بازخوانی مفهوم انسان-حیوان با تاکید بر نظریه ژیل دلوز از منظر پساساختارگرایی(پست مدرنیست) با خوانش یازده نمایشنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فلسفه هنر، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه هنر، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

3 استادیار گروه پژوهش هنر، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه فلسفه هنر، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22034/ias.2021.308848.1757

چکیده

درام­های منتخب با درون‌مایه‌ سوژه­گریز و شخصیت‌هایی احساس‌گرا، با تأکید بر تجربۀ بلافصل و عقل‌گریز، امکان مطالعه‌ فلسفه‌ دلوز را ممکن ساخته است. این تحقیق قصد دارد تا مفهوم انسان به‌عنوان سوژه‌ای فراتر از عقل‌گرایی را از منظر نظریات ژیل دلوز مطرح و با خوانش نمایشنامه‌‌هایی با محوریت تجربه‌گرایی و فلسفه‌ تجربه‌گرایی خوانشی تحلیل‌پذیر از انسان پست‌مدرن تبیین کند. برای تحقیق درباره‌ این مهم، نمایشنامه‌‌هایی انتخاب شده که نمونه موفقی از تجربه ارزیابی مفهوم انسان در درام پست‌مدرن است. این آثار جایگاه انسان را از منظر فلسفی ارزیابی نموده و اثبات می‌کند که جایگاه حس و تجربه فراتر از نگاه عقل‌گرایان است. این تفکر می‌تواند به سوژه جرأت چیزی فراتر از انسان‌شدن و یا حتی جرأت تبدیل‌شدن به یک موجود تجربه‌گرای صرف را بدهد. در این راستا، ضمن انتخاب درام­هایی به‌عنوان نمونه‌­های موردی، مفهوم انسان را براساس معنای فلسفی زیستن و تجربۀ فردیت این مفهوم مورد پژوهش قرار داده است. همچنین تلاش خواهد شد تا به شیوه‌ تطبیقی- تحلیلی با استفاده از روش‌های کتا‌خانه‌ای و منابع موجود به این هدف دست یابیم. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که تمامی نمایشنامه‌ها علاوه‌بر امکان احصاء مؤلفه‌های تئاتر پست مدرن امکان بررسی مفهوم انسان– حیوان را از منظر دلوز در فلسفه پساساختارگرایی دارند. عناصر نمایشی باتوجه‌به آنچه گفته شد علاوه‌بر دلیل معیاری برای انتخاب آثار بودن همان اجزاء و مؤلفه‌ها و ویژگی­هایی هستند که امکان پساساختارگرا بودن نمایشنامه‌ها و امکان خوانش مفهوم انسان –حیوان را به دلیل نظریه­های تجربه‌گرایانه دلوز نه‌تنها درباره­ سوژه بلکه درباره ویژگی‌های فلسفه پست‌مدرنیستی را فراهم ساخت.
اهداف پژوهش:

بررسی مفهوم انسان-حیوان در متون نمایشی برگزیده از منظره ژیل دلوز.
بررسی مفهوم انسان-حیوان در عناصر درام همچون تم، موضوع، عنوان، شخصیت و غیره.

سؤالات پژوهش:

مفهوم انسان-حیوان در متون نمایشی برگزیده از منظره ژیل دلوز چگونه است؟
مفهوم انسان-حیوان در عناصر درام همچون تم، موضوع، عنوان، شخصیت و ... چگونه است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Re-reading the concept of human-animal with emphasis on Jill Deleuze's theory from the perspective of poststructuralism (postmodernist) by reading eleven plays

نویسندگان [English]

