بررسی روند نمادگرایی عناصر معماری، در نگاره "خسرو درحال گوش کردن به موسیقی باربد" از منظر نشانه شناسی پیرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 دکتری معماری، استاد یار و عضو هیئت علمی، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

نگارگری ایرانی، باطنی و تا حدودی پنهانی است و برای برداشت مفاهیم آن مطالعه دقیق بیننده را نیاز است. زیرا اشاره‌ای به هدفی والا دارد. در این بین علم نشانه شناسی کمک‌ می‌کند تا با شناسایی و طبقه بندی نشانه‌های هر فرهنگی، شناخت عناصر معماری آن امکان پذیر شود تا بتوان با استفاده مجدد آن‌ها به فراخور زمان حال جایگاه ایران را در جهان معاصر معماری تقویت کرد. برای رسیدن به این منظور روش تحقیق، تاریخی- تفسیری و بر مبنای منابع تاریخی و مکتوب است. جمع آوری اطلاعات، اسنادی، ابزار گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و روش استدلال، استنتاجی است. مقاله حاضر در صدد است تا با رویکرد نشانه شناسی به مفهوم نشانه‌ها و نمادگرایی نگاره "خسرو در حال گوش کردن به موسیقی باربد" مربوط به دوره صفوی بپردازد. این مطالعه به دسته­بندی­ انواع عناصر به کار رفته در کالبد نگاره‌‌ی مذکور با توجه به دیدگاه پیرس از نشانه، طبق سه وجه شمایل ، نمایه و نمادین‌ می‌پردازد. به طور مختصر‌ می‌توان گفت در وجه شمایلی نشانه، مدلول به طور عینی نشان دهنده‌‌ی دال بوده، در وجه نمایه‌ای نشانه، مدلول نماد مفهوم ذهنی دال‌ می‌باشد و در خصوص وجه نمادین نشانه، عناصر با وجه شمایلی به مرور زمان دارای ارزش نمادین شده و به این ترتیب دال را با یک قرارداد به مدلول نسبت می‌دهیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Symbolism Trend of Architectural Elements in the Painting “Khosro Listening to Barbad’s Music” from Peirce’s Semiotic Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Matieh Sadat Vali Ahdi 1
  • Jamaluddin Soheili 2
1
2
چکیده [English]

Iranian paining is of an internal and to some extent hidden nature; thus the observer should watch carefully to understand its concepts because it refers to a transcendent goal. In this context, semiotics helps in identification and classification of cultural signs so that the architectural elements of a certain culture are identified and reused according to contemporaneous situations and in this way the status of that culture (in this study, the Iranian one) is improved in modern Architecture scope. To this end, the present research was developed as a historical-interpretive study based on historical and written references and documents. It was a documentary study based on data collection approach. Library method was used from method deductive viewpoint. Also deductive reasoning was employed in the research. Present research aimed to address the meaning of symbols and signs of the painting “Khosro Listening to Barbad’s Music” related to Safavid era. To this end, various elements used in the physical body of the mentioned painting are addressed from Pierce’ view on signs. Peirce’s basic triad are:‌‌ icons, indices, and symbols. In short , we can say at iconic signs , signified to visually represent the signifier . An index is a sign that shows signifier concept and A symbol is somewhat more complicated. Symbolic sign , arbitrarily defines signifier-signified relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sign
  • semiotics
  • architecture
  • Iranian painting
  • Safavid era

مراجع

کتاب­ها:
آژند، یعقوب(1384)، مکتب نگارگری تبریز و قزوین – مشهد، تهران: فرهنگستان هنر.
‌‌ بورکهارت، تیتوس(1365)، هنر اسلامی، زبان و بیان، چاپ دوم، ترجمه‌‌ مسعود رجب نیا، تهران: انتشارات سروش.
بینیون، لورنس و گری ، بازیل و ویلکینسون، جیمزوراستیوارت (1367)، سیر تاریخ نقاشی ایرانی، ترجمه محمد ایرانمنش، تهران: امیرکبیر.
‌‌ تجویدی، اکبر(1386)، نگاهی به هنر نقاشی ایران از آغاز تا سده دهم هجری، چاپ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
دوسوسور، فردینان (1382)، دوره‌‌ی زبان شناسی عمومی، ترجمه کورش صفوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات هرمس.
