دعا و نیایش در غنای سبک زندگی(با تکیه بر اشعار نسخ مصور فردوسی، سعدی، مولوی و حافظ)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سبزوار ، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد سبزوار ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سبزوار ، ایران

10.22034/ias.2021.284021.1601

چکیده

دعا و نیایش در شعر فارسی، نشان از تلاش بنده برای اتصال به خالق است. شاعر فرصت ارزشمند هم‌سخنی با خداوند را از طریق دعا قدر می‌شناسد و فارغ از رد یا قبول دعا، خود را وامدار و شکرگزار معبود می‌داند. دعا در شعر بزرگان ادب فارسی، به‌ویژه در چهار رکن و ستون این ادبیات گران‌سنگ (فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ) به معنی واقعی، منشأ آسمانی و قرآنی پیدا می‌کند و نتیجۀ لطف و رحمت بی‌منتهای کردگار عالم است که بر بندگان منت می‌گذارد و فرصت دعا و شهد جان‌فزای نیایش را به خاصان خود می‌دهد. مسئله پژوهش حاضر چگونگی انعکاس مقوله دعا و نیایش در نسخ مصور برجای مانده از شاعران بزرگ ایرانی فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی است. در این پژوهش تلاش خواهد شد به این سؤال که تفاوت طرز نگاه و سبک شعری آن‌ها- با توجه به گوهر و فطرتی که داشتند-  به بحث دعا و نیایش، علی‌رغم  داشتن هدف غایی مشترک که متعالی ساختن روح و روان آدمی است، در حد وسع و طاقت پاسخ داده شود. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده‌های منابع کتابخانه‌ای به رشتۀ تحریر درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که دعا و نیایش در آثار این استوانه‌های ادب فارسی از سرِ درد و نیاز و زاری است و یک نوع احتیاج و التجاء  است و درواقع کلید گشایش است.
 
اهداف پژوهش:

بررسی دعا و نیایش در شعر فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی.
بررسی مسئله دعا و نیایش در نسخ مصور آثار فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی.

سؤالات پژوهش:

دعا و نیایش در شعر فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی چه جایگاهی دارد؟
مسئله دعا و نیایش در نسخ مصور آثار فردوسی، سعدی، حافظ و مولوی چگونه منعکس شده است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prayer in the richness of lifestyle (based on the poems of illustrated copies of Ferdowsi, Saadi, Rumi and Hafez)

نویسندگان [English]

  • Ali Mohammad Jahani 1
  • Ali Eshghi Sardehi 2
  • Abolghasem Amirahmadi 2
1 Department of Persian Language and Literature, Sabzevar Branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran
2 Department of Persian Language and Literature, Sabzevar Branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran
چکیده [English]

Prayer in Persian poetry is a sign of my effort to connect with the Creator. The poet appreciates the valuable opportunity to speak to God through prayer, and regardless of rejecting or accepting prayer, he considers himself indebted and thankful to God. Prayer in the poetry of the greats of Persian literature, especially in the four pillars and pillars of this precious literature (Ferdowsi, Rumi, Saadi and Hafez) has a real, celestial and Qur'anic origin and is the result of the grace and mercy of the God of the world who blesses the servants and It gives the opportunity of prayer and the life-giving nectar of prayer to its special people. That is why prayer in the works of these pillars of Persian literature is a matter of pain, need and lamentation, and it is a kind of need and supplication, and in fact it is the key to opening. This article will try to answer the question that the difference between their way of looking and their poetic style - according to their essence and nature - in the discussion of prayer and supplication, despite having a common ultimate goal which is to transcend the human soul and psyche, to the extent Extent and strength to be answered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prayer
  • lifestyle
  • Ferdowsi
  • Rumi
  • Saadi and Hafez
قرآن کریم.
امینی، علی‌اکبر. (1395). پیوند ادب و سیاست. چاپ اول، تهران: انتشارات اطلاعات.
بهار، محمدتقی (ملک‌الشعرا). (۱۳۷۷). سبک‌شناسی زبان و شعر فارسی. چاپ اول، تهران: انتشارات مجید.
جهانچور، علی. (1394). سرود نیایش (نگاهی به نیایش های فردوسی در شاهنامه). تهران: شرکت سهامی انتشار.
حداد عادل، غلامعلی. (1391). دانشنامۀ جهان اسلام. جلد 17، تهران: بنیاد دایره‌المعارف اسلامی.
دیوان غزلیات حافظ شیرازی. (1366). بکوشش دکتر خلیل خطیب رهبر. چاپ چهارم، تهران: انتشارات صفی علیشاه.
دایره‌المعارف تشیع. (1378). جلد هفتم، تهران: نشر سعید محبی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (۱۳۶۸). سّر نی. چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.
زمانی، کریم. (1382). میناگر عشق (شرح موضوعی مثنوی معنوی). تهران: نشر نی.
شاهنامه فردوسی  از روی چاپ مسکو. (1375). به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سوم، تهران: نشر قطره.
شمیسا، سیروس. (1386). سبک‌شناسی شعر. تهران: انتشارت میترا.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1394). ترجمۀ تفسیر المیزان، ج2، چاپ 37 ، تهران: دفتر انتشارات اسلامی.
قریب، محمد. (1366). تبیین‌الغات لتبیان الآیات (فرهنگ لغات قرآن). تهران: انتشارات بنیاد.
قرائتی، محسن. (1384). تفسیر نور. چاپ سیزدهم، جلد1، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کرمانی، محمد. (1383)، دعا و نیایش (پژوهشی پیرامون مسئله دعا و معرفی دعاهای مثنوی). تهران: به نشر.
کلیات سعدی. (1378). به اهتمام محمدعلی فروغی. چاپ اول، تهران: نشر پیمان.
مولانا، جلال‌الدین محمد. (۱۳۸۰). کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، به کوشش اردوان بیاتی تهران: انتشارات دوستان.
مولانا، جلال‌الدین محمد. (۱۳۷۸). مثنوی معنوی. به اهتمام رینولد تیکلسون، چاپ اول، تهران: انتشارات اهورا.