معناشناسی ماهیت نگاره‌های معماری سنتی و تاثیر هویتی آن در جهانی شدن شهر یزد (مورد مطالعاتی : خانه ملک‌زاده)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج ، ایران

2 استادیار گروه معماری، واحد ابرکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ابرکوه، ایران.

10.22034/ias.2022.315509.1803

چکیده

بافت‌های تاریخی شهرهای ایرانی- اسلامی با ارزش کالبدی و فرهنگی نهفته در خود، از هویت شهری بالایی برخوردار هستند. شهر یزد از جمله شهرهای است که از بافت تاریخی و معماری منحصر به فردی برخوردار است. بازشناسی  نگاره­های موجود در معماری آن می­تواند بخشی از این هویت تاریخی را معرفی کند. در همین راستا، پژوهش حاضر که از نوع تحقیقات کیفی و توصیفی است و در آن از مطالعات اسنادی بهره گرفته شده، با روشی پیماشی تلاش دارد تا با استناد به دو رویکرد "دید مکانی" (هستی­شناسی) و "معنای مکان" (پدیدارشناسی) محیط زیسته را در جهانی شدن شهر یزد و خاصه نمونه مورد مطالعه پژوهش، خانه ملک‌زاده مورد کنکاش قرار داده و هر بخش را با عناصر هویت‌سازی که معماری به فرد منتقل می‌کند، تبیین و ارزیابی نماید؛ در حقیقت محقق از میان نیازهای روانشناختی، دو نیاز "ابراز وجود" و "احراز وجود" را مورد تاکید قرار داده و تلاش دارد تا با روش «تئوری برخاسته از زمینه»، به شناسایی معیارهای خانه‌های سنتی یزد در پاسخگویی به این نیازها بپردازد. نتیجه حاصل نشان می‌دهد، تأثیری که عناصر هویت‌ساز معماری ایرانی ـ اسلامی در غالب خانه‌های سنتی در بافت‌های تاریخی بر جهانی شدن شهر یزد می‌گذارد، در جستجوی هستی­شناسی و شناخت­شناسی در هویت و فرهنگ شهر است.
اهداف پژوهش:

تبیین و بررسی مؤلفه‌های هویت­دهنده به معماری سنتی شهر یزد و جستجوی عناصر موثر آن در جهانی شدن این شهر.
ارائه راهکاری برای زدودن بحران‌های ایجاد شده در معماری خانه‌های معاصر شهر یزد.

سؤالات پژوهش:

طرحواره‌های معماری سنتی شهر یزد چه نقشی در ماهیت این شهر و ثبت میراث فرهنگی جهان دارند؟
چگونه می‌توان با استناد به طرحواره‌های معماری سنتی یزد بحران هویتی ـ فرهنگی ایجاد شده در خانه‌های معاصر این شهر را در ردایی مدرن برطرف نمود؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semantics of the nature of traditional architectural paintings and its identity impact on the globalization of Yazd (Case study: Malekzadeh House)

نویسندگان [English]

  • Maryam Tofigh 1
  • Jalal Forouzanfar 2
1 PhD Student, Department of Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Abarkooh Branch, Islamic Azad University, Abarkooh, Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditional architecture
  • identity
  • semantics
  • Malekzadeh house
  • drawing
آقاداودی، محی­الدین؛ زکریایی کرمانی، ایمان. (1396). «تحلیل مضامین و کارکردهای کتیبه­های مدارس عصر صفویه اصفهان نمونه موردی: مسجد- مدرسه چهارباغ»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره 26.
احمدی، غلامعلی؛ شمشیری، محمدرضا و رحمانی، جهانبخش. (1398). «فاعلیت خدا در نظام هستی از نگاه علامه طباطبایی و انعکاس آن در کتیبه­های بناهای اسلامی»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره 36،
بطیار، محبوبه؛ حسنی، غلامرضا. (1398). «خاستگاه شناختی، طبقه­بندی و تحلیل نقش­های شیرسر بناهای قاجاری گرگان»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره 33.
سلیمانی، محمدرضا؛ اعتصام، ایرج و حبیب، فرح. (1395). «بازشناسی مفهوم و اصول هویت در اثر معماری. هویت شهر ، شماره 25، صص 26 ـ 15.
شریفی‌القلندیس، ب و دیگران. (1396). "اهمیت نگهداری و احیاء بافت­های تاریخی و تاثیر آن در گردشگری و توسعه‌پایدار شهری (نمونه‌ موردی: شهر خامنه). پژوهش در هنر و علوم ‌انسانی، شماره 3 (پیاپی 5)، صص 40 ـ 23.
فیض‌آبادی، محمود؛ شیر رفیع اردکانی، مریم. (1394). «بیان هویت در معماری معاصر ایران با تاکید بر سازه‌گرایی». مجموعه مقالات دومین کنگره بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی، تهران.
کوهی‌فرد، الناز. (1397). هویت در معماری ایرانی. تهران: نگاه بوستان.
لنگ، ج. (1390). آفرینش نظریه معماری (نقش علوم رفتاری در طراحی محیط). ترجمه: علیرضا عینی‌فر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
موحد، علی؛ شماعی، علی و زنگانه، ابوالفضل. (1391). «بازشناسی هویت کالبدی در شهرهای اسلامی (مطالعه موردی: شهر ری)». برنامه‌ریزی منطقه‌ای (علمی ـ پژوهشی)، شماره 5، صص 51 ـ 37.
Alexander, C. (1990). The Timeless Way of Building. Oxford University Press, New York.
Anju Shirazi, A. (1970). Ferdowsi Nameh (People and Ferdowsi), Volumes 1 and 2, Second Edition, Tehran: Scientific Publications.
André-Salvini, B. (2005). Forgotten empire: the world of ancient Persia. University of California Press.
Akhundi, Z., Afhami, R., & Pourmand, H. A. (2016). Comparative study of symbols and decorative motifs of Persepolis and Arboni Fortress, Research in Arts and Humanities, No. 11, pp. 75 – 8.
Bonaiuto, M., & Fornara, Ferdinando, B. (2006). Perceived Residential Environment Quality In middle - And low - Extension Italian Cities. Revue Européenne de Psychologie Appliquée, 56 / European Review of Applied Psychology, 56. 23-34.
Christian, A. (2014). Examples of the first man and the first prince in the history of Iranian mythology, translated by Jaleh Amoozgar and Ahmad Tafazli, Tehran: Cheshmeh Publications.
Dadgi, F. (1990). Bandehshan, translated by Mehrdadbahar, Tehran: Toos.
Eliadeh, M. (1997). Treatise on the History of Religions, translated by Jalal Sattari, second edition, Tehran: Soroush.
Hale, Jonatan A. (2000). Building Ideas: An Introduction to Architectural Theory. John Wiley & Sons, Chichester, England.
Hauge, A. (2007). Identity and place: a critical comparison of three identity theories. Architectural Science Review. 50 (1): 44-51.
Rose, J. (2019). Near Eastern and Old Iranian myths. In Oxford Research Encyclopedia of Classics.
Silko, L. M. (2006). Ceremony. Penguin. Originally published: New York, 211pp.
Tavangarzamin, M. K. (2011). Persepolis from the beginning to the end, fourth edition, Shiraz: Persepolis.
Tha'labi Neyshabouri, A., & bin M. ibn I. (1970). History of Tha'labi (Gharr Akhbar Moluk Al-Fars and Sirham), Part 1: Ancient Iran, translated by Mohammad Fazaili, Tehran: Qatreh Publishing.
Venturi, R. (2001). Complexity and Contradiction in Architecture. New York.