  • Marjan Hosseinzadeh Namadi 1
  • Hossein Ardalani 2
  • Mohammad Ali Khabari 3
  • Rahmat Amini 4
1 PhD Student, Department of Art Philosophy, Tehran Central Branch, Islamic Azad University, , Iran
2 Associate Professor , Department of Philosophy of Art, Hamedan Branch, Islamic Azad University
3 Assistant Professor, Art Research Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Department of Philosophy of Art, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Selected dramas with subject-themed themes and sentimental characters, with an emphasis on immediate and irrational experience, make it possible to study Deleuze's philosophy. This research intends to introduce the concept of human as a subject beyond rationalism from Deleuze's point of view and to explain the analyzable reading of postmodern human by reading plays centered on empiricism and the philosophy of empiricism. To investigate this, plays have been selected that are a successful example of the experience of evaluating the human concept in postmodern drama. These works evaluate the position of human from a philosophical point of view and prove that the position of sense and experience is beyond the view of rationalists. This thinking can give the subject the courage to go beyond being human or even the courage to become a mere empiricist. This article seeks to answer these key questions: Modern presents? ”, And“ How can such an approach to the meaning of human in drama be reflected in the quality of drama characterization?
In this direction, the present study selects the dramas of Vitsk, the furry gorilla, the little black horse, the meeting of the old lady, the strange story of a dog, the guinea pig, the story of the panda bears, the animalless theater, the pious human-animal, the banal tiger and the glass zoo As case studies, it intends to study the concept of human based on the philosophical meaning of living and the experience of individuality of this concept.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jill Deleuze
  • Poststructuralism
  • Human-Animal
  • Postmodernism
احمدی، بابک. (1383). حقیقت و زیبایی، تهران: نشر مرکز.
بودریار، ژان. (1389). جامعه مصرفی: اسطوره‌ها و ساختارها، پرویز ایزدی، چاپ دوم، تهران: ثالث.
حنیف، محمد. (1389). قابلیت‌های نمایشی شاهنامه، چاپ دوم، تهران: سروش. 
رحمانی، راضیه. (1390). تبارشناسی تکنیک‌های پست مدرن و تفکر پست‌مدرن از دیدگاه دلوز و دریدا در سه‌گانه  بکت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز.
شریعتی، فیروزه سادات. (1395). بررسی آثار نمایش تادوش کانتور براساس نظریه پست‌مدرنیسم با تاأکید بر نقش بازیگر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر تهران، تهران.
صادقی اصفهان، وحید. (1395). بررسی چگونگی باز تولید زمان در اجرای چهار اثر نمایش با تأکید بر نظریات دلوز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه هنر تهران، تهران.
گشتاسب، بابک. (1393). بررسی تکنیک‌ها و مفاهیم هنر بدن در آثار نمایش پست‌مدرن با تمرکز بر آثار پینا باوث، کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر تهران، تهران.
گلن، وارد. (1383). پست‌مدرنیسم، قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: نشر ماهی.
لش، اسکات. (1383). جامعه‌شناسی پست‌مدرنیسم، حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز.
لچت، جان. (1383). پنجاه متفکر بزرگ معاصر، از ساختارگرایی تا پسامدرنیته، محسن حکیمی، تهران: خجسته
لیوتار، ژان فرانسوا.. (1386). وضعیت پست‌مدرن، حسینعلی نوذری، تهران: گامی نو.
قادری، نصرالله. (1388). آناتومی ساختار درام، چاپ سوم، تهران: کتاب نیستان.
معتمدفر، حمیده‌السادات. (1391). تحلیل بازنمود نقش انسان، حیوان در هنر ایران باستان، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز، تهران.
میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت. (1377). واژه خاص هنر داستان‌نویسی، تهران: کتاب مهناز.
ناظرزاده کرمانی، فرهاد. (1383) درآمدی به نمایشنامه‌شناسی، چاپ اول، تهران: سمت.
نظری، علی اشرف. (1396) سوژه، قدرت و سیاست: از ماکیاولی تا پس از فوکو، تهران: آشیان.
Ansell pearson, k. (2002). Deleuze and philosophy (the difference engineer). London and New York: Routledge.