‌‌ سجودی، فرزان (1383)، نشانه شناسی کاربردی، چاپ دوم، تهران: نشر قصه.
‌‌ سلطان زاده، حسین (1387)، فضاهای معماری و شهری در نگارگری ایرانی، تهران: چهارطاق.
شفلر، ایزریل (1366)، چهار پراگماتیست، ترجمه محسن حکیمی، تهران: نشر مرکز.
‌‌ ضمیران، محمد (1383)، درآمدی بر نشانه شناسی هنر، تهران: نشر قصه.
گروت، لیندا و وانگ، دیوید (1386)، روش‌های تحقیق در معماری، ترجمه علیرضا عینی فر، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مقالات:
آفرین، فریده(1389)، "تحلیل واقع گرایی در نگارگری ایرانی از دوره تیموری تا قاجار"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره دوازدهم، صص 53-73.
‌‌ افشاری، مرتضی و همکاران(1389)، "بررسی روند نمادگرایی شمایل­ها در نگارگری اسلامی از منظر نشانه شناسی"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره سیزدهم، صص 54-37.
‌‌ بمانیان، محمد رضا و عظیمی، سیده فاطمه(1389)،" انعکاس معانی منبعث از جهان بینی اسلامی در طراحی معماری"، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهر اسلامی، شماره دوم، صص 48-39.
‌‌ تنهایی، انیس(1387)،" هویت جویی ایرانی – اسلامی، مصور شاهنامه فردوسی دوران ایلخانی تا اواسط صفویه"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره نهم، صص 139-163.
‌‌ تهرانی، فرهاد و پور فتح اله، مائده و قاسمی، زهرا (1392)، "بررسی تطبیقی نحوه‌‌ی آفرینش فضاهای معماری در آثار نگارگری حمام"، فصلنامه علمی - پژوهشی نگره، شماره 26، صص 71-61 .
‌‌ ثابتی، الهه( 1381)، "فضای اجرای موسیقی در مینیاتور ایرانی"، نشریه صفّه، شماره 34، صص 145-133.
خزایی، محمد (1387)، "مفاهیم نمادین در هنر طراحی ایرانی"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره هشتم، صص 25-40.
‌‌ رضوی­فر، آملی و غفاری، حسین (1390)،" نشانه شناسی پیرس در پرتو فلسفه، معرفت شناسی و نگرش وی به پراگماتیسم"، نشریه فلسفه، سال 39، شماره 2، صص 36-5.
‌‌ شیروی، الهام و رهنورد، زهرا و حسنوند، محمد کاظم (1385)، "مطالعه‌‌ی نماد‌ها و نشانه‌های مشترک تصویری و ادبی در نگارگری سنتی ایران (بررسی موردی دو نگاره عاشقانه)"، نشریه هنرهای زیبا، شماره 27، صص 105-116.
‌‌ طاهری، علیرضا (1388)، "سیر تحول و طبقه بندی اژدها در نگارگری ایرانی"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره دهم، صص 7-22.
‌‌ عباس نیا طهرانی، تکامه (1394)، تبیین روش مناسب جهت متبلور ساختن معماری سنتی اسلامی به لحاظ صوری، کنفرانس بین المللی دستاورد‌های نوین در عمران، معماری، محیط زیست و مدیریت شهری.
‌‌ فروتن، منوچهر (1389)، "زبان معمارانه نگاره‌های ایرانی (بررسی ویژگی‌های نگاره‌های ایرانی به عنوان اسناد تاریخی معماری اسلامی ایران)"، نشریه هویت شهر، سال چهارم، شماره 6، صص 142-131.
‌‌ فروتن، منوچهر (1384)،" درک نگارگران ایرانی از ساختار فضای معماری ایران (دوره­‌های ایلخانی، تیموری و اوایل صفوی)"، فصلنامه فرهنگستان هنر، شماره 13.
‌‌ کریمیان، حسن و جایز، مژگان (1386)، "تحولات ایران عصر صفوی و نمود آن در هنر نگارگری"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره هفتم، صص 65-88.
