بررسی و مقایسه مضامین سیاسی و اجتماعی اشعار معروف الرصافی و پروین اعتصامی در نقاشی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

10.22034/ias.2023.391472.2183

چکیده

در باب نسبت میان اندیشۀ سیاسی و شعر، می­توان شاعران را به سه گروه تقسیم کرد. شاعران سیاست‌پرداز و احیاناً مبارز یا حزبی، شاعران فارغ از دغدغه­های سیاسی و سرانجام شاعرانی که گرچه مشخصاً در شمار شاعران سیاسی شناخته‌نشده‌اند و مکتب و ایدئولوژی و گرایش سیاسی یا حزبی خاصی نیز ندارند، اما گاه بیش از دو گروه نخست، بازتابندۀ مسائل و مشکلات اجتماعی و سیاسی عصر خود و بازگوکنندۀ دردها و محرومیت­های جامعه و مردم خویش هستند. پروین اعتصامی را باید در شمار گروه اخیر دانست، البته شعر زمانۀ رصافی در عراق، خاصیت ضداستبدادی آن است. در پژوهش حاضر واکاوی پاره­ای از مضامین سیاسی و اجتماعی مشترک در شعر معروف رصافی شاعر معاصر عراقی و پروین اعتصامی شاعر معاصر فارسی وجهۀ همت قرار گرفته‌است. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای گوناگون و به‌ویژه تأکید بر دیوان دو شاعر مذکور صورت ‌گرفته‌است، قصد دارد که به تبیین و موشکافی مؤلفه­های مشترکی مانند فقر و تنگدستی، وطن­پرستی و استبدادستیزی که این دو شاعر تحت‌تأثیر شرایط حاکم بر جامعه خود بررسی‌کرده­اند، بپردازد. همچنین بازتاب این مضامین سیاسی و اجتماعی در نقاشی معاصر نیز مشهد است؟
اهداف پژوهش:

بررسی و مقایسه مسائل سیاسی و اجتماعی از دیدگاه پروین اعتصامی و معروف الرصافی.
بررسی اوضاع سیاسی، ادبی و اجتماعی در نقاشی معاصر ایران.

سؤالات پژوهش:

مسائل سیاسی و اجتماعی در اشعار پروین اعتصامی و معروف الرصافی چگونه بازتاب یافته است؟
اوضاع سیاسی، ادبی و اجتماعی در نقاشی معاصر ایران چگونه منعکس شده است؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation and comparison of the political and social themes of the poems of Marouf al-Rasafi and Parvin Etisami in contemporary painting

نویسندگان [English]

  • Kiamarth Zanganeh Bandani 1
  • Mohammad Javad Ismail ghanemi 2
  • Yaber Delfi 3
1 Doctoral student of Arabic Language and Literature Department, Abadan Branch, Islamic Azad University, Abadan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Abadan Branch, Islamic Azad University, Abadan, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Abadan Branch, Islamic Azad University, Abadan, Iran.
چکیده [English]

Regarding the relationship between political thought and poetry, poets can be divided into three groups;Politician poets and possibly militant or party poets, poets regardless of political concerns, and finally poets who, but sometimes even more than two groups First, they reflect the social and political issues and problems of their era and recount the pains and deprivations of their society and people.although Al-Rasafi's poetry in Iraq is anti-authoritarian. In the current research, the analysis of some of the common political and social themes in the famous poem of the contemporary Iraqi poet Al-Rasafi and the contemporary Persian poet Parvin Etsami has been placed in the face of courage; This research, which was carried out with the descriptive and analytical method and the use of various library sources, and especially the emphasis on the court of the two mentioned poets, aims to explain and scrutinize the common elements such as poverty and scarcity, patriotism and authoritarianism that These two poets have investigated under the influence of the prevailing conditions of their society. Research objectives: 1. Review and comparison of political and social issues from the two poets' point of view. 2. Investigating the political, literary and social conditions of the time of both poets. research questions: 1) What are the most important common political and social issues that have been manifested in the court of two poets? 2) What was the position of the two poets regarding the political and social issues of the society?

کلیدواژه‌ها [English]

  • political poetry
  • social poetry
  • Maruf al-Rasafi
  • Parvin Etisami

مراجع

آرین‌پور، یحیی. (1382). از نیما تا روزگار ما، چاپ چهارم، تهران: انتشارات زوّار.
اعتصامی، پروین. (1367). دیوان، چاپ سوم. تهران: انتشارات ایران.
رّصافی، معروف عبدالغنی (1986) الدّیوان. بیروت: دارالعودة.
                                  (2000) الأعمال الشّعریّة الکاملة. بیروت: دارالعودة.
جبار جیاد، سلام. (2008).  الریاده الجمالیه فی الرسم العراقی الحدیث. جامعه بغداد و شهاده الدکتوراه الفنون التشکیلیه.
جبرا، جبرا ابراهیم. (1972). الفن العراقی معاصر. مهرجان الواسطی. بغداد وزاره الاعلام.
جمال­الدین، محمدسعید. (1389). ادبیات تطبیقی، ترجمه: سعید حسام­پور و حسین کیانی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
جیوسی، سلمی الخضراء. (٢٠٠٧). الاتّجاهات والحرکات فی الشّعر العربیّ الحدیث. بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیّة.
خالص، صلاح. (1959). «الرصافی»، مجلّة الثقافة الجدیدة، العدد الثّامن، 25-5.
خلوصی، صفاء. (1961). «النرجسیة وازدواج الشخصیة عند الرصافی»، مجلّة المعرفة، العدد السّابع، 19-1.
خیّاط، جلال (1987) الشعر العراقی الحدیث (مرحلة و تطوّر)، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الرائد العربی.
شکیب انصاری، محمود. (دون تاریخ). «الالتزام فی شعر محمود عبدالغنی الرّصافی الشاعر العربی المعاصر»، مجلة ادبیات و علوم انسانی، 74-56.
ضیف، شوقی. (1959). دراسات فی الشّعر العربی المعاصر. القاهرة: مکتبة مصر.
طباطبایی اردکانی، محمود. (1376). یادمان پروین، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
الفاخوری، حنّا. (1986). الجامع فی تاریخ الأدب العربی، بیروت: دارالجیل.
گویارد، ام. اف. (1374). ادبیات تطبیقی. ترجمة علی‌اکبر خان‌محمّدی، تهران: انتشارات پاژنگ.
النّصیر، یاسین. (2010). الرّوایة والمکان: دراسة المکان الروائی، الطّبعة الثّانیة، دمشق: دار نینوى.
نمیمی، حسین. (1362). جاودانه پروین اعتصامی و برگزیدۀ آثارش. تهران: انتشارات کتاب فرزان.
الوائلی، إبراهیم. (1978). الشعر السیاسی العراقی فی القرن التاسع عشر،. الطّبعة الثّانیة، بغداد: مطبعة المعارف.
هیأة المعجم. (٢٠٠٢). معجم البابطین للشعراء العرب المعاصرین. الطّبعة الثّانیة، کویت: مؤسسة جایزة عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشّعری.
یزدانی، زینب. (1383). پروین اعتصامی (مشاهیر ایران 9). چاپ دوم، تهران: انتشارات تیرگان.
یاحقّی، محمدجعفر. (1375). چون سبوی تشنه. چاپ دوم، تهران: انتشارات جامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار