واکاوی تطبیقی کاروانسراهای عصر صفویه در استان کرمانشاه از منظر گونه شناسی در جهت ارائه مولفه های تاثیرگذار کالبدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری،گروه معماری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار،گروه معماری،واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

10.22034/ias.2023.379601.2134

چکیده

در عصر حاضر و طلوع اندیشه‌های نوین معماری که در حال کم‌سو کردن و از بین بردن معماری اصیل ایرانی – اسلامی و بومی است، با مطالعه گونه‌شناسی و ریشه‌یابی رموز معماری آثار تاریخی همچون کاروانسراهای عصر قاجار و مطالعه تطبیقی آنان مؤلفه‌ها و پارامترهای مؤثر از منظر کالبدی را استخراج کرد و به معماری نوین امروز برای اثر از گذشته بهره‌گیری کرد. این پژوهش در ابتدا با استفاده از مطالعات اسنادی از روش توصیفی–تحلیلی روش‌ها، معیارها و شاخص‌های نظریات مرتبط با گونه‌شناسی معماری در طرح آثار تاریخی کاربری کاروانسراها را بررسی خواهد کرد و در راستای آن مبانی نظری پژوهش تدوین خواهد شد. سپس باتوجه‌به برآیند حاصل از مباحث نظری، مؤلفه‌های کالبدی اثرگذار بر گونه‌شناسی کاروانسراها شناسایی می‌شود. در گام بعد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های کالبدی معماری کاروانسراهای مذکور از روش پژوهش میدانی براساس مطالعات نظری مستخرج خواهد شد. که درنهایت از طریق روش سلسله‌مراتبی و مطابق خروجی پرسش‌نامه، اثرگذارترین مؤلفه‌های کالبدی اولویت‌بندی‌شده و باتوجه‌به نتایج حاصل، اصول و شاخصه‌های معماری کاروانسراهای موردمطالعه معرفی می‌شود.
اهداف پژوهش:

دست‌یابی به مؤلفه‌های کالبدی اثرگذار بر گونه‌شناسی کاروانسراهای استان کرمانشاه.
واکاوی کاروانسراهای دوره صفویه در استان کرمانشاه باتوجه‌به اولویت‌بندی‌های کالبدی.

سؤالات پژوهش:

اثرگذارترین مؤلفه‌های کالبدی در کاروانسراهای دوره صفویه در کرمانشاه به چه صورتی بوده است؟
شاخصه تراکم پر و خالی، می‌تواند مهم‌ترین مؤلفه کالبدی در کاروانسراهای استان کرمانشاه باشد؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative analysis of Safavid era caravanserais in Kermanshah province from the point of view of typology in order to present the effective physical components.

نویسندگان [English]

  • Saeed Rahro Mehrabani 1
  • Seyyed Ali Nouri 2
1 PhD student in architecture,Department of Architect ,kermanshah branch,Islamic Azad University,kermanshah,Iran
2 Assistant professor.Department of Architect.north tehran branch.Islamic azad university.tehran.iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavid caravansaries
  • physical typology
  • caravansary architecture kermanshah
برزگر، محمدرضا. (1383). «بازشناسی هویت شهری»، مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی ایران، جلد اول: ساخت شهری، شیراز: دانشگاه شیراز.
بهزادفر، مصطفی. (1387). «ضرورت‌ها و موانع ایجاد شهر هوشمند»، هنرهای زیبا، ش22، صص 29-18.
پیرنیا، محمدکریم، افسر، کرامت‌الله. (1371). راه و رباط، تهران: انتشارات ملی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران.
تاجیک، محمدرضا. (1384). «انسان مدرن و معمای هویت». فصلنامه مطالعات ملی، شماره 21، صص 28-7.
حجت، مهدی. (1387). «هویت در معماری، آشیانی برای مرغ باغ ملکوت»، در آئینه خیال، شماره 9، صص 88-84.
رحیم‌نیا، رضا؛ زمانی فرد، علی؛ قرائتی، مهران. (1396). «بررسی تاریخی و تبیین جایگاه حرفه‌ای و نقش معماران سنتی در فرآیند تحولات معماری و مرمت با تکیه بر منابع مکتوب»، مرمت و معماری ایران، شماره 13، صص 34-19.
سیرو، ماکسیم. (1357). راه‌های باستانی ناحیۀ اصفهان و بناهای وابسته به آن‌ها. ترجمۀ مهدی مشایخی. تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی.
سهیلی، جمال‌الدین؛ رسولی، نسترن. (1395). «مطالعه تطبیقی نحو فضای معماری کاروانسراهای قاجاریه (مطالعه موردی: کاروانسراهای قزوین و کاشان)»، نشریه هویت شهر، شماره 26.
سلیمانی، محمدرضا؛ اعتصام، ایرج؛ حبیب، فرح. (1395). «بازشناسی مفهوم و اصول هویت در اثر معماری»، هویت شهر، شماره 25، صص 26-15.
شاهرودی، عباسعلی و سیدیان، علی. (1391). اصول و مبانی طراحی هتل، تهران: واحد گرافیک علم و دانش.
قبادیان، وحید. (1390). مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
کاویان، مجتبی؛ غلامی، غلامحسین. (1395). بررسی سیر تحول معماری کاروانسراهای حیاط‌دار مرکز ایران، فصلنامه اثر، شماره 75.
کیانی، محمدیوسف و ولفرام کلایس. (1373). کاروانسراهای ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
لنگ، جان؛ و عینی‌فر، علیرضا. (1383). آفرینش نظریه معماری، نقش علوم و رفتاری در طراحی محیط. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مشهدی، علی؛ امین‌پور، احمد. (1396). «تدوین فرآیند و شاخص‌های مؤثر به گونه‌شناسی معماری با معیار ویژگی‌های ترکیب‌بندی (نمونه موردی: بناهای تاریخی شهر اراک)»، نشریه مدیریت شهری، شماره 28.
معماریان، غلامحسین؛ دهقانی تفتی، محسن. (1396). «در جست‌وجوی معنایی نو برای مفهوم گونه و گونه‌شناسی در معماری (مطالعه موردی: خانه گونه تالار شهر تفت)»، نشریه مسکن و روستا، شماره 162.