بررسی حس آمیزی و ادراک تنانه در تجربه فضای معماری در بازار سنتی کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

2 استادیار گروه معماری دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

3 گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

10.22034/ias.2021.307016.1738

چکیده

موضوع رابطه انسان و محیط در چهار دهه اخیر، در کانون توجه بسیاری از صاحب­نظران در علوم مختلف بوده است. اگرچه نگاه علمی به پدیده پیوند انسان و مکان مقوله تازه­ای نیست، هنوز پرسش­های متعددی در ارتباط با چگونگی تعریف رابطه انسان و مکان برای استفاده در فرآیند طراحی معماری مطر ح می­شود. درک مسئله حس­آمیزی و ادراک­تنانه در معماری سنتی این مسئه­ای است که این پژوهش به دنبال آن است. روش این تحقیق کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی به دنبال تحلیل بازنمایی حس­آمیزی و ادراک بدنی در تجربه فضا معماری است. روش گردآوری داده­ها با استفاده از مصاحبه­های نیمه ساختاریافته و نیمه عمیق می­باشد. حجم نمونه براساس منطق اشباع نظری و همزمان با انجام مصاحبه­ها، 16 نفر انتخاب شدند که 7 نفر آنها زن و 9 نفر آنها مرد بودند. روش تجزیه و تحلیل داده­های این تحقیق، با استفاده از تحلیل تماتیک(مضمون) می­باشد. نتایج این تحقیق در قالب مدل مفهومی در سه وضعیت بسترها/ شرایط ارائه شد و وضعیت و موقعیت فضایی و مکانی در قالب 3 مقوله ارائه شد و در مرحله بعد، پیامدها در 4 مقوله، دسته­بندی شد و در این مسیر، مقوله هسته برای بعد سازگاری در قالب احاطه بدن و احساسات در  امنیت و روح­مندی فضای بازارارائه شد. محیط بازار کرمانشاه، بدن فرد را با شکل و ساختار خود در برمی گیرد و امینت را به بدن فرد می­دهد و فرد با ارتباط حسی و آگاهانه، در ارتباط با گذشته و نیز رفع نیازهایی انسانی خود را در محیط باز تعریف می­کند و با روح این مکان ارتباط برقرار کند.
 
اهداف پژوهش:

تحلیل بازنمایی حس­آمیزی و ادراک بدنی در تجربه فضا معماری.
بررسی حس­آمیزی و ادراک تنانه در تجربه فضای معماری در بازار سنتی کرمانشاه.

سؤالات پژوهش:

ادراک تنانه و حس­آمیزی چه نقشی در تجربه فضا در معماری دارد؟
ادراک­تنانه و حس­آمیزی در مقام منبع الهامی برای تجربه فضای معماری، چه نقشی در فهم بازار سنتی کرمانشاه ایفا می­کنند؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of sensuality and body perception in the experience of architectural space in the traditional market of Kermanshah

نویسندگان [English]

  • Homa Seidalmassi 1
  • Gholamreza Talischi 2
  • Mohammad Mehdi Soroush 3
1 Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Hamedan Branch, Hamedan, Iran.
2 Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
3 Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Hamedan Branch, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

In this study, we examined the sensibility and body perception in the experience of architectural space in the traditional market of Kermanshah. The method of this research is qualitative and using the phenomenological approach seeks to analyze the representation of sensory and bodily perception in the experience of architectural space. The method of data collection is semi-structured and semi-in-depth interviews. The sample size was selected based on theoretical saturation logic and at the same time as the interviews, 16 people were selected, 7 of whom were women and 9 of whom were men. The data analysis method of this research is thematic analysis. The results of this research were presented in the form of a conceptual model in three states of substrates / conditions and the spatial and spatial position and position were presented in the form of 3 categories. Adaptation in the form of body surroundings and emotions in the security and spirit of the market space was presented. Kermanshah market environment includes the person's body with its shape and structure and gives security to the person's body and the person defines himself in the open environment with sensory and conscious communication, in relation to the past and also meeting human needs. The spirit of this place will communicate

