معیارهای طراحی در ساختار حیاط مرکزی و تالار تابستان‌نشین خانه‌های قاجار یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه علم و صنعت(نویسنده مسئول )

3 3 استاد گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

مسایل زیست ­محیطی و بحران انرژی از مشکلات امروزی انسان در دوران معاصر هستند که معماری بومی اقلیم گرم و خشک ایران در زمینه حل آنها به راه­کارهایی خردمندانه­ای دست یافته است. این معماری در هماهنگی با محیط پیرامون،  بهره­گیری از نیروهای طبیعت، و مقابله با شرایط سخت اقلیمی موفق بوده است. معماری پایدار در این اقلیم با استفاده از عناصر، مصالح، و دانش سازندگانشان در متعادل­سازی حرارتی موفقیت­های چشمگیری کسب نموده که شناخت الگوهای آن می­تواند در طراحی امروزی مسکن در اقلیم­ گرم وخشک ایران راه­گشا باشد. این مقاله به بررسی معیارهای طراحی در ساختار حیاط مرکزی و تالار­ تابستان­نشین خانه­های دوران قاجار در مناطق گرم وخشک ایران می­پردازد. علت انتخاب عصر قاجار به عنوان زمینه مطالعه موردی این پژوهش اینست که بیشترین تعداد این خانه­ها مربوط به این دوران هستند. به منظور یافتن رابطه‌ فضاها با یکدیگر و شناخت هندسه‌ حاکم بر آنان از روش همبستگی استفاده شده و مسیر استنتاج و تحلیل داده‌ها بر اساس  مقایسه و استقرا است. پس از  مطالعات میدانی وجمع­آوری اطلاعات، ابعاد حاصله در جداول مختلف جمع‌آوری شدند­ و سپس معیارهای طراحی و الگوهای ساختاری حیاط مرکزی و تالار  تابستان­نشین،  تناسبات و نحوه ارتباطات فضایی آنان مورد بررسی قرار گرفتند.­ تحلیل اقلیمی فضاها در نمونه­های منتخب نیز انجام شد. روش این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی، از نوع پیمایشی، و کیفی- کمی است. از نتایج حاصل از بررسی داده­ها، معیارهای طراحی واستاندار حاکم بر فضاها و روابط آنها و تناسبات صحیح حیاط مرکزی و تالار تابستان­نشین در اقلیم گرم و خشک ایران حاصل شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey on the Design Standards of Central Courtyard and Summer Hall in Yazd Qajar Houses

نویسندگان [English]

  • Yasaman Yazdi 1
  • Seyed Majid mofidi Shemirani 2
  • Iraj Etessam 3
1
2
3
چکیده [English]

Environmental issues and energy crisis are among the problems of contemporary man for which the local architecture in hot and arid areas in Iran achieved some wise solutions. This kind of architecture has been successful in harmonizing the environment, utilization the natural sources, and confronting hard climate conditions. Sustainable architecture of this area could obtain impressing success in thermal balancing with the help of suitable materials and knowledge of the local architects. That is why recognition the patterns of this architecture can be useful for designing modern houses. This research studies design standards of central courtyard and summer hall in Yazd Qajar housesin the hot and arid areas of Iran. The statistical population of this study contains some traditional houses in Qajar era because most of these kinds of buildings have been built in this period of time. The correlation method has been used for finding the relations between different spaces and geometric patterns. Deducing and analyzing the results have been by comparison and induction. After field studies and collecting information, the measured dimensions of the central courtyards and summer halls have been presented in different charts and the design standards and structural patterns have been surveyed. On the other hand, the proportions and spatial relations of various areas have been investigated. According to the aim of this research, this is a functional survey with the quantitive-qualitative method. As the conclusion, the design standards and the correct proportions of the central courtyards and summer halls in hot and arid areas in Iran have been resulted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hot and Arid Area
  • Yazd Architecture
  • Central Courtyard
  • Summer Hall
  • Design Standards

مراجع

کتاب­ها :
- پیرنیا، محمدکریم (1382) سبک شناسی معماری ایرانی، تدوین غلامحسین معماریان، تهران: انتشارات پژوهنده.
- حاجی قاسمی، کامبیز (1383) گنجنامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، دفتر چهاردهم:خانه های یزد، تهران: انتشارات روزنه.
- دهخدا، علی اکبر (1373) لغتنامه دهخدا، موسسه لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
- معماریان، غلامحسین(1387) آشنایی با معماری مسکونی ایرانی(گونه شناسی درونگرا)، چاپ پنجم، تهران: نشر دانش.
- مفیدی شمیرانی، مجید(1386)، اقلیم و معماری، درسنامه گروه معماری و شهرسازی، دکتری تخصصی معماری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
مقاله ها:
- پورمند، حسنعلی(1358) "حقیقت مکان و فضای معماری"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره چهارم،صفحات56-43.
- شایسته فر، مهناز(1390) "هماهنگی رنگ و نقش در تزیینات مسجد جامع یزد"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره پانزدهم،صفحات110-91.
- غلامی رستمی،نسیم(1389) "عناصر هویت ساز در معماری سنتی خانه­های ایرانی(نمونه موردی خانه رسولیان یزد)"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره سیزدهم،صفحات68-55.
رساله­ها:
- بیات، سارا (1396) "بررسی آسایش حرارتی در فضای نیمه باز مسکن بومی"، کارشناسی ارشد، راهنمایی ریما فیاضی،تهران: دانشگاه هنر.
- سفلایی، فرزانه (1383) " تأثیر محیطی حیاط مرکزی در معماری مسکونی پایدار مناطق گرم و خشک ایران"، رساله دکتری معماری، راهنمایی: سید مجید مفیدی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
منابع انگلیسی:
-Bonine, M.e. (1980), Aridity and Structure, “Desert Housing”, (Ed: Golany, G), New York.
- Dunhamm,D.D,(1960), The courtyard House as a Temperature Regulator, new science, London.
-Givon,B,(1976), Man, Climate and Architecture, Applied science publisher.Itd,Amsterdam, second edition.
- J. J. Ferrer-Forés. (2010), Courtyard housing: Environmental Approach in Architectural Education, Conference on Technology & Sustainability in the Built Environment.
- Roaf, S.)1988(, The Wind Catcher of Yazd, (Doctoral dissertation, Ph. D Thesis, Department of Architecture, Oxford Polytechnics).
- Tavassoli,M., (1974), Architecture in hot arid zone, The university of Tehran, Tehran.
-Trewartha, G. T.,) 1968 (, An introduction to climate, MeGraw Hill Book, Co. New York.
 
منابع تصاویر:
تصویر1 : حاجی قاسمی، کامبیز (1383)، گنجنامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، دفتر چهاردهم: خانه های یزد، تهران: انتشارات روزنه.
تصویر2 : حاجی قاسمی، کامبیز (1383)، گنجنامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، دفتر چهاردهم: خانه های یزد، تهران: انتشارات روزنه.
تصویر3: حاجی قاسمی، کامبیز (1383)، گنجنامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، دفتر چهاردهم:خانه های یزد، تهران: انتشارات روزنه.
تصویر4: حاجی قاسمی، کامبیز (1383)، گنجنامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، دفتر چهاردهم:خانه های یزد، تهران: انتشارات روزنه.
تصویر5:مفیدی شمیرانی، مجید(1386)، اقلیم و معماری، درسنامه گروه معماری و شهرسازی، دکتری تخصصی معماری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار