بازنمود بومی‌گرایی در رمان‌های احمد محمود و نقاشی معاصر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

10.22034/ias.2023.375801.2113

چکیده

ادبیات بومی نوعی از ادبیات است که شرایط زیستی و بومی یک منطقه، آداب و رسوم و عقاید و باورها، فرهنگ، مناسبات و روابط اجتماعی، مذهبی، زبان و گویش و غیره را که بر آن منطقه حاکم است، منعکس می‌سازد. گرایش به این نوع ادبیات در میان داستان‌نویسان معاصر فراوان دیده شده است. احمد محمود نویسندۀ برجستۀ رئالیست ایرانی است که توانسته به نحو مطلوبی عناصر بومی منطقه­ جنوب ایران را در آثار خود بازتاب دهد. آشنایی عمیق وی با فرهنگ مردم سواحل خلیج ‌فارس و بهره گرفتن از عناصر بومی مناطق جنوب ایران، به‌ویژه زبان بومیِ این منطقه، آثار وی را از منظر ادبیات بومی و اقلیمی قابل تأمل کرده است. به همین دلیل جستار حاضر به بررسی شگردهای زبانی احمد محمود در بازنمود ادبیات بومی در رمان­های «مدار صفر درجه» و «درخت انجیر معابد»، اختصاص یافته است. دستاورد پژوهش که به شیوه­ توصیفی- تحلیلی و با روش مطالعات کتابخانه‌ای انجام شده، گویای این است که احمد محمود در این رمان­ها با کاربرد زبان و گویش محلّی که خود واژه‌ها و اصطلاحات محلّی، لهجۀ محلّی و کنایات و ضرب‌المثل­ها را دربر می­گیرد، زبان عامیانه، تکرار حروف و تشبیهات اقلیمی، ادبیات بومی خاصّ منطقه­ جنوب را منعکس کرده است. گرایش به بومی‌گرایی در نقاشی معاصر نیز کم و بیش مشهود است.
اهداف پژوهش:

واکاوی شیوه­ انعکاس بومی­گرایی درد و رمان «درخت انجیر معابد» و «مدار صفر درجه».
بررسی بومی‌گرایی در نقاشی معاصر.

سؤالات پژوهش:

احمد محمود ادبیات بومی منطقۀ جنوب را در دو رمان درخت انجیر معابد و مدار صفر درجه چگونه معرفی کرده است؟
بومی‌گرایی در نقاشی معاصر ایران چگونه نمود یافته است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of localism in Ahmad Mahmoud's novels and contemporary Iranian painting

نویسندگان [English]

  • Kobra Heydarian 1
  • Manijeh Fallahi 2
  • Ali Eskandari 3
1 PhD Student in Pure Literature, Department of Persian Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran
3 stant Professor, Department of Persian Literature, Faculty of Humanities, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran.
چکیده [English]

Native literature is a type of literature that reflects the living and native conditions of a region, customs and beliefs, culture, has made his works worthy of examination and reflection from the perspective of local and regional literature. For this reason, the present essay is devoted to the investigation of Ahmad Mahmoud's linguistic tricks in the representation of native literature in the novels "Safar-degree Circuit" and "Temple Fig Tree". The result of the research, which was carried out in a descriptive-analytical way and with the method of library studies, shows that Ahmad Mahmoud uses the local language and dialect in these novels, which are the local words and expressions, the local dialect, allusions and proverbs. It includes vernacular language, repetition of letters and climatic similes, it has reflected the native literature of the southern region. research goals: 1- Analyzing the way of reflecting localism in the two novels "Temple Fig Tree" and "Zero Orbit" by Ahmed Mahmoud, as one of the prominent writers of the southern region, is the main goal of this research. 2- The frequency of allusions and proverbs that are rooted in the category of localism is very important and it is necessary to pay special attention to this category in finding the roots of allusions and proverbs. research questions: 1- How has Ahmed Mahmoud introduced the native literature of the southern region in two novels, The Fig Tree, Temples and Zero Degree Circuit? 2- How has nativeism been manifested in contemporary Iranian painting?