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensuality
  • body perception
  • traditional market of Kermanshah
  • security
  • spirit of space

مراجع

آرنهایم، رودولف. (1386). پویه­شناسی صور معماری، ترجمه مهرداد قیومی بید هندی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، تهران: ایران.
اشتراوس، انسلم؛ جولیت، کوربین. (1391). مبانی پژوهش کیفی(فنون و مراحل تولید نظریه زمینه­ای)، ترجمه ابراهیم افشار، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
اکبری، علی؛ فلامکی، محمد منصور. (1395). «بررسی جایگاه «ادراکات حسی» و «احساس» در پدیده­شناسی فضای ساخته شده»، پژوهش­های انسان­شناسی ایران (نامه علوم اجتماعی)، دوره6، شماره1.
حاتمی گلزاری، کوچک خوشنویس. (1399). «بررسی کیفی ماندگاری معماری مجموعه‌ی بازار تبریز از منظر پدیدارشناسی،اندیشه معماری، شماره4.
حبیب رنجبری، شادی؛ اکبری نامدار، شبنم و سالک زمخانی، جلال. (1391). «مفاهیم حس حرکت در معماری، اولین همایش ملی اندیشه­ها و فناوری­های نو در معماری.
حقوقی­نیا، نیما. (1397). «تحلیل ایده معماری چند حسی با تاکید بر بازارهای سنتی ایرانی»، سومین کنفرانس بین المللی عمران ، معماری و طراحی شهری.
صمدی، جواد؛ ستارزاده، داریوش و بلیلان اصل، لیدا. (1398). «ارزیابی کیفی ابعاد حسی فضا در بازارهای تاریخی از منظر استفاده‌کنندگان (مطالعه موردی: بازار قزوین)»، باغ نظر، شماره81.
شولتز، کریستیان نوربرگ. (1381). معماری: حضور، زبان و مکان، ترجمه علیرضا سید علویان، تهران: انتشارات نیلوفر.
عباسی، زهرا؛ حبیب، فرح و مختابادامریی، سیدمصطفی. (1397). مروری نو بر ادراک حسی در معماری بازار ایرانی-اسلامی (نمونه موردی: بازار کاشان). نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری­های نوین معماری و شهرسازی، ۸ (۲).
فلاحت، محمدصادق. (1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکل­دهنده آن، نشریه هنرهای زیبا، شماره26.
گروتر، یورگ کورت. (1386). زیبایی­شناسی در معماری، ترجمه جهان­شاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، چاپ چهارم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی تهران.
مرادی، منصور؛ شیخیان، فرشاد و هادیان فر، محمد. (2016). «نقش حس مکان در بازیابی هویت به مکانهای تاریخی(با مطالعه موردی: بازار سنتی کرمانشاه»، همایش بین­المللی معماری شهری، ترکیه(استانبول).
مرلوپونتی، موریس. (1391). جهان ادراک، ترجمه فرزاد جابرالانصار، تهران: انتشارات قفنوس.
نامی، غلام حسین. (1387). مبانی هنرهای تجسمی، تهران: نشر توس.
نوربرگ‌ شولتز، کریستین. (1387)، روح مکان، ترجمه؛ محمد رضا شیرازی، تهران: انشارت دانشگاه خوارزمی.
نصرتی، مراللو؛ رضا، بهرام وزیری، فراهانی و قاسمی بغدادی، . (1391). «تجلی معانی و مفاهیم حرکت در شکل­گیری ایران معاصر معما»، اولین همایش ملی اندیشه­ها و فناوری­های نو در معماری.
نگین ناجی، صمد، مجتبی، انصاری و حسنعلی، پورمند. (1396). «تبیین نسبت رابطه انسان و مکان در فرآیند طراحی معماری با رویکرد پدیدارشناسی»، معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)، دوره22، شماره4.
Rapaport, A. (1993). The invention of Architecture from caves to cities, Vndrestanding , Roth, Leland. Craftsmanhouse
Benson, C. (2002). The Cultural Psychology of Self: Place, Morality and Art in Human Worlds: Taylor & Francis.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار