نقد تکوینی پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» اثری از حبیب الله صادقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دکتری تخصصی، عضو هیأت علمی گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دکتری تخصصی، عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فرانسوی، دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.22034/ias.2022.325583.1858

چکیده

تابلوی هجران شمارۀ یک، اثر حبیب ­الله صادقی، بهمن‌ماه 1368 در ابعاد 260 در 140 سانتی‌متر و در کادری مستطیلی-افقی اجرا ‌شد و تکنیک این اثر، میکس‌مدیاست. نوشتار حاضر بر آن است، با استفاده از روش نقد تکوینی به مطالعۀ پردۀ نقاشی هجران شمارۀ یک اثر حبیب ­الله صادقی- به­مثابه متنی تصویری بپردازد. در این روش نقد، به جای پرداختن به متن نهایی، مراحل تکوین متن، مورد بررسی قرار‌می‌گیرد. از این رو، به واسطۀ پیگیری عناصر و مستندات پیشامتنی و بررسی روابط میان آن‌ها با متون پیرامونی اعم از پیرامتن، فرامتن و پیش‌متن، علاوه بر شناسایی علل و عوامل دگرگونی پیشامتن‌های یک متن، فرآیند آفرینش و تکوین آن، بازسازی می‌شود. موضوعی که در این پژوهش، مطرح شده‌است، چگونگی فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» و عناصر برون‌متنی و درون‌متنی اثرگذار در شکل‌گیری این اثر است. لذا پس از  تبیین روش نقد تکوینی، پردۀ نقاشی هجران از حبیب ­الله صادقی برمبنای الگوی نقد تکوینی، مورد تحلیل قرار گرفت. با تشریح روابط میان عناصر پیرامتنی، فرامتنی، پیش‌متنی و پیشامتنی، هم چنین رفتار تکوینی نقاش، مشخص گردید که در تکوین این تابلو، نقاش از اتود و اسکیس استفاده نموده است. به علاوه، این متن متأثر از دو پیرامتنِ رحلت امام و عناصر نگارگری است. از سوی دیگر، پیگیری عناصر پیشامتنی این اثر، بیان‌گر تأثیر «اسطورۀ هدف» بر سبک خلق عملی این تابلوی نقاشی است. این پژوهش از منظر هدف، بنیادی و از جهت روش، توصیفی-تحلیلی است که داده‌های آن به شیوۀ اسنادی و گفت و گوی حضوری جمع‌آوری شده است.   

اهداف پژوهش:
1. تبیین کاربرد نقد تکوینی در مطالعۀ آثار نقاشی.
2. شناسایی فرآیند تکوین پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» از حبیب‌الله صادقی.

سؤالات پژوهش:

1. فرآیند تکوین و آفرینش پردۀ نقاشی «هجران شمارۀ یک» چگونه است؟
2. کدام عناصر برون‌متنی و درون‌متنی در فرآیند تکوین آن، اثرگذار بوده‌اند؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Formative Criticism of the Painting “Hejran Number One” by Habibullah Sadeghi

نویسندگان [English]

  • Hamideh Mahmoudzadeh 1
  • Mostafa Goudarzi 2
  • Bahman Namvar Motlagh 3
1 P. H. D., student in research of art, Department of advanced studies of art, Faculty of visual arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 P. H. D., Faculty member of Advanced Studies of Art, Faculty of visual arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 P. H. D., Faculty member of French and Latin Language. Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University. Tehran. Iran.
چکیده [English]

The painting of “Hejran Number One”, by Habibullah Sadeghi, was completed in February One989 in dimensions of 260 x One40 cm and in a rectangular-horizontal frame, and the technique of this work is diversified media. The purpose of this article is to study the painting of Hejran Number One by Habibullah Sadeghi as a visual text using the formative criticism method. In this method of criticism, as an alternative of dealing with the final text, the stages of text development are examined; therefore, by tracking pre-text elements and documents and by examining the relationships such features and the surrounding texts, including para-text, meta-text and pretext, in addition to identifying the causes and factors of transformation of the pretexts of a text, the process of its creation and development is reconstructed. The subject that has been raised in this research is how the process of the creation of the "Hejran Number One" painting and the extra-textual and intra-textual elements that are effective in the formation of this work; Therefore, after explaining the formative criticism method, the Hejran painting by Habibullah Sadeghi is analyzed based on the mentioned method. By describing the relationships between para-textual, meta-textual and pre-textual elements, as well as the painter's developmental behavior, it was found that the painter applied etudes and sketches in the development of this painting. Also, this text is influenced by the two para-texts of Imam Khomeni’s passing and painting elements. On the other hand, the pursuit of the pre-textual elements of this work displays the influence of the "legendary aim" on the practical creative style of this painting. This study is fundamental in terms of research aims and descriptive-analytical from the point of view of methodology.

