تحلیل مضمون عاشقانه چند نگاره از رضا عباسی با تأکید بر اثر « بانوی خیال پرداز» بر مبنای آرای صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه نقاشی دانشگاه هنر اصفهان

2 استاد دانشگاه هنر تهران

3 دانشجوی دکترای پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان

10.22034/ias.2018.91841

چکیده

     مضامین عاشقانه در نگارگری به اشعار عاشقانه و شاعرانه فارسی به قبل از مکتب اصفهان بر می‌گردد.آثاررضا عباسی از جمله مضامین عاشقانه و تغزلی، سبک جدیدی را در طراحی و نقاشی ایرانی ابداع کرد.پیوند درونی اجزاء مختلف آثار تغزلی رضا با ترکیب بندی جدید و نه همچون آثار گذشته ولی با دوری از پرسپکتیو و سایه روشن و هماهنگ با فلسفة جدید صدرالمتألهین، فرهنگ و هنر روزگار عصر شاه عباس اول صفوی را به زیبایی تمام نشان می‌دهد.  آثاررضا بامضامینمختلفعاشقانه،عرفانی،حماسیواجتماعیهستند؛ که از میان آثار او  بهتحلیلچندنگارهازاینهنرمندبامضامینعاشقانهوتطبیقآنهاباآراءصدرالمتألهینپرداختهمی‌شود .رضانقشمایه‌هاوموضوعاتشاخصعاشقانهوعرفانیدرجهانپیرامونراکهدرلایه‌هایپنهانآثارشموجوداست، به‌ طوررمزگونه نمایانمی‌سازد. 
     عشق عفیف در آراء ملاصدرا،
که در بعضی از آثار رضا، مطابق‌های تصویری آن را می‌توان یافت، از مشاهده شروع و به تمثیل و تمثل منتهی می‌شود که این خود سرآغاز دیگری است و در انتها به اتهاد عاشق و معشوق و یکی شدن با خداوند و وحدت وجود ختم می‌شود. هدفازپژوهشحاضردستیابیبهمبانیپنهانوآشکارعاشقانةنهفتهدرآثاررضاعباسی،هنرمنددربارشاهعباسوتطبیقومقایسة آن‌هابامؤلفه‌هایفکریصدرالمتألهیندربابعشقاست. از این روی، ابتدا آراء صدرا در زمینه عشق بیان می‌شود و در ادامه چند نمونه از آثار رضا عباسی که از نظر مضمون، تغزلی هستند و به نظر می‌رسد با آراء صدرا در زمینه عشق هماهنگ هستند، مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. بدینترتیب،درتحقیقحاضرباروشجمعآوریاطلاعاتودادههابهصورتکتابخانه‌ایازکتاب‌هایموجودو اسناد تصویریموزه‌هاو بررسی داده‌ها، بهشیوةتحلیلی،تطبیقی، یافته‌هایی که به‌دست آمدمبین آن استکهاکثرآثار تغزلی رضاعباسیبامؤلفه‌هایفکری ملاصدرادربابعشقارتباطدارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Romantic content of some images by Reza Abbasi with emphasis on "Lady of imagination" on the basis of Sadrolmotallehin’s ideas

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Nazeri 1
  • Mehdi Hoseyni 2
  • Hasan Razmkhah 3
چکیده [English]

The romantic purpose of Persian poems in painting returned to times before Isfahan's school.    Reza Abbasi’s works, including romance and lyrical themes, divised a new style in Iranian  design and painting.The inner connection of various components of Lyrical works of Reza with the new composition not as the past works but away from the perspective, the shadow and in harmony of new Sadr-al-Mutalehin illustrate the culture and art of first shah abbas era's. Reza Abbasi’s works are of different romantic, mystical, epic and social themes. In the current study some of the artist’s images with romantic themes are analyzed in line with the ideas of Mulla Sadra. Reza mysteriously reveals the romantic and mystical motifs and subjects in the world around that are obvious in the hidden layers of his works.
      Afif's love can be found in the Molasadra's view and in some of Reza's work and start with an observation and ends with some allegories which is itself another beginning and at the end finished by accretion of love and beloved and being unify with GOD and unification.The objective of this study lies in the achievement of the principles of covert and overt romantic moods in the works of Reza Abbasi, Shah Abbasid artist, and matching and comparing them with the intellectual components of Mulla Sadra on Love. Thus, first, the views of Sadra in love will express and in the following, some of the works of Reza Abbasi, which are lyrical in contents and it seems to be alingned with Sadra’s votes on love, will be analyzed. To achieve this, in this study, according to the analysis, comparative and collection methods and through library data collection from the available books, museums and analysis of the gathered data, the gained results support that most of Reza Abbasi’s works are connected to Sadra’s intellectual components on Love. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isfahan school of painting
  • Reza Abbasi
  • Mulla Sadra
  • theme
  • romantic
  • love
  • “The Dreamer Lady”
کتاب­ها:
آژند، یعقوب(1393)، مکتب نگارگری اصفهان، تهران، سازمان چاپ و انتشارات
ابن عربی،محی الدین(1385)، عشقوعرفانازدیدگاهابنعربی، ترجمه محمد رادمنش، تهران، انتشارت جامی.
اسکارچیا، جیان روبرتو(1384)، هنرصفوی،زند،قاجار، جلد10، ترجمه یعقوب آژند، تهران، مولی.
اشرفی. م. م(1367)، همگامینقاشیباادبیاتایران، ترجمه رویین پاکباز، تهران، نگاه.
التهانوی، محمد اعلی بن علی(1346)، کشافاصطلاحاتالفنون، جلد2، چاپ دوم، تهران انتشارات خیام.
امامی جمعه، سیدمهدی(1388)، فلسفههنردرعشقشناسیملاصدرا، چاپ دوم، تهران، مؤسسة تألیف و نشر آثار هنری.
بهاری، عبادالله(1385)، رضاعباسی،مجموعهمقالاتنگارگریمکتباصفهان، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر.
پاکباز، رویین(1381)، دایره‌المعارف هنر، چاپ سوم، تهران، فرهنگ معاصر.
جوانی، اصغر(1385)، بنیان های نقاشی مکتب اصفهان، چاپ دوم، تهران، فرهنگستان هنر.
حکمت، نصرالله(1389)، متافیزیکخیالدرگلشنرازشبستری، چاپ دوم، تهران، فرهنگستان هنر.
ستاری، جلال(1392)،عشقصوفیانه، چاپ هفتم، تهران، نشر مرکز.
سجادیی، سید جعفر(1379)، فرهنگاصطلاحاتفلسفیملاصدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سودآور، ابوالعلاء(1381)، هنردربارهایایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، تهران، کاررنگ.
شبستری، شیخ محمود(1376)، گلشنراز، تصحیح پرویز عباس داکانی، تهران الهام.
شیرازی، صدرالدین محمد(1981م)، الحکمتالمتعالیهفیالاسفارالعقلیهالاربعه، جلد7 و 9 ، چاپ سوم، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی.
شیرازی، صدرالدین محمد(1367)، الحکمتالمتعالیهفیالاسفارالعقلیهالاربعه، جلد7 و 9 ، قم، مصطفوی.
شیرازی، صدرالدین محمد(1392)، حکمت متعالیه در اسفار عقلی اربعه، سفر سوم، ترجمه محمد خواجوی، تهران، مولی.
شیرازی، صدرالدین محمد (1380)، المبدأوالمعاد، تحقیق سید جلال الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب.
شیرازی، صدرالدین محمد(1411ق)، تفسیرالقرآنالکریم، ج7،  قم ، انتشارات بیدار.
شیرازی، صدرالدین محمد(1371)، مفاتیحالغیب، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی.
کن بای، شیلا(1393)، نقاشیایرانی، ترجمة مهدی حسینی، تهران، انتشارات دانشگاه هنر.
کن بای، شیلا(1393)، رضاعباسیاصلاحگرسرکش، ترجمة یعقوب آژند، چاپ سوم، تهران، انتشارات متن.
کن بای، شیلا(1387)، عصر طلایی هنر ایران، ترجمة حسن افشار، تهران، نشر مرکز.
گرابر، الگ (1390). مروری بر نگارگری ایرانی، ترجمه مهرداد وحدتی دانسمند، چاپ دوم، تهران، نشر آثار هنری متن.
لاهیجی، شمس الدین محمد(1385)، مفاتیحالاعجازفیشرحگلشنراز، تصحیح و تعلیقات محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، چاپ ششم، تهران، زوّار.
میرمنشی،قاضی احمد(1358)،گلستانهنر، به کوشش احمد سهیلی خوانساری، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ولش، آنتونی(1389)، نگارگریوحامیانصفوی، ترجمه روح الله رجبی، چاپ دوم، تهران، فرهنگستان هنر.

منابع انگلیسی: 

Atil. Esin .(2003), Riza Abbasi and his Recumbent Nude by Water’s Edge, Art and Culture
gazin  Canby.Sheila . R .(1990), Age and Time in the Works of Reiza, Pershian                    
Masters.Canby.Sheila . R .(1996), The Rembellious Reformer, London, Azimuth Editions.