زبان و اندیشة رهایی، عباس منوچهری، تهران: انتشارات مولی.
هایدگر، مارتین. (1385). هستی و زمان، سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.
واعظی، اصغر؛ فاضلی، فائزه. (1390). «افق فهم در آینه فهم افق»، نشریه فلسفه، شماره دوم، صص. 85-59.
Altman, I. & Setha Low (ed.). (1992). "Place Attachment", Plenum Press, New York.
Gustafson, P. E. R. (2001). MEANINGS OF PLACE: EVERYDAY EXPERIENCE AND THEORETICAL CONCEPTUALIZATIONS. Journal of Environmental Psychology, 21(1): pp. 5-16.
Koch, T. (1995). Interpretive approaches in nursing research: The influence of Husserl and Heidegger. Journal of Advanced Nursing, 21, pp. 827-836.
Munhall, P. (1989). Philosophical ponderings on qualitative research methods in nursing. Nursing Science Quarterly, 2(1).
Norberg schulz, C. (1996). Nigh lands, Cambrige, london, M I Tpress.
Pallasma, J. (2002). Sensous Minimalism, Beiging, china Architecture &Building press.
Rapoport, A. (1982). The meaning of the built environment: a nonverbal communication approach, Arizona: University of Arizona Press.
Rogers, W. (2003).Sacramental Dwelling WithNature: Jonson "to penshurt" and Heidegger "building Dwelling Thinking". Furman University.
Thomas, D. R. (2006). A General inductive approach for qualitative data analysis. American Journal of Evaluation. Vol27. No. 2.
Tuan, Y. F. (2001). Space and place: The perspective of Experience. Minnea Polis: University of Minnesota press.