Research aims:
1. An amplification on the use of formative criticism in the study of paintings.
2. An identification on the developmental process of the painting "Hejran Number One by Habibullah Sadeghi.

Research questions:
1. What is the process of creation of "Hejran Number One" painting?
2. Which extra-textual and intra-textual elements have been effective in the process of its formation?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Formative Criticism
  • Creation Process Pretext
  • Developmental File
  • Habibullah Sadeghi

مراجع

آیت‌اللهی، حبیب ­الله. (1384). شیوه‌های مختلف نقد هنری، چاپ اول، تهران: سوره مهر.
احمدی، بابک. (1387). ساختار و تأویل متن، جلد اول، تهران: نشر مرکز.
تادیه، ژان-ایو. (1377). نقد ادبی در سدۀ بیستم، ترجمه محمد رحیم احمدی، چاپ اول، تهران: سوره.
کشمیرشکن، حمید. (1394). هنر معاصر ایران، چاپ نخست، تهران: مؤسسۀ فرهنگی پژوهشی چاپ نظر.
گودرزی، مصطفی. (1387). خیال شرقی، تهران: فرهنگستان هنر.
نامورمطلق، بهمن و اسداللهی‌تجرق، الله‌شکر. (1391). نقد تکوینی در هنر و ادبیات، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
نامورمطلق، بهمن. (1395). بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم، تهران: انتشارات سخن.
اسداللهی، ­الله‌شکر. ( 1386). «روش نقد تکوینی در ادبیات»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ7، صص. 93-114.
افسریان، ایمان. (1389). «بی ینال قدرت»، حرفۀ هنرمند، شماره‌ی 35، صص. 142-157.
باغبان ماهر، سجاد. (1386). «نقد تکوینی اثری از نگارگری معاصر ایران»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شماره‌ی 7، صص. 136-151.
دروش فرانسوآ. (1380). «داستان پیدایش نسخه و نسخه‌شناسی»، ع. روح‌بخشان، نامه‌ی بهارستان، شمارۀ اول، صص. 57-66.
کنگرانی، منیژه. (1386). «نقد تکوینی گرنیکا»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ 7، صص. 115-135.
نامور مطلق، بهمن. (1386)،.«نقد تکوینی در هنر»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ 7، صص. 93-114.
Biasi, P. (2000). La génétique des textes, Paris, Nathan, coll. 128.
Biasi, P. (2015). Génétique des arts plastique, Littérature, Vol.2, N.178, pp. 64-79.
Beugnooot, B. (2003). Territories Génétiques: Autour des Travaux de Louis Hay, Revue d'Histoire littéraire de la France, Presse universitaire de France,Vol. 103, pp. 259-265.
Bourdaillet, J. (2009). Alignement monolingue avec recherché de déplacements pour la critique génétique, TAL. Vol.5. N.1.
Genette, G. (1982). Palimpsestes: littérature au second degré, Seuil, Paris.
Grésillon, A. (2007). La critique génétique: origines, méthodes, théories, espaces, frontières, Veredas, N. 8, pp. 31-45.         
Grésillon, A. (2016). Éléments de critique génétique Lire les manuscrits modernes, CNRS, Paris.
Herschberg Pierrot, A. (2010). Chemin de l’oeuvre, Genesis, No. 30, P. 87-108.   Hurlebusch K. (1997). Compte-rendu; Éléments de critique génétique. Lire les manuscrits modernes, Genesis, N11, pp. 161-163.
Lebrave, J. (1992). La critique génétique: une discipline nouvelle ou un avatar moderne de la philology? Genesis, No 1.
LeMen, S. (2004). Présentation, l’oeuvre d’art en devenir. Chemain faisant (prés parés), Genesis, No. 24, pp.7-19.
Mittérand, H. (1989). Critique génétique et histoire culturelle. In Louis Hay (sous la dir. De), La Naissance du texte, Paris, José Corti.
www.sadeghi,gallery

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار