شناخت نحوه شکل گیری ساختارروایت در منظومه مصور گل و نوروز خواجوی کرمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام، ایلام. ایران

10.22034/ias.2020.253992.1420

چکیده

بوطیقا روش تحلیل ساختار ادبی آثار روایی، فنّ یا شگرد شناخت نحوه شکل‌گیری ساختار روایت است و هدفش شناخت قوانین عامی است که ناظر بر آفرینش یک اثر ادبی است. این نوع نگاه و کارکرد، منشأ نظریاتی مانند ریخت‌شناسی و روایت‌شناسی بوده است. لذا در این پژوهش سعی شده است تا براساس روش تحقیقی تحلیلی- توصیفی و شیوه‌ی کتابخانه‌ای عناصر روایی منظومۀ «گل و نوروز» خواجوی کرمانی بر اساس الگوی پراپ تحلیل و بررسی شود تا روشن گردد. این منظومه تا چه حد براساس الگوی پراپ قابلیّت بررسی دارد. مبحث دیگر بررسی انواع شخصیّت‌های انسانی و غیرانسانی و کارکرد‌های خاص هر کدام از آن‌ها با 7 حوزۀ عملیاتی است که پراپ بر شمرده است که این شخصیّت‌ها تا چه میزان با الگوی پیشنهادی پراپ مطابقت دارد. همچنین موضوع پی‌رفت‌های داستانی که در این منظومه آمده است مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته تا چگونگی ارتباط این پی‌رفت‌ها با داستان جامع گل و نوروز مصور خواجوی کرمانی مشخص گردد. نتایج حاصله بیانگر این است که این منظومه ضمن داشتن ظرفیت و قابلیت بررسی و قابلیت‌های روایی منحصربه‌فرد اصول و قوانینی را دارد که با نظریات روایت‌شناسی مطابقت دارد.
اهداف تحقیق

شناخت نحوۀ شکل­گیری ساختار روایت در منظومۀ مصور گل و نوروز خواجوی کرمانی.
مطالعۀ الگوی پراپ در روایت­شناسی منظومۀ گل و نوروز خواجوی کرمانی.

سؤالات تحقیق

نحوه شکل­گیری ساختار روایت در منظومۀ مصور گل و نوروز چگونه است؟
چگونه می­توان از الگوی پراپ در روایت­شناسی منظومۀ گل و نوروز خواجوی کرمانی استفاده کرد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Understanding the formation of narrative structure in the illustrated system of flowers and Nowruz by Khajavi Kermani

نویسندگان [English]

  • Hadi Rashidi 1
  • Ali Gharvand 2
  • Alireza Shohani 3
1 PhD student, Department of Persian Language and Literature, Ilam University, Ilam, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Ilam University, Ilam, Iran
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Ilam University, Ilam, Iran
چکیده [English]

Poetry method of analyzing the literary structure of narrative works; The art or technique of knowing is how the structure of the narrative is formed, and its purpose is to know the general laws that govern the creation of a literary work. This kind of view and function has been the source of theories such as morphology and narratology. Therefore, in this article, based on the analytical-descriptive research method and the method of libraries of narrative elements, the poem "Flowers and Nowruz" by Khajavi Kermani is analyzed and examined based on Propp's model to clarify to what extent this system can be studied based on Propp's model. . Another topic is the study of the types of human and non-human characters and the specific functions of each of them with the 7 areas of operation that Propp has enumerated, to what extent these characters correspond to Propp's proposed model. Also, the subject of story developments that have been mentioned in this poem has been analyzed and examined in order to determine how these developments are related to the comprehensive story of Gol and Nowruz.
Research purposes
1- Recognizing how the structure of narrative is formed in the illustrated system of flowers
2- Recognizing the formation of narrative structure in Khajavi Kermani's Nowruz system
Research questions
1- How to know how the narrative structure is formed in the flower illustrated system?
2- How to know how the structure of narration is formed in Khajavi Kermani's Nowruz system?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poetry
  • structuralism
  • narratology
  • Khajavi Kermani
  • Gol and Nowruz
آقازاده، راضیه و همکاران. (۱۳۹۵). «مقایسه ساختار خسرو و شیرین نظامی و گل و نوروز خواجوی کرمانی». بهارستان سخن، شماره ۳۲.
احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: آگاه.
امیدی، فهمیه. (1392). «بوطیقای روایت در داستان‌های کوتاه هوشنگ گلشیری براساس نظریۀ تزوتان تودوروف»، استاد راهنما علی گراوند، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه ایلام.
برتنس، هانس. (1384). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمه‌: محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
پراپ، ولادیمیر یاکوولویچ. (1398). ریخت‌شناسی قصّه‌های پریان، ترجمه: فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
پیاژه، ژان. (1384). ساختارگرایی. ترجمه: رضاعلی اکبرپور، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
تودوروف، تزوتان. (1398). بوطیقای ساختارگرا. تهران: آگه.
توکلی، حمیدرضا. (1394). از اشارت‌های دریا، بوطیقای روایت در مثنوی. تهران: مروارید.
جنانی، اقدس. (1390). «شعرشناسی همای و همایون خواجوی کرمانی». استاد راهنما منوچهر تشکری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
حیدری عمله، طیبه. (1392). «بوطیقای روایت در سه دفتر اول مثنوی». استاد راهنما خیراله محمود، پایان‌نامه‌ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه سلمان فارسی کازرون.
خنجری، زینب. (1394). «بوطیقای روایت در مجموعه داستان‌های کوتاه غلامحسین ساعدی براساس نظریۀ روایت‌شناسی تزوتان تودوروف»، استاد راهنما علی گراوند، پایان‌نامه‌ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه ایلام.
ذوالفقاری، حسن. (1392). یک‌صد منظومۀ عاشقانۀ فارسی. تهران: نشر چرخ.
رحمانی، مریم؛ هاشمیان، لیلا. (1395). «ریخت‌شناسی مثنوی داستانی گل و نوروز خواجوی کرمانی براساس نظریه پراپ»، دو فصلنامه علوم ادبی، شماره 10، صص 79-59.
رضازاده، شفق. (1369). تاریخ ادبیات ایران. تهران: آهنگ.
ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی بوطیقای معاصر. ترجمه‌: ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1382). ارسطو و فنّ شعر. چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر.
سجودی، فرزان. (1382). نشانه‌شناسی کاربردی قصّه. تهران: نشر علم.
سمرقندی، دولتشاه. (1345). تذکره‌الشعرا. تهران: کتاب.
سیمور، چتمن. (1978). تفاوت داستان و متن. ترجمه‌: راضیه سادات میرخندان، تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
شمیسا، سیروس. (1380). نقد ادبی. تهران: فردوس.
شیروانی، مرضیه. (بی‌تا). «بررسی و مقایسه تطبیق دستان گشتاسب از شاهنامه فردوسی و منظومۀ گل و نوروز خواجوی کرمانی». یازدهمین گردهمایی بین‌المللی پنجمین ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان.
صفا، ذبیح­اله. (1371). تاریخ ادبیات ایران. ج سوم، تصحیح: محمد ترابی، تهران: فردوس.
فرد، رضا. (1377). فنون آموزش داستان کوتاه. تهران: امیرکبیر.
فرضی، حمیدرضا؛ فخیمی فاریابی، فرناز. (1391). «ریخت‌شناسی سام‌نامه خواجوی کرمانی طبق نظریه ولادیمیر پراپ». مجلۀ علمی-پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، شماره 5، صص 163-80.
قاسمی‌زاده، فریبا. (1393). «بوطیقای شخصیت در داستان‌های کوتاه بزرگ علوی». استاد راهنما علی گراوند، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام.
کالر، جاناتان. (1388). بوطیقای ساخت‌گرا. ترجمه‌: کوروش صفوی، تهران: مینوی خرد.
کرمانی، خواجو. (1370). خمسۀ خواجوی کرمانی. تصحیح: سعید نیازکرمانی، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
کرمی‌پور، زینب. (1394). «بررسی ساختار پیوند در همای و همایون براساس نظریه کلود برمون». استاد راهنما الیاس نورایی، دانشگاه رازی کرمانشاه.
گراوند، علی. (1388). بوطیقای قصّه در غزلیات شمس. تهران: معین، مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی.
گراوند، علی. (1388). بررسی غزل- داستان‌های عطار نیشابوری. ایلام: دانشگاه ایلام.
گراوند، علی؛ نورایی، الیاس. (1391). «ساختارشناسی قصه پادشاه و کنیزک در مثنوی». مجموعه مقالات دومین همایش ملی نقد ادبی با رویکرد نشانه‌شناسی ادبیات.
محمدی فشارکی، محسن؛ ستایش، نسرین. (1397). «تحلیل داستان گل و نوروز خواجوی کرمانی با تأکید بر فرآیند فردیت یونگ». مجله زبان و ادبیات فارسی، شماره 85، صص 161-76.
مشایخی، مریم. (1392)، «تحلیل عنصر روایت در غزل-داستان‌های خواجوی کرمانی». استاد راهنما احمد رضی، پایان‌نامه‌ کارشناسی‎ارشد، دانشگاه گیلان.
مظفری، وزیر و همکاران. (1397). «بررسی ساختار همای و همایون خواجوی کرمانی». استاد راهنما سید اسعد شیخ‌احمدی، پایان‌نامه‌ کارشناسی‎ارشد، دانشگاه کردستان.
میرزایی، حکمت‌اله. (1391). «بوطیقای روایت در شعر اقبال لاهوری»، استاد راهنما: علی گراوند، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ایلام.
ولک، رنه و آوستن، وارن. (1373). نظریۀ ادبیات، ترجمه: ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی فرهنگی.