مقایسۀ شخصیت سیاوش در شاهنامه با طومار نقالی شاهنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

2 استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،دانشگاه گلستان،گرگان،ایران

10.22034/ias.2022.364497.2070

چکیده

 شاهنامۀ فردوسی بهترین کتابی است که براساس روایت‌های ملی و شاهنامۀ منثور ابومنصوری سروده شده است. علاوه‌بر این کتاب، در بستر تاریخ ما، روایت‌های ملی دیگری نگاشته شده که بعضی از آن‌ها در قالب طومار نمایانده شده است. برخی از این طومارها ضمن اقتباس از شاهنامۀ فردوسی و دیگر روایت‌های ملی با مرام و اندیشۀ نقالان و ذوق مردم آمیختگی پیدا کرده و به‌صورت متفاوت به‌دست ما رسیده است. «طومار نقالی شاهنامه» ازجمله این طومارهاست. باتوجه‌به این‌که تاکنون کار مقایسه‌ای بین شاهنامه و طومار مذکور انجام نشده بود؛ در این پژوهش، شخصیت سیاوش در شاهنامه با شخصیت سیاوش در طومار نقالی شاهنامه مورد مقایسه و تحلیل قرار خواهد گرفت و وجوه افتراق و اشتراک آن‌ها بررسی شد. این پژوهش در یک نگاه کلی نشان می‌دهد که شخصیت سیاوش در طومار نقالی شاهنامه، با شخصیت سیاوش در شاهنامۀ فردوسی چهره‌ای بسیار نزدیک به هم دارند و اندک تفاوت‌های آن برمی‌گردد به میزان تأکید روایت و راویان به جنبه‌های از شخصیت سیاوش در طومار که گاه کم‌رنگ‌تر و گاه پررنگ‌تر از شاهنامه می‌کند. باتوجه‌به مقایسه طومار نقالی شاهنامه با شاهنامه روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده و باتوجه‌به موضوع پژوهش و مقایسه متن‌ها روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌صورت محتوایی انجام شده است.
 اهداف پژوهش:

تحلیل و مقایسه افتراق شخصیت سیاوش در شاهنامه با شخصیت سیاوش در طومار نقالی.
تحلیل و مقایسه اشتراک شخصیت سیاوش در شاهنامه با شخصیت سیاوش در طومار نقالی.

سؤالات پژوهش:

افتراق شخصیت سیاوش در شاهنامه با شخصیت سیاوش در طومار نقالی چگونه است؟
اشتراک شخصیت سیاوش در شاهنامه با شخصیت سیاوش در طومار نقالی چگونه است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the character of Siavash in the Shahnameh with the scroll of the Shahnameh

نویسندگان [English]

  • Samaneh Sadat Shahid Hosseini 1
  • Hasanali Abaepouresfadan 2
  • vahid rooyani 3
1 Department of Persian Language and Literature, Gorgan Branch, Islamic Azad University, Gorgan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Gorgan Branch, Islamic Azad University of Gorgan, Iran
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Golestan University, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Ferdowsi's Shahnameh is the best book written based on national narratives and Abu Mansoori's prose Shahnameh. In addition to this book, in the framework of our history, other national narratives have been written, some of which have been presented in the form of scrolls. Some of these scrolls were adapted from Ferdowsi's Shahnameh and other national narratives, mixed with the spirit and thought of the Naqalans and the taste of the people and reached us in a different form. "Tomar Naqali Shahnameh" is one of these scrolls. Considering the fact that until now the comparative work between the Shahnameh and the said scroll had not been done; In this research, the character of Siavash in the Shahnameh will be compared and analyzed with the character of Siavash in the scroll of the Shahnameh, and their differences and commonalities will be examined. In a general view, this research shows that Siavash's character in Tomar Naqali Shahnameh has a very close face with Siavash's character in Ferdowsi's Shahnameh, and the few differences are due to the emphasis of the narration and the narrators on the aspect of Siavash's personality in the scroll, which is sometimes lighter and sometimes brighter than the Shahnameh. According to the comparison of Shahnameh scrolls with Shahnameh, the research method is descriptive-analytical, and according to the topic of the research and the comparison of texts, the method of information analysis has been done in the form of content.

.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Ferdowsi
  • Shahnameh scroll scroll
  • personality
آیدنلو، سجاد. (1390). ویژگی‌‌های روایات و طومارهای نقالی. مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز. دوره 3، ش: 1 (پیاپی 7): 1-28.
بی‌نام. (1391). طومار نقالی شاهنامه، به مقدمه، ویرایش و توضیحاتِ سجاد آیدنلو، تهران: به‌نگار.
برتلس، یوگنی ادواردویچ‌. (1374). تاریخ ادبیات فارسی، ترجمة سیروس ایزدی، ج 1، تهران: هیرمند.
رستگار فسایی، منصور. (1381). فردوسی و هویت‌شناسی ایرانی، تهران: انتشارات طرح نو.
ریاحی، محمدامین. (1397). فردوسی (زندگی، اندیشه و شعر او)، تهران: انتشارات سخن.
درّی، نجمه؛ بحرینیان، زهرا و ذوالفقاری، حسن. (1397). «نقالی‌های مکتوب به‌عنوان یک ژانر ادبی در نثر فارسی». نشریه نثر پژوهی ادب فارسی دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگـــــاه شهیـــد باهنر کرمان. ش: 44: 36-17.
شمیسا، سیروس. (1392). انواع ادبی، تهران: نشر میترا.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی).
صدری افشار، غلامحسین؛ حکمی، نسرین و حکمی، نسترن. (1388). فرهنگ فارسی، دوجلدی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
مرتضوی، منوچهر. (1372). فردوسی و شاهنامه. ‌ چاپ چهارم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مسکوب، شاهرخ. (1386). سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز)، چاپ هفتم، تهران: انتشارات خوارزمی.
میرصادقی (ذوالقدر)، میمنت. (1388). واژه‌نامۀ هنر شاعری، چاپ سوم، تهران: نشر کتاب مهناز.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1394). پهلوانان در شاهنامه، چاپ دهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
نعمت‌طاوسی، مریم. (1397). «ساختار نمایشی طومارهای نقالی بر پایۀ نظریۀ سوریو مطالعۀ موردی: طومار نقالی سام نامه: دوماهنامة فرهنگ و ادبیات عامه، شماره 19: 173-153.