کلیدواژه‌ها [English]

  • native literature
  • local language and dialect
  • vernacular
  • zero degree circuit novel
  • temple fig tree novel
آبرامز، مایر هوارد. (1394). فرهنگ اصطلاحات ادبی. ترجمۀ مهدی شهسواری. کرمان: خدمات فرهنگی کرمان،
آقایی، احمد. (1383). بیداردلان در آینه. تهران: به نگار.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن. (1379). مقدمه ابن‎خلدون. جلد 1. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی،
انوشه، حسن. (1376). فرهنگ‌نامه ادب فارسی. تهران: چاپ و انتشارات.
جوادی، آسیه. (1393). شناخت‌نامه جواد مجابی. تهران: فرهنگ معاصر.
دستغیب، عبدالعلی. (1376). بسوی داستان‌نویسی بومی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
ذوالفقاری، حسن. (1392). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی. جلد اول، تهران: علم.
رفایی، عادله؛ شادقزوینی، پریسا. (1396). «هویتگرایی فرهنگی در ادبیات کودک با ورود عناصر بومی در تصویرگری (با تأکید بر آثار پرویز کلانتری)». جلوه هنر، شماره1، 59-47.
ریاحی، مریم. (1389). «مطالعه نمادگرایی و استفاده از نقشمایه های بومی در نقاشی معاصر-پروژه عملی: همگونی زن و طبیعت». دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
سپانلو، محمدعلی. (1358). گزارشی از داستان‌نویسی یک‌سالۀ انقلاب. اندیشۀ آزاد (نشریۀ کانون نویسندگان ایران).
شکری‌زاده، سمیه. (1386). ادبیات اقلیمی در رمان‌های احمد محمود. مجله ادبیات داستانی.
شیری، قهرمان. (1382). «پیش‌درآمدی بر مکتب‎های داستان‌نویسی در ادبیات معاصر ایران». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، 46(189)، 147-190.
شیری، قهرمان. (1386). مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران. چاپ دوم، تهران: چشمه.
صفوی،‌ کورش. (1380). از ‌زبانشناسی ‌به ‌ادبیات.‌ جلد ‌اول،‌ چاپ‌دوم،‌ تهران: حوزۀ‌ هنری.
گری، مارتین. (1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی. ترجمۀ منصوره شریف‌زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلستان، لیلی. (1374). حکایت حال (گفتگو با احمد محمود). تهران: کتاب مهناز.
عبدی، صلاح‌الدین و طالبی، جواد. (1397). «بررسی تطبیقی بومی‌گرایی در رمان (مطالعه مورد پژوهانه: دو رمان «بین‌القصرین» نجیب محفوظ و «داستان یک شهر» احمد محمود)». کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی، شماره 29، 103-83.
محمود، احمد. (1400). درخت انجیر معابد. دو جلد، تهران: نشر معین.
محمود، احمد. (1372). مدار صفر درجه. تهران: معین.
مشتاق‌مهر، رحمان؛ و صادقی شهپر، رضا. (1389). «ویژگی‌های اقلیمی و روستایی در داستان‌نویسی خراسان». جستارهای ادبی، 1(168)، 81-108.
مصاحب، غلامحسین. (1391). دایره‌المعارف فارسی. تهران: امیرکبیر.
مقدادی، بهرام. (1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. تهران: فکر روز.
میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
میرصادقی، جمال؛ و ذوالقدر، میمنت. (1377). واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی. تهران: مهناز.
ناتل خانلری، پرویز. (1347). زبان‌شناسی و زبان فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نوری، علی؛ و قره‌خانی، علی. (1390). «تشبیهات اقلیمی در داستان‌های شمال و جنوب ایران». پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، 5(4)، 175-196.
یاحقی، جعفر. (1375). چون سبوی تشنه. چاپ پنجم، تهران: جامی.