تطبیق جاندارانگاری حیوانی و انسانی در اشعار فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادبیات فارسی،گروه ادبیات فارسی، واحدکاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان

2 استادیارادبیات فارسی،گروه ادبیات فارسی، واحدکاشان، دانشگاه آزاداسلامی ،کاشان، نویسنده مسئول

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان،ایران.

چکیده

تفکر و اندیشه جاندارانگاری یا آنیمیسم نوعی تلقی هستی شناسانه انسان نسبت به دو جنبه مادی و غیر مادی نظام آفرینش است. این باور در ادبیات حالتی را بیان می کند که در آن گویی اشیاء جان و شعور دارند. در این شیوه، نویسنده یا شاعر می کوشد تا از دریچه خیال به شخصیت پردازی عناصر بی جان در قالب جان گرایی بپردازد. جاندارانگاری حیوانی و انسانی به مانندگی حیوان یا انسان و یا ساختن شکل ‌واره‌ های ترکیبی از آن دو، به بخشی از آنیمیسم تعریف می شود. در این میان، فروغ فرخزاد شاعر نوپرداز معاصر ایران و نازِک الملائکه شاعر معاصر و از پیشگامان شعر نو در ادبیات عرب، وظیفه­ی انتقال بخش­های مهمی از مفاهیم شعرهای خویش را به عهده­ی این صور خیال گذارده اند. این دو شاعر زن که هر دو از نمایندگان مطرح ادبیات زنانه در ایران و عراق هستند، علاوه بر زبان و احساس زنانه، روایتگر اندیشه های حاکم بر روزگار خود می باشند و مسائلی همچون تنهایی و غربت، مردستیزی، مظلومیت زن، بدبینی، مسائل اجتماعی و ... را بـا پیوندی ظریف با جاندارانگاری در قالب شعری اعتراضی به تصویر کشیده اند. در نوشتار پیش رو، جلوه های پدیدار شده باور جاندارانگاری یا جان گرایی در اشعار این دو شاعر با روش توصیفی- تحلیلی بررسی می شود. بررسـی هـا نشان می دهند که جاندارانگاری در آثار این دو شاعر، از حد آرایه های ادبی فراتر رفته و زیرسـاخت هـای ناتورالیستی اندیشه آنان را بازگو می کند. همچنین، کاربرد آنیمیسم در طبیعت در اشعار فروغ  و آنیمیسم در مفاهیم در اشعار نازِک بیشتر دیده می شود.    

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Corresponding Animal and Human Animism in the Poems of Forough Farrokhzad and Nazek al-Malaika

نویسندگان [English]

  • Farideh Salamat Nia 1
  • Saeed Kheir Khah Bozorgi 2
  • Abdolreza Modarreszadeh 3
1
2
3 Associate professor the group of language and persion literature, in Kashan branch, Islamis Azad university, Kashan, Iran.
چکیده [English]

The thinking of Animismis an ontological view of man in relation to both the material and immaterial aspects of the creation system. This belief creates a feeling in literature that seemingly objects are alive and have intelligence. In this method, the author or poet strives to add life and personality to his/her inanimate elements through imagination. Animal and human organism similar to an animal or human being, or by the formation of combinations of the two is considered as a part of animism. In the meantime, Forough Farrokhzad, a contemporary Iranian modern poet and Nazek al-Malaika, a contemporary poet and pioneer of modern poetry in Arabic literature, have taken the task of conveying important parts of their poetic concepts through imagination. These two female poets, who are both prominent representatives of women's literature in Iran and Iraq, are not only feminine in their language and emotion, but also reflect on the ideas that govern their day, such as loneliness and malice, cruelty, female oppression, skepticism, social issues and other matters with a delicate connection to animism in the form of protest poetry. In the present article, the manifestations of the beliefs of animism or life-oriented beliefs in the poems of these two poets are studied through a descriptive-analytic method. Studies show that the biodiversity in the works of these two poets goes beyond literary arrays and reflects their naturalistic infrastructures. Also, the use of animism in nature is more evident in Forough's poems than in the concepts of Nazek’s poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • animism
  • protest poetry
  • Forough Farrokhzad
  • Nazek al-Malaika
- آزاد، م. (محمود مشرف آزاد تهرانی)، (1384) پریشا دخت شعر (زندگی و شعر فروغ فرخزاد)، تهران: نشر ثالث.
- ابراهیمی کاوری، صادق و رحیمه جولانیان (1387) «مقایسة موضوعی وصف طبیعت در شعر فارسی و
عربی»، فصلنامة مطالعات ادبیات تطبیقی. دورة دوم، شمارة پنجم. 9-31.
- انوشیروانی، علیرضا (1398) «نابسامانی ادبیات تطبیقی در ایران»، دو فصل نامه علمی- پژوهشی ادیبات پارسی معاصر. سال نهم، شماره اول، 81-112.
بصری، میر (1994) اعلام الادب فی العراق الحدیث، لندن: دارالحکمه.
-روزبه، محمدرضا (1381) ادبیات معاصر ایران، تهران: روزگار.
- فرخزاد، فروغ (1347) دیوان فروغ فرخزاد، به کوشش اعظم نوروزی، مشهد: نیکا.
- فرخزاد، فروغ (1382) مجموعه اشعار، تهران: نگاه و آزادمهر.
- سلامت نیا، فریده؛ خیرجواه برزکی، سعید و مدرس زاده، عبدالرضا (1398) «نگاهی به آموزه های تعلیمی و اخلاقی در شعر فروغ فرخزاد و نازک الملائکه»، مجله پژوهش های اخلاقی، شماره 36. ص 127-146.
- سلامت نیا، فریده؛ خیرجواه برزکی، سعید (1396) « بررسی تطبیقی نمودهای اندیشه فروغ فرخزاد و نازک الملائکه»، مجله مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 41. ص 121-138.
- سلاجقه، پروین (1384) امیرزاده کاشی ها (نقد شعر احمد شاملو، تهران: مروارید.
- سلاجقه، پروین (1385) از این باغ شرقی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- شمیسا، سیروس (1387) بیان و معانی، تهران: تابش.
- الملائکه، نازک (1986) الدیوان، بیروت: دارالعوده.
- ناس، جان بی. (1370) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
- هداره، محمدمصطفی (1994) بحوثٌ فی الادب العربی الحدیث، بیروت، دارالنهضه العربی.