نگرشی هندسی و مفهومی به زمینه‌های گره ده تند و کند هنر گره‌چینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد معماری

2 معمار تجربی، کارشناس مکانیک

3 کارشناس ارشد معماری پایدار و طراحی شهری

10.22034/ias.2018.91564

چکیده

تزیینات اغلب بناهای شاخص دوره‌ی اسلامی، نقشی پررنگ با پشتوانة فلسفی مختص به خود را داشته است. گونة تزیین گره، نوعی منحصر به فرد در میان انواع تزیینات هندسی معماری اسلامی و سنتی ایران و شرق بوده است که خلق این میراث ماندگار از ترکیب تعدادی شکل بنیادی یا نقش‌مایه تشکیل می‌شوند. اولین مرحلة ترسیم گره، بستن زمینه‌ی (قاب) گره است که نقش‌مایه‌ها با آن محدود می‌شوند. گره‌های هندسی در برخورد اول گیج کننده به نظر می‌رسند ولی با دقت بیشتر مشاهده می‌گردد که در پشت هر زمینة گره، منطقی هندسی و مفهومی ذاتی نهفته است. در این راستا این سوال مطرح می‌شود که چگونه می‌توان زمینه‌های جدیدی با اندیشه‌ای عرفانی و هندسه‌ای نامتقارن در مقابل زمینه‌های مرسوم خلق نمود. در این پژوهش، با تمرکز بر یکی از انواع گره (گره ده تند و کند)، منطق نظم هندسی در نقش‌مایه‌ها اثبات شده و زمینه‌های جدیدی با رویکرد هندسی و اندیشه‌ای عرفانی معرفی و ویژگی‌های هندسی آرایه‌های اسلامی از زاویه‌ای دیگر مورد بررسی  قرار می‌گیرد. برای تبیین یافته‌های این پژوهش، از روش  توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده‌ها با بهره‌گیری از روش مطالعات اسنادی کتابخانه‌ای انجام شده است. همچنین، تحلیل داده­ها که منتج به ارایه‌ی زمینه‌های جدید شده، با استفاده از روش استدلال منطقی انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geometric Attitude And Conceptual To Frames motifs of tile of ten Sharp and dumb

نویسندگان [English]

  • Majid Deheshti 1
  • Mahdi Khosh Nejad 2
  • Seyyedeh Maryam Hosseini 3
2 experimental architect, expert in mechanics
3 Master in Sustainable Architecture and Urban Design
چکیده [English]

More decorations of buildings  Islamic era, An important task With Philosophical experience had. motifs of Decorations A special way Among the geometric ornaments of Islamic and traditional architecture of Iran and the East have been Who invented this old art It combines a number of original shapes or layouts. The first step is drawing Creating a knot frame That  motifs They gather with it. Motifs of Geometric First it is wandering But it is more accurately seen Which is behind each motifs of the frame There is a geometric method and a concept. The question arises, therefore How is it New frames with Mystical thinking and irregular geometric versus old frames created. In this study, According to one type of node (motifs of tile of ten Sharp and dumb) Proof of geometric order in proven motifs and New frames with geometric and mystical insights Introducing and Islamic geometric features from new angles are checked. To confirm the information of this research, Descriptive-analytical method has been used and Collect information using the method Studies of library documents have been carried out. also, Information analysis that Has caused the new frames to be drawn, Using the logical reasoning method done. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • motif
  • tile of ten Sharp and dumb
  • Islamic decorations
  • New frame
  • Mystical Thinking
کتاب‌ها:
-          احمدی، بابک (1380)، حقیقت و زیبائی، چاپ پنجم، تهران، نشر مرکز
-          پاکباز، روبین (1383)، دایرالمعارف هنر، نقاشی، پیکره سازی، گرافیک، تهران، فرهنگ معاصر
-          پوراحمد، احمد : کلانتری، خلیل (1384)، فنون و تجارب برنامه ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها، تهران، جهاد دانشگاهی
-          حصوری، اکبر (1385)، مبانی طراحی سنتی در ایران، تهران، چشمه
-          زمرشیدی، حسین (1365)، گره چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی، شیراز، مرکز نشر دانشگاه شیراز
-          دهقان نژاد، اکبر، (1383) "ژوهشی در روش های ریاضی موجود برای بررسی نقوش هندسی و جایگاه آن در هنر کاشی‌کاری اسلامی و ایرانی" مجموعه مقالات دومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایرانی، ارگ بم - کرمان، جلد پنجم.
-          سامانیان، صمد (1387)، هندسه نقوش اسلامی، آموزش های فنی و حرفه ای رسمی، تهران، موسسه فرهنگی هنری شقایق روستا، چاپ اول
-          سیدجان، عباس و عامر شاکر سلمان (1383)، هم آراستگی در نگاره‌های اسلامی، ترجمه آمنه آقاربیع، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی
-          شعرباف، اصغر (1372)، گره و کاربندی، تهران، سازمان میراث فرهنگی
-          شفائی، جواد (1380)، هنر گره‌سازی در معماری و درودگری، تهران، انجمن آثار و مفاخر
-          غلامعلی‌پور، محمد رضا (1390)، رقص صوفیانه: پژوهشی در سماع صوفیان، تهران، راه نیکان
-          فرشچیان، محمود (1395)، آثار استاد فرشچیان (وزیری با قاب گویا)، تهران، خانه فرهنگ و هنر گویا
-          فلامکی، محمد منصور (1387)، ریشه ها و گرایش‌های نظری معماری، تهران، موسسه علمی و فرهنگی فضا
-          لاوسون، برایان (1394)، طراحان چگونه می‌اندیشند، ترجمه حمید ندیمی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی
-          ماهرالنقش، محمود (1361)، کاشیکاری ایران، تهران، انتشارات موزه رضا عباسی
-          محمودی نژاد، هادی (1388)، معماری زیست مبنا، تهران، طحان
-          نجیب اغلو، گل‌رو (1379)، هندسه و تزئین در معماری اسلامی (طومار توپکاپی)، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی، تهران، روزنه
-          نوایی ، کامبیز و کامبیز حاجی قاسمی (1390)، خشت و خیال، تهران، سروش
-          نصر، سید حسین (1375)، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران، دفتر مطالعات دینی هنر
-          هیلن برند، رابرت (1390)، هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، تهران، روزنه
 
مقاله:
-          نوروزی،مصطفی (1387) "سینمای توحیدی درباره هنر اسلامی و سینما" هفته‌نامه پگاه حوزه، شماره 248، 8
 
English resources:
-          Akkach, Samer (2005), Cosmology and Architecture in pre modern Islam, , New York, State University of New York Press.
-          Aljamali .Ahmad M, and Ebad Banissi (2003), Grid Method Classification of Islamic,Geometric Patterns, WSCG , February, 3-7Plzen, Czech Republic.
-          Fischbein, Efraim (1987), Intuition in science and mathematics An educational approach, Dordrecht, Kluwer.
-          Henry, Richard, (2007), Pattern, Cognition and Contem plation: Exploring the Geometric ,Art of Iran, Public lec tureat the Middle East Association on 27 April. Published in the Journal of the Iran Society.
-          Parkstone press (2010), Persian miniatures, London, Parkstone press
-          Wade, David (1976), pattern in Islamic Art, macmillan publishing co, inc., New York
 
منابع تصاویر:
-        دهشتی، مجید (نگارنده)
-        زمرشدی، حسین (1365) گره چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی، شیراز، مرکز نشر دانشگاه شیراز
-        فرشچیان، محمود (1395)، آثار استاد فرشچیان (وزیری با قاب گویا)، تهران، خانه فرهنگ و هنر گویا
-        غلامعلی‌پور، محمد رضا (1390)، رقص صوفیانه: پژوهشی در سماع صوفیان، تهران، راه نیکان
-        ماهرالنقش، محمود (1361)، کاشیکاری ایران، تهران، انتشارات موزه رضا عباسی
-        نوایی ، کامبیز و کامبیز حاجی قاسمی (1390)، خشت و خیال، تهران، سروش
-          Parkstone press (2010), Persian miniatures, London, Parkstone press
 
Sources and references:
-          Ahmadi, Babak (2001), Truth and Beauty, Fifth Edition, Tehran, Center Publishing
-          Burkhart, Titus (2007), The Immortal Values of Islamic Art in the Basics of Spiritual Art, translated by Seyyed Hossein Nasr, Tehran, Office of the Art Area of the Islamic Propagation Organization
-          Pakbaz, Rubin (2004), Encyclopedia of Art, Painting, Configuration, Graphic, Tehran, Contemporary Culture
-          Pourahmad, Ahmed: Kalantari, Khalil (2005), Techniques and Experiences of Restoration of the Historical Context of Cities, Tehran, University Jihad
-          Hassouri, Akbar (2006), Basics of Traditional Design in Iran, Tehran, Fountain
-          Dehghannezhad, Akbar (2004), An Investigation into Existing Mathematical Methods for the Study of Geometric Patterns and Its Position in the Islamic and Iranian Tile Art ", Proceedings of the 2nd Congress on Iranian Architectural and Urban History, Bam - Kerman, Vol. 5.
-          Zomrushidi, Hossein (1986), Chinese Knot in Islamic Architecture and Handicrafts, Shiraz, Shiraz University Publication Center
-          Samanian, Samad (2008), Islamic Geometric Patterns, Official Technical and Vocational Education, Tehran, Shaghayegh Village Village Cultural and Art Institute, First Edition
-          Sayedjan, Abbas and Amir Shaker Salman (2004), Adornment in Islamic Paintings, translation by Amina Agharbai, Mashhad, Astan Quds Razavi Publishing House
-          Sharbaf, Asghar (1993), Knot and Workshop, Tehran, Cultural Heritage Organization
-          Shafa'i, Javad (2001), Artistic Art in Architecture and Recording, Tehran, Association of Works and Cooks
-          Gholamali-Pour, Mohammad Reza (2011), Sufi Dance: A Study on the Sufi Sufi, Tehran, The Way of Nikan
-          Farshchian, Mahmoud (2016), works by Professor Farshchian (Vaziri with Goya Frame), Tehran, House of Art and Culture
-          Falamaki, Mohammad Mansour (2008), Theoretical Origins and Approaches of Architecture, Tehran, Space Science and Culture Institute
-          Lawson, Brian (2015), How Do Designers Think, Translated by Hamid Nadimi, Tehran, Shahid Beheshti University
-          Mahrallenqash, Mahmood (1982), Tile of Iran, Tehran, Museum of Reza Abbasi
-          Mahmoudinejad, Hadi (2009), Architecture of Ziba, Tehran, Tahan
-          Najib Eghloo, Golroo (2000), Geometry and Decorating in Islamic Architecture (Topkapi Scroll), Translation by Mehrdad Ghiyomi Bidhendi, Tehran, Stomatology
-          Nawayi, Kambiz and Kambiz Haji Ghasemi (2011), Clay and Imam, Tehran, Soroush
-          Nasr, Seyyed Hossein (2006), Islamic Art and Spirituality, Translation by Rahim Ghasemian, Tehran, Religious Studies Department of Art
-          Hiller Brand, Robert (2011), Islamic Art and Architecture, Translated by Ardeshir Eshraghi, Tehran, Poster
Article:
Nowroozi, Mostafa (2008), Monotheistic Cinema on Islamic Art and Cinema, Pegah Hoseh Weekly, 248, 8