کوپال، عطاء الله (1386)، "فراز و فرود نشانه شناسی از دانش تا روش"، نشریه باغ نظر، شماره 7، صص 48-39.
‌‌ ماجدی، حمید و زرآبادی، زهرا سادات (1389)، "جستاری در نشانه شناسی شهری"، آرمانشهر، شماره4، صص56-49.
‌‌ محمدی، محمد و حاتم، غلامعلی (1390)، "نقاشی سغدی سرچشمه‌ای برای نگارگری ایرانی"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره چهاردهم، صص 61-80.
مظفری خواه، زینب و گودرزی، مصطفی (1391)، "بررسی فضا در نگارگری ایرانی با تاکید بر منتخبی از آثار بهزاد"، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، شماره شانزدهم، صص 7-20.
‌‌ مؤمنی، کورش و سلطان زاده، حسین و بمانیان، محمد رضا (1390)، "بررسی تطبیقی نقوش کاشیکاری دو مسجد- مدرسه چهار باغ و سید اصفهان"، دوفصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، سال اول، شماره دوم، صص 16-2.
یاحقی، مریم و کفشچیان مقدم، اصغر (1390)، "بررسی عناصر نمادین در نگارگری ایران"، فصلنامه علمی–پژوهشی باغ نظر، سال هشتم، شماره 19، صص 76-65.
منابع انگلیسی:
Danesi, Marcel (2007),‌‌ The‌‌ Quest for Meaning: A Guide to Semiotic Theory and Practice , Toronto, University of Toronto Press.
Deely, John (2003), The Impact on Philosophy of Semiotics , South Bend, St. Augustine press.
Hume, David (1690), An essay concerning Human understanding.
Peirce, Charles S. (1868), Questions concerning certain faculties claimed for man , Journal of Speculative Philosophy, 2. http://www.peirce.org/writings/p26.html page consulted May 3rd,2016.
Peirce, C. S. (1906), The basis of Pragmaticism.
References
Azhand, Yagoob, (2005), Tabriz And Qazvin-Mashhad Painting School,First Edition, Farhangestanehonar Publications, Tehran.
Afarin, Farideh, (2009), “Realism In The Persian Painting; Timurid To Qajar Eras”, Journal: Islamic Art, Volume 6, (Number 12), pp 53-72.
Afshari, Morteza. Ayatolahi, Habiballah. Rajabi, Mohammad Ali, (2011), “Investigating Symbolic Iconographies In Islamic Paintings From A Figurative Perspective”, Journal: Islamic Art, Volume 7, (Number 13), pp 37-54.
Bemanian, Mohammad Reza. Azimi, S. Fatemeh, (2011), “Reflection Of Meanings Originated From Islamic Ideology In Architectural Design”, Journal: Studies On Iranian Islamic City, Volume 2, (Number 1), pp 39-48.
Burckhardt, Titus, (1986), Islamic Art: language and expression, Translated By M. Rajabnia, Second Edition, Soroush Publications, Tehran.
Binyon, Laurence. Wilkinson, J.V.S. Gray, Basil, (1988), History Of Persian Painting, Translated By M. Iranmanesh, First Edition, Amirkabir Publications, Tehran.
Tajvidi, Akbar, (2007), Look at The Art of Iranian Painting From The beginning to The Tenth Century AD, Third Edition, Ministry Of Culture & Islamic Guidance Publications, Tehran.
Kafshchian Moghadam, Asghar. Yahaghi, Maryam, (2012), “Symbolic Elements In Persian Painting”, Journal: Bagh-I-Nazar, Volume 8, (Number 19), Tehran,‌‌ pp 65-76
Bemanian, Mohamad Reza. Momeni, Kourosh. Soltanzadeh, Hosein, (2011), “Comparative Study of Tiling Patterns In Two Isfahan’s Mosques-Schools: Madrese Chaharbagh And Masjed-Seyyed”, Journal: Motaleate Tatbighi Honar: Volume 1, (Number 2), pp 1-16.
Tanhaie, Anis, (2009), “Investigating The Persian-Islamic Identity In Firdausi's Shahnameh”, Journal: Islamic Art, Volume 5, (Number 9), pp 139-164.
Tehrani, Farhad. Pourfathollah, Maedeh. Ghasemi, Zahra, (2013), “A Comparative Study Of Methods For Creating Architectural Spaces In The Persian Illustrations Of Bathhouses”, Journal: Negareh: Volume 8, (Number 26), pp 60-71.
Sabeti, Elaheh, (2002), “Musical Performance In Persian Miniature Paintings”, Journal: Soffeh, Volume 12, (Number 34), pp 133-145.
Khazaei, Mohammad, (2008), “Symbolic Themes And Concepts In Iranian Designing Art”, Journal: Islamic Art, Volume 5, (Number 8), pp 25-40.
De Saussure, Ferdinand, (2003), Cours De Linguistique General, Translated by K. Safavi, Second Edition, Hermes Publications, Tehran.
Razavifar, Ameli. Ghafari, Hosein, (2011), “Peirce's Semiotics In The Light Of Philosophy, Epistemology‌‌ And Attitude To Pragmatism”, Journal: Falsafeh Publications , Volume 39, (Number 2), pp 5-36.
Sajodi, Farzan, (2004),‌‌ Applied Semiotics, Second Edition, Gheseh Publications , Tehran.
Soltanzadeh, Hossein, (2008), Urban Arehitectral Spaces In Iranian Painting, First Edition, Chahartagh Publication, Tehran.
Scheffler, Israel, (1987), Four pragmatist, Translated By M. Hakimi, First Edition, Markaz Publication, Tehran.
Shiravi, Elham. Hassanvand, Mohammad Kazem. Rahnavard, Zahra, (2006), “Study Of Common Pictorial And Literary Symbols In Persian Traditional Painting (Case Study Of Two Amourosly Pictures)”, Journal: Honar-Ha-Ye-Ziba, (Number 27), pp 105-116.
Zamiran, Mohammad, (2004), “Introduction To Semiotics Of Art”, Gheseh Publication, Tehran.
Taheri, Alireza, (2009), “Classifying And Studying The Evolutional Development Of Dragons In Persian Paintings”, Journal: Islamic Art, Volume 5, (Number 10), pp 7-22.
Abbasnia Tehrani, Tkamh, (2016), “Explain The Proper Method For Crystallization Of Traditional Islamic Architecture Formally”, International Conference On Advances In Civil Engineering, Architectural, Environmental & Urban Management.
Foroutan, Manouchehr, (2010), “Architectural Language Of Persian Paintings (Survey Of Persian Paintings As Historical Documents Of Iranian Islamic Architecture)”, Journal: Hoviateshahr, Volume 4 , (Number 6), pp 131-142.
Foroutan, Manouchehr, (2005), “Iranian Painters Understanding Of The Structure Of Architectural Space ( And Timurid And Early Safavid Era Patriarch)”, Farhangestanehonar Publication, (Number13).
Wang, David D. Groat, Linda N, (2007), “Research Methods In Architecture”, Translated By A. Eynifar, Second Edition, Tehran University Publication , Tehran.
Karimiyan, Hasan. Khan Moradi, Mozhgan, (2012), “The Art Of Persian Metalwork Within The Alteration of Sassanid Era To Islamic Ages; With Emphasis On Archeological Evidence”, Journal: Islamic Art, Volume 8, (Number 15), pp 111-126.
Koopal, Ataollah, (2007), “The Rise And The Fall Fram Science To Method”, Journal: Bagh-I-Nazar, Volume 3, (Number 7), pp 39-48.
Mohammadi, Mohammad. Hatam,‌‌ Gholamali, ( 2011), “Sogdian Painting, A Headspring For Persian Painting”, Journal: Islamic Art, Volume 7, (Number 14), pp 61-80.
Mozafarikhah, Zeinab. Goudarzi, Mostafa, (2012), “Space In Persian Painting With Emphasis On The Artworks Of Kamal Al Din Behzad”, Journal: Islamic Art, Volume 8, (Number 16),
pp 7-20.
Majedi, H. Saideh. Zarabadi, Z.S, (2010), “An Investigation In The Urban Semeiology”, Journal: Armanshahr,Volume 3, (Number 4), pp 49-